Burmistrz Strykowa zwrócił się do RIO w Łodzi z wnioskiem o udzielenie wyjaśnienia dotyczącego naliczania odsetek od nieuiszczonej w terminie kwoty na pokrycie kosztów wykonania zastępczego w związku z usunięciem odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania oraz rodzaju tych odsetek.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi uznała, że w takiej sytuacji należy naliczyć odsetki, o których mowa w art. 53 Ordynacji podatkowej. Powyższe stanowisko wynika z uznania, że zwrot kwoty wydatków poniesionych w ramach wykonania zastępczego stanowi należność o charakterze publicznoprawnym. RIO wskazało, że w celu ustalenia, czy dana należność stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym, należy:

  1. Sprawdzić, czy należność została wprost wymieniona w treści art. 60 pkt 1 ustawy o finansach publicznych (u.f.p.) lub innej ustawy – wówczas jej publicznoprawny charakter wynika z woli ustawodawcy.
  2. Ocenić charakter należności, opierając się na metodzie regulacji stosunku prawnego – czy została ona ukształtowana w sposób władczy.

 

Co oznacza władcza metoda regulacji

RIO wskazało, że władztwo administracyjne odnosi się do sytuacji, gdzie organ administracyjny reprezentuje interes państwowy i działa w relacji nierównorzędności stron. Organ ten jest uprawniony (lub zobowiązany) do wydania aktu, który autorytarnie określi uprawnienia lub obowiązki drugiej strony oraz zapewni ich wykonalność. A strona zobowiązana powinna podporządkować się takiemu aktowi.

Władczy charakter stosunku prawnego powinien wynikać z przepisów regulujących daną należność i decyduje o publicznoprawnym trybie wymiaru, poboru oraz egzekucji.

Nie jest przy tym konieczne, aby dochodzenie należności wymagało każdorazowo wydania decyzji administracyjnej – obowiązek zapłaty może wynikać bezpośrednio z przepisów prawa. Przepisy te również określają, czy dana należność wpływa do budżetu jednostki publicznoprawnej lub stanowi przychód państwowego funduszu celowego.

 

Burmistrz może naliczyć odsetki

Należność ta została wprost wskazana w art. 127 w związku z art. 133 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W celu zastosowania środka egzekucyjnego w postaci wykonania zastępczego, organ egzekucyjny doręcza zobowiązanemu:

  • odpis tytułu wykonawczego (art. 32),
  • oraz postanowienie, że obowiązek zostanie wykonany zastępczo przez inną osobę, na koszt i ryzyko zobowiązanego (art. 128 par. 1).
  • Jeżeli zobowiązany nie uiści w terminie:
    • kwoty zaliczki na koszty wykonania zastępczego (art. 128 par. 2),
    • lub kwoty wskazanej w wykazach doręczonych na podstawie art. 133,

organ egzekucyjny wszczyna egzekucję należności zgodnie z przepisami o egzekucji administracyjnej należności pieniężnych (art. 134).

W konsekwencji należy uznać, że spełnione są wszystkie przesłanki niezbędne do zakwalifikowania należności z tytułu kosztów wykonania zastępczego jako niepodatkowej należności budżetowej o charakterze publicznoprawnym.