Stosunek pracy ze skarbnikiem, co wynika z przepisu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych następuje, na skutek powołania, którego dokonuje odpowiednia rada na wniosek wójta, starosty albo marszałka województwa. Organ wykonawczy JST (wójt, burmistrz, prezydent) musi więc uzyskać poparcia dla kandydata wyłonionego w procedurze konkursowej.

Ustawa o pracownikach samorządowych nie wspomina w ogóle o szczegółowych wymaganiach dotyczących wykształcenia skarbnika gminy. Warunki kwalifikacyjne dotyczące wykształcenia skarbnika jako głównego księgowego budżetu gminy regulują przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych. Zgodnie z art. 54 tej ustawy może być nim osoba, która:

  • ma obywatelstwo polskie lub obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu  (EFTA), którego obywatelom, na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów  prawa wspólnotowego, przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
  • ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych;
  • nie była prawomocnie skazana za przestępstwa przeciwko mieniu, przeciwko obrotowi gospodarczemu, przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumentów lub za przestępstwo karne skarbowe,
  • posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania obowiązków głównego księgowego;
  • ma stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na stanowisku urzędniczym

Samorządy często jako wymaganie niezbędne zamieszczają też warunek braku orzeczonej kary za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w postaci zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

 

Wykształcenie skarbnika gminy

Jeżeli chodzi o wykształcenie, to skarbnik jako główny księgowy budżetu gminy – zgodnie z art. 54 ust 2  pkt 5 ustawy o finansach publicznych musi być osobą, która spełnia jeden z poniższych warunków:

  • ukończyła ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, uzupełniające ekonomiczne studia magisterskie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości,
  • ukończyła średnią, policealną lub pomaturalną szkołę ekonomiczną i posiada co najmniej 6-letnią praktykę w księgowości,
  • jest wpisana do rejestru biegłych rewidentów na podstawie odrębnych przepisów,
  • posiada certyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych albo świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wydane na podstawie odrębnych przepisów.

Przyczyną, dla której ustawodawca poddał reżim zatrudnienia skarbnika szczególnym rozwiązaniom względem innych urzędników samorządowych są obowiązki takiego urzędnika przewidziane przepisami ustaw samorządowych. Ustawa o samorządzie gminnym wprost nazywa skarbnika głównym księgowym budżetu.

 


Wymagania dodatkowe w naborze na skarbnika gminy

W ogłoszeniach o naborze na stanowisko skarbnika gminy/głównego księgowego budżetu często jako wymagania pojawiają się także:

  • nieposzlakowana opinia;  
  • preferowane doświadczenie zawodowe w księgowości jednostek samorządu terytorialnego sektora finansów publicznych;
  • najomość obsługi programu finansowo-księgowego SOFTRES, programu Ministerstwa Finansów „BESTIA” i programu „Legislator”;
  • umiejętność sporządzania analiz danych statystycznych, tworzenia prognoz, zestawień, planów w oparciu o materiały źródłowe i przewidywane założenia;
  •  znajomość regulacji prawnych w zakresie administracji samorządowej, ustawy o finansach publicznych, ustawy o rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej;
  • umiejętność redagowania pism urzędowych,
  • komunikatywność, samodzielność w pracy, dyspozycyjność,

 

Odwołanie skarbnika gminy

W świetle art. 18 ust. 2 pkt 3 tej ustawy o samorządzie gminnym powołanie i odwołanie z funkcji skarbnika jednostki samorządu terytorialnego należy do właściwości odpowiedniej rady i ma formę uchwały. Następuje na wniosek wójta, burmistrza lub prezydenta gminy lub miasta.

I ważna uwaga. Terminem rozwiązania ze skarbnikiem stosunku pracy nie jest moment złożenia wniosku przez organ wykonawczy j.s.t., ale podjęcie stosownej uchwały przez właściwą radę, o czym wypowiedział się NSA w wyroku z 16 czerwca 2010 (sygn. II OSK 825/10, LEX nr 590323).

W przypadku odwołania skarbnika konieczne jest niezwłoczne wystąpienie - na najbliższej sesji - z wnioskiem do rady o powołanie nowego skarbnika.

 

Nie można powierzyć pełnienia obowiązków skarbnika

W tej kwestii wypowiedziała Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku (RIO.II-025-16/21). Organ stwierdził, że analiza przepisów dotyczących zatrudnienia, uprawień i obowiązków skarbnika gminy nie pozostawia wątpliwości, iż w przypadku tego stanowiska nie ma możliwości powierzenia „pełnienia obowiązków”. Możliwość powołania osoby „pełniącej obowiązki” musi wyraźnie wynikać z przepisu prawa.

W ocenie Izby, zarówno ustawa o pracownikach samorządowych jak też ustawa o finansach publicznych nie przewidują takiego rozwiązania i nie wyposażają pracodawcy w możliwość odstępstwa od wymagań w określonych sytuacjach. Zakres powierzonych przez ustawodawcę obowiązków jak również zakres odpowiedzialności skarbnika przewidziany w art. 54 ust.1 ustawy o finansach publicznych, wyklucza – zdaniem RIO - możliwość pełnienia funkcji przez osobę nie powołaną na stanowisko skarbnika i osobę, która nie spełnia przesłanek ustawowych.