30 października 2022 r. weszła w życie ustawa o ekonomii społecznej. Do tego czasu obowiązywało rozporządzenie, które dawało spółdzielniom socjalnym prawo do starania się o środki z PUP m.in. na zatrudnienie osób z niepełnosprawnością. Ustawa zmieniła brzmienie art. 26g ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przepis przewidywał możliwość przyznania spółdzielniom socjalnym jednorazowego wsparcia ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na utworzenie stanowiska pracy dla osoby z niepełnosprawnością, która jest zarejestrowana w PUP jako bezrobotna albo poszukująca pracy i nie zatrudniona. Spółdzielnie mogły też pozyskać środki na finansowanie kosztów wynagrodzenia dla tej osoby.
Projekt rozporządzenia dopiero jest procedowany
Obecnie procedowany projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie przyznania przedsiębiorstwu społecznemu i spółdzielni socjalnej środków na utworzenie stanowiska pracy i finansowanie kosztów wynagrodzenia osób niepełnosprawnych z 27 lutego 2023 r. (numer z wykazu RCL 120) wciąż jest w trakcie prac legislacyjnych. Ma wejść w życie dzień po ogłoszeniu. Na razie nie wiadomo kiedy.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Roczne sprawozdanie przedsiębiorstwa społecznego >
- Wniosek przedsiębiorstwa społecznego o finansowanie składek >
- Wniosek o przyznanie akredytacji i statusu ośrodka wsparcia ekonomii społecznej >
Regulacja ma rozszerzać możliwość ubiegania się o środki na zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością dla wszystkich przedsiębiorstw społecznych określonych w ustawie o ekonomii społecznej. Mogą nimi być nie tylko spółdzielnie socjalne, które dotąd miały już to prawo, ale także fundacje, stowarzyszenia, spółki z o.o. non-profit. Przedsiębiorstwo społeczne jest podmiotem gospodarczym, ale nie nastawionym na zysk, a na realizację celów społecznych i wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem.
Na razie jednak, od 1 maja br., powiatowe urzędy pracy nie mają podstawy prawnej do udzielania tych środków przedsiębiorstwom społecznym. - Rozporządzenie dotyczące zasad przyznawania środków spółdzielniom straciło moc z dniem 1 maja tego roku. Zatem w tym momencie nie ma podstawy prawnej do udzielania tych środków, mamy jedynie informację z ministerstwa, że rozporządzenie jest procedowane - mówi Grażyna Kalina, kierownik działu programów i instrumentów PUP w Jeleniej Górze.
Czytaj w LEX: Wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego w przypadku zgody lekarza na 8-godzinny czas pracy >>
Środki z Funduszu Pracy dla wszystkich podmiotów ekonomii społecznej
Przemysław Piechocki, prezes zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Spółdzielni Socjalnych, nie ma wątpliwości, że procedowane rozporządzenie, które rozszerza możliwość wsparcia finansowego z Funduszu Pracy o wszystkie podmioty ekonomii społecznej, jest dobrym kierunkiem. Zwraca jednak uwagę na inny problem.
– Odrębnym problemem jest dostępność tych środków dla przedsiębiorstw społecznych w urzędach pracy. Nie mają one bowiem obowiązku zapewnienia ich, a jedynie mają taką możliwość. Oby więc nie był to przepis martwy – mówi. PUP musi bowiem wcześniej zarezerwować środki na ten cel, aby przedsiębiorstwa mogły o nie wnioskować. Rozwiązaniem, w jego opinii, byłaby odpowiednia legislacja, zobowiązująca urzędy pracy do procentowego obligatoryjnego podziału środków, w tym dla przedsiębiorstw społecznych z możliwością ich przesuwania.
Przemysław Piechocki przytacza przykład jego spółdzielni, która pytała o te środki w dwóch urzędach pracy. Oba odpowiedziały, że będzie to możliwe, ale wypowiedzieć mogą się dopiero za kilka miesięcy, gdyż na pierwsze półrocze nie zabezpieczyły budżetu na ten cel. – To zależy wyłącznie od PUP, czyli od starosty, a powiatowa rada ds. zatrudnienia podejmie decyzje w oparciu o rekomendacje PUP – dodaje.
Czytaj w LEX: Wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w polityce Unii Europejskiej >>
Lepiej starać się o środki w PUP w pierwszym półroczu
Jeleniogórski PUP nie zabezpiecza środków z góry dla przedsiębiorstw, ale jest elastyczny co do potrzeb. – Jeśli przedsiębiorstwa zgłoszą nam zapotrzebowanie na jakąś formę wsparcia, dysponujemy pulą środków, które możemy przesuwać między zadaniami. Rada Rynku daje nam taką możliwość – mówi Grażyna Kalina. – Mieliśmy taki przypadek dwa lata temu, że spółdzielnia poprosiła o środki i my je przesunęliśmy na to zadanie. Inna sprawa, że spółdzielnia ostatecznie się wycofała – dodaje.
Zaznacza, że może to być łatwiejsze na początku roku lub około półrocza. Wtedy urzędy pracy rozliczają się w systemie rocznym, i w drugiej połowie roku środki są już często rozdysponowane i zaplanowane na inne działania. Przyznaje także, że w tym regionie Polski nie ma dużego zainteresowania podmiotów społecznych środkami na zatrudnienie czy zabezpieczenie ubezpieczenia w ZUS dla osób z niepełnosprawnością. W regionie dominuje działalność turystyczna i najwięcej beneficjentów stanowią jednoosobowe działalności z tego obszaru.
Malborski PUP poinformował nas, że w 2023 r. zabezpieczył dla podmiotów społecznych składkę ZUS. - Na rok bieżący z limitu Funduszu Pracy zabezpieczono środki na składkę ZUS dla podmiotów społecznych w kwocie 20 tys. zł – mówi Joanna Reszka, dyrektor PUP w Malborku.
Jak zauważa Przemysław Piechocki, łatwiej jest w urzędzie pracy starać się właśnie o takie dotacje na zabezpieczenie ZUS, bo są one mniejsze. Gorzej ze wsparciem inwestycyjnym. – Dotąd ten problem rozwiązywały środki europejskie, które dedykowane były zdecydowanie bardziej dostępne. Boimy się, że jeśli spór o praworządność z UE by się zaostrzył skutkując zawieszeniem funduszy, jedynym źródłem wsparcia dla podmiotów społecznych będą urzędy pracy – zaznacza.
Jak wynika z danych Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, według stanu na luty 2021 r. liczba osób z niepełnosprawnością zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy jako bezrobotne albo poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu wynosiła 65 909.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.