W rządowym projekcie ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, przedłożonym Sejmowi 7 kwietnia, sporo rozwiązań dotyczy działania samorządu terytorialnego.

 

Przeniesienie do jednostki pomocy społecznej

W specustawie koronawirusowej przewidziano już, że w przypadku niezdolności do pracy wójta, burmistrza, prezydenta miasta w okresie obowiązywania epidemii, spowodowanej niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej do 30 dni, jego zadania i kompetencje, w okresie tej niezdolności do pracy, przejmuje zastępca, a tam, gdzie jest ich więcej niż jednego zastępcę - pierwszy zastępca.

Projekt nowelizacji wprowadza zapis, że w czasie epidemii pracownika samorządowego można tymczasowo przenieść, za jego zgodą, do wykonywania innej pracy, niż określona w umowie o pracę, zgodnej z jego kwalifikacjami, w jednostkach pomocy społecznej m.in. powiatowym centrum pomocy rodzinie czy ośrodku pomocy społecznej.

Zastrzeżono, że ma to nie naruszać ważnego interesu jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika samorządowego, a po stronie jednostki przejmującej muszą być „ważne potrzeby”. Okres wykonywania pracy nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia odwołania epidemii.

 

Wydawanie poleceń przez wojewodę

Nowa ustawa wprowadza zapis, że wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra. Podmiotom tym może również wydać polecenie Prezes Rady Ministrów z własnej inicjatywy. Polecenia wojewody i premiera są wydawane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, w drodze decyzji administracyjnej i podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia.

Polecenia mogą być wydawane także ustnie, pisemnie w formie adnotacji, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. Istotne okoliczności takiego załatwienia sprawy powinny być utrwalone w formie protokołu. Polecenia te nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń. Zadania realizowane przez samorządy są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej.

Czytaj też: Fikcja doręczeń jeszcze większym problemem w czasie epidemii

Opłaty związane z użytkowaniem wieczystym z doprecyzowaniem

Specustawa zmieniła termin wnoszenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego do dnia 30 czerwca 2020 r. Pierwotnie rząd mógł w rozporządzeniu przedłużyć termin na wniesienie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Zgodnie z projektowaną zmianą minister (budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa) może określić, w drodze rozporządzenia, późniejszy termin wniesienia opłaty, mając na względzie czas epidemii i jego skutki, jednak termin ten nie może przekroczyć roku 2020.

Zwolnienie z podatku od nieruchomości

Specustawa przewiduje, że rada gminy może w drodze uchwały zwolnić za część roku 2020 przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu, z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatne w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r. mogą być przedłużone do 30 września 2020 r.

Projekt nowelizacji proponuje zwolnienia od podatków od nieruchomości również dla organizacji pozarządowych, instytucji kościelnych, stowarzyszeń samorządów, klubów sportowych czy spółdzielni socjalnych.

Nie będzie wstrzymania i zawieszenia niektórych terminów

Projekt przewiduje, że wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów nie będzie dotyczyło:

  1. opiniowania i uzgadniania projektu studium, projektu planu miejscowego oraz projektu uchwały ustalającej zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabaryty, standardy jakościowe oraz rodzaje materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane, przez organy, o których mowa odpowiednio w art. 11 pkt 5, art. 17 pkt 6, art. 37b ust. 2 pkt 3-7 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
  2. opiniowania projektu gminnego programu rewitalizacji przez organy, o których mowa w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji;
  3. o których mowa w art. 11 pkt 1, art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;
  4. wydania decyzji o warunkach zabudowy;
  5. o których mowa w art. 7 ust. 4, 5, 10-15 i 18 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących.”

 

Zbiorcza ocena jakości powietrza

W obecnym stanie prawnym zarząd województwa, w terminie 15 miesięcy od dnia otrzymania wyników oceny poziomów substancji w powietrzu, przekazuje ministrowi właściwemu do spraw klimatu informację o uchwaleniu przez sejmik województwa programu ochrony powietrza.

Zgodnie z propozycją zmian, zarząd województwa ma poinformować ministra w terminie nie później niż 14 dni.

Prawo o aktach stanu cywilnego

Do dnia 1 stycznia 2023 r. karta urodzenia i karta martwego urodzenia oraz karta zgonu mogą zostać przekazane kierownikowi urzędu stanu cywilnego w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.

Dostęp do informacji publicznej

Zakres podmiotów zobowiązanych do udostępniania posiadanych zasobów informacyjnych w centralnym repozytorium informacji publicznej poszerzono o jednostki samorządu terytorialnego. Dane będące w ich posiadaniu mają dużą wartość informacyjną i mogą stanowić cenne źródło informacji dla służb powołanych do wykonywania zadań wynikających z wprowadzonego stanu epidemicznego w kraju.

Zakres danych w proponowanym przepisie dotyczy ochrony zdrowia, transportu drogowego, pomocy społecznej, edukacji publicznej, kultury oraz ochrony zabytków, kultury fizycznej i turystyki, ochrony środowiska i przyrody i gospodarki komunalnej. Został określony pod kątem możliwości udostępniania przez podmioty zobowiązane i użyteczności posiadanych informacji dla obecnie realizowanych działań, w tym jako wkład dla powstawania nowych aplikacji i usług sprzyjających efektywnemu ograniczaniu rozprzestrzeniania się wirusa COVID¬ 19.