Dieta stanowi rekompensatę za utracone przez radnego zarobki i nie może być świadczeniem pracowniczym. Jeśli więc radny nie wykonuje obowiązków wynikających z pełnienia mandatu, to nie powinien otrzymać z tego tytułu diety.
Radny na kwarantannie nie może jechać na sesję
Czytelnik napisał do nas, że jest radnym rady gminy, a w związku z tym, że rząd wprowadził ustawowy zakaz opuszczania miejsca zamieszkania z powodu kwarantanny, nie może uczestniczyć w pracach rady. - Co wtedy, chcę uczestniczyć w obradach sesji, ale mam ustawowy zakaz, czy i jak to ująć w sposobie potrącenia diety o 30 proc. za moją nieobecność na sesji? – pyta.
Zobacz LEX News: Czy kwarantanna, izolacja domowa oraz dni wolne na oddanie krwi mają wpływ na urlop >
Radny za pracę i zaangażowanie w sprawy gminy, powiatu czy województwa, za uczestniczenie w sesjach rady otrzymuje diety. Są one formą rekompensaty za wynagrodzenie, które traci w związku z absencją w pracy w tym czasie.
Czy można usprawiedliwić nieobecność radnego?
W orzecznictwie wskazuje się, że dieta stanowi rekompensatę za utracone przez radnego zarobki i nie może być świadczeniem pracowniczym (wyrok NSA z 26 czerwca 2014 r. sygn. akt II OSK 406/14). - Wobec tego, jeżeli radny nie wykonuje obowiązków wynikających z pełnienia mandatu, to nie powinien otrzymać z tego tytułu diety, chociażby ta nieobecność była usprawiedliwiona, w tym przypadku nałożoną decyzją w przedmiocie izolacji, czy kwarantanny – mówi Aleksander Hyżorek, associate w SMM Legal.
Jak dodaje, w zakresie związanym z możliwością usprawiedliwienia radnym nieobecności istnieje spór. Część organów nadzoru uważa, że nieważne są uchwały, na mocy których przyznano przewodniczącemu rady gminy możliwość usprawiedliwienia nieobecności radnych. Tak uznał m.in. w rozstrzygnięciu nadzorczym wojewoda mazowiecki (WNP-P.4131.10.2020.PC), unieważniając uchwałę Rady Gminy Sochocin, która uchwaliła, że kwoty diet ulegają zmniejszeniu za każdą nieusprawiedliwioną nieobecność radnego na sesji lub na posiedzeniu komisji rady, której radny jest członkiem o 100 zł, a usprawiedliwienie wnoszone jest do przewodniczącego rady gminy.
Zobacz omówienie w LEX: Odbywający kwarantannę nie może nawet przekroczyć linii schodów budynku, w którym odbywa izolację >
Radny pełni funkcję społecznie
Wojewoda uznał, że radny pełni funkcję społecznie, a dieta nie stanowi wynagrodzenia za pracę. Jest to ekwiwalent utraconych korzyści głównie z tytułu pomniejszonego wynagrodzenia za pracę i innych zarobków, jakie radny mógłby uzyskać w czasie, który poświęca na działalność na rzecz samorządu. Chodzi tu o obecność na sesjach rady gminy, posiedzeniach komisji bądź wykonywanie innych obowiązków związanych z wykonywaniem mandatu. - Wprowadzenie możliwości usprawiedliwienia nieobecności radnego powoduje, że dieta traci swój kompensacyjny charakter – zgadza się Aleksander Hyżorek.
Organ stanowiący gminy nie posiada też – zdaniem wojewody - upoważnienia do nakładania na przewodniczącego rady dodatkowych obowiązków innych niż określone w ustawie, a takim obowiązkiem byłaby możliwość usprawiedliwiania niestawiennictwa radnych. A z przepisów wynika, że zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady.
Praktyka samorządów
Rada gminy, powiatu i sejmik województwa określają zasady dotyczące ustalania diet w formie uchwały. Są one ograniczone obowiązującymi przepisami prawa. Na przykład nie mogą podjąć uchwały pozbawiającej radnych prawa do diet.
W praktyce samorządy albo potrącają część diety, albo nie płacą jej wcale, bo to rekompensata, a nie sposób dodatkowego zarobku. Zdaniem ekspertów dieta nie powinna być jednak kwotą stałą, płatną z góry co miesiąc, tylko dlatego, że ktoś został wybrany na radnego.
Jak jednak podkreśla Małgorzata Skibińska, specjalista z zakresu prawa pracy, zgodnie z podstawową zasadą dotyczącą wypłaty diet dla radnych, radny otrzymuje dietę niezależnie od tego, czy w danym miesiącu odbyło się posiedzenie rady.
Zobacz więcej w LEX: Zasady ustalania diet radnym>>
Jej zdaniem w uchwale rady gminy może zostać umieszczona informacja, iż za każdą nieusprawiedliwioną nieobecność radnego dokonuje się potrąceń z diety np. za każdą nieusprawiedliwioną nieobecność dieta radnego ulega obniżeniu o 10 proc.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
