Kolejny już projekt nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zmienia przepisy dotyczące w głównej mierze samorządów.
Wskaźnik zadłużenia samorządów
Projekt proponuje szczególne rozwiązania dotyczące finansów jednostek samorządu terytorialnego. Wprowadza w roku 2020 złagodzenie wymogu gospodarki finansowej jednostki, określonego w art. 242 ustawy o finansach publicznych w zakresie równoważenia strony bieżącej budżetu samorządowego. W 2020 r. jednostka samorządu terytorialnego, planując zmianę budżetu, będzie mogła przekroczyć relację, o której mowa w art. 242 ustawy o finansach publicznych, o kwotę planowanego ubytku w dochodach będącego skutkiem wystąpienia epidemii COVID-19.
Oznacza to, że wydatki bieżące będą mogły być wyższe od dochodów bieżących o wydatki ponoszone w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 w części, w jakiej zostały sfinansowane środkami własnymi.
Relacja ta dotyczy reguł ograniczania zadłużenia – obecnie planowane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody z nadwyżek z lat ubiegłych, spłat udzielonych w latach ubiegłych pożyczek i niewykorzystanych środków pieniężnych na rachunku bieżącym.
Przekroczenie na koniec roku
Analogiczne przekroczenie budżetu zostało dopuszczone na koniec roku, po wykonaniu sprawozdania budżetowego przez jednostkę, przy czym przepisy jasno definiują pojęcie ubytku dochodów. Jest to zmniejszenie dochodów obliczone jako różnica między dochodami podatkowymi jednostki powiększonymi o opłatę uzdrowiskową i miejscową a planowanymi w, dokonywanej w związku epidemią COVID-19, zmianie budżetu dochodami wykazanymi przez jednostkę w sprawozdaniu budżetowym za I kwartał 2020 r.
Ubytek ten podlega pomniejszeniu o kwoty uzupełnienia dochodów otrzymane przez jednostkę z rezerwy subwencji ogólnej.
Złagodzenie reguły fiskalnej
W związku ze skutkami epidemii COVID-19 w projekcie zaproponowano złagodzenie reguły fiskalnej jednostki samorządu terytorialnego ograniczającej wysokość spłaty długu.
Złagodzenie polega na wyłączeniu z ograniczenia w zakresie spłaty zobowiązań, określonego w art. 243 ust. 1 ustawy o finansach publicznych (indywidualny wskaźnik zadłużenia), kwot wykupów papierów wartościowych, spłaty rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, odpowiednio emitowanych lub zaciągniętych w 2020 r. do kwoty faktycznego ubytku w dochodach jednostki wynikającym z wystąpienia epidemii COVID-19.
Te zobowiązania zaciągane w związku z ubytkiem dochodów będą przedmiotem opinii RIO o możliwości ich spłaty w aspekcie wpływu na realizację zadań publicznych. Zaciągnięcie zobowiązania nie może bowiem zagrażać realizacji zadań publicznych przez jednostkę samorządu terytorialnego w roku budżetowym i latach następnych.
Możliwość pomniejszania wydatków bieżących
Dodatkowo, ustalając - na rok 2021 i lata kolejne - relację ograniczającą wysokość spłaty długu, jednostka samorządu terytorialnego będzie w budżecie pomniejszać wydatki bieżące o wydatki bieżące poniesione w 2020 r. w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19. Takie rozwiązanie zwiększa możliwości samorządów w zakresie spłaty zadłużenia.
Dodatkowy mechanizm zabezpieczający finanse JST
Ze względu na konieczność zachowania bezpieczeństwa finansowego jednostki samorządu terytorialnego wprowadzono dodatkowy mechanizm zabezpieczający finanse JST w postaci jednorocznego limitu długu samorządowego na poziomie 80 proc. dochodów jednostki samorządu terytorialnego. Limit dotyczy tylko roku 2020, a jego niezachowanie jest możliwe wyjątkowo dla jednostek spełniających ograniczenie w zakresie spłaty zobowiązań jednostki samorządu terytorialnego, określone w art. 243 ust. 1 ustawy o finansach publicznych po nieuwzględnieniu wyłączenia określonego w specustawie.
Raty subwencji ogólnej wcześniej
W związku z wprowadzonym stanem epidemii wprowadza się rozwiązanie umożliwiające wcześniejsze przekazywanie jednostkom samorządu terytorialnego rat subwencji ogólnej przewidzianych w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W 2020 r. poszczególne raty subwencji będą mogły być przekazywane bez zachowania terminów określonych w tej ustawie, z uwzględnieniem możliwości budżetu państwa, w celu umożliwienia reagowania bieżącego przeciwdziałaniu COVID.
Janosikowe będzie można zapłacić później
Wprowadzono także możliwość przesunięcia na kolejne miesiące wpłat do budżetu państwa dokonywanych przez jednostki o ponadprzeciętnych dochodach podatkowych. Raty wpłat przypadające w maju i czerwcu 2020 r. będą mogły zapłacić w drugim półroczu 2020 r.
Nowelizacja ma też umożliwić przeznaczenie środków rezerwy subwencji ogólnej na uzupełnienie utraconych dochodów tych jednostek na skutek wystąpienia COVID-19, przy współudziale reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
