Nowelizacja przepisów o odbieraniu dręczonych zwierząt jest zasadna, ale nie musi polegać na odebraniu takiego prawa organizacjom społecznym - uważa RPO. W ocenie rzecznika warto rozważyć zaś wprowadzenie gwarancji, które uchroniłyby opiekunów zwierząt przed nadużywaniem tych uprawnień. Można też wprowadzić publiczny rejestr, który wskazywałby organizacje mogące prowadzić interwencyjny odbiór zwierzęcia i kontakt do nich.
Z tymi postulatami RPO zwrócił się w styczniu do ministra rolnictwa i rozwoju wsi po informacjach o tym, że w Ministerstwie planowane są prace nad nowelizacją ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Mają zmierzać do zmiany jej art. 7 ust. 3 – tak, aby odebrać organizacjom społecznym, których statutowym celem jest ochrona zwierząt, uprawnienia do interwencyjnego czasowego odbioru zwierzęcia, które jest ofiarą znęcania się. Uprawnienie takie miałoby przysługiwać jedynie Inspekcji Weterynaryjnej, Policji i straży gminnej.
Teraz resort ustosunkował się do tych uwag.
Czytaj też: Czasowe odebranie zwierzęcia właścicielowi lub opiekunowi na podstawie art. 7 ustawy o ochronie zwierząt >>
Organizacje zachowają uprawnienia, ale będą rygory formalne
MRiRW wskazuje, że projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę nadzoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt zawierający m. in. przepisy zmieniające ustawę o ochronie zwierząt w zakresie regulującym instytucję czasowego odbierania zwierzęcia, nie pozbawia organizacji społecznych uprawnień do interwencyjnego odbierania zwierząt. Projekt ustawy zawiera przepisy ustanawiające pewne rygory formalne związane z realizacją tego uprawnienia.
Czytaj w LEX: Czasowy odbiór zwierzęcia - komentarz praktyczny >>
Z wyjaśnień ministerstwa wynika, że w projektowanej ustawie przewidziano regulacje służące wyeliminowaniu takich nieprawidłowości jak:
- nieinformowanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o interwencyjnym odebraniu zwierzęcia;
- wielokrotne zmiany miejsca przebywania interwencyjnie odebranego zwierzęcia;
- uchylanie się od zwrotu interwencyjnie odebranego zwierzęcia.
Wprowadzony ma zostać konkretny termin (obecnie „niezwłocznie”) na poinformowanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o interwencyjnym odebraniu zwierzęcia, przy czym informacja ta będzie musiała zawierać także wskazanie miejsca przebywania tego zwierzęcia. Niedopełnienia tych obowiązków będzie stanowiło wykroczenie zagrożone karą grzywny w wysokości od 1000 do 10 000 zł. Tą samą karą będzie zagrożone niepoinformowanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o zmianie miejsca przebywania interwencyjnie odebranego zwierzęcia. Obowiązkowe będzie także zawiadomienie organów ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa znęcania się nad zwierzęciem w przypadku dokonania interwencyjnego odebrania zwierzęcia. O procedurze pisaliśmy także w tekście: Organizacja może odebrać zwierzę, ale z wejściem na ogrodzoną posesję może mieć problem>>
Czytaj też: Zwrot poniesionych przez gminę kosztów opieki nad zwierzęciem mającym właściciela >>
Obowiązki organizacji społecznych
Projekt ustawy przewiduje, że upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej będzie musiał wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający jego odróżnienie od instytucji państwowych i samorządowych. Regulacja ta ma na celu eliminację przypadków upodabniania się tych osób, poprzez stosowane nazwy, tytuły czy stroje, np. do przedstawicieli służb, inspekcji lub straży.
Zdaniem ministerstwa, podczas interwencyjnych odbiorów zwierząt osoby legitymujące się jako „inspektor ochrony zwierząt”, „komendant straży”, czy „komendant główny”, ubrane w różnego rodzaju paramilitarne uniformy (czasem z pagonami), wywierają psychologiczny nacisk na właścicieli lub opiekunów zwierząt, sugerując swoim wyglądem i sposobem zachowania, a także poprzez posługiwanie się dokumentami imitującymi swoją formą i treścią akty administracyjne, posiadanie uprawnień funkcjonariuszy publicznych z prawem wstępu na teren prywatnej nieruchomości, kontroli warunków utrzymywania zwierząt, czy wydawania nakazów poprawy tych warunków.
- Takie praktyki organizacji społecznych istotnie utrudniają ustalenie czy interwencji dokonuje podmiot państwowy czy jedynie stowarzyszenie mające w swojej nazwie „straż” czy „inspektorat”– podkreśla resort.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uważa, że odnosząc się do kwestii prawa wejścia upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej na cudzą posesję, przecięcia łańcucha czy rozbicia kłódki – uzasadnieniem dla tego typu zachowań może być wyłącznie przewidziana w Kodeksie karnym instytucja stanu wyższej konieczności, przy czym w oparciu o przepisy art. 26 KK może tak działać każdy. Pozycja upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej w niczym więc nie rożni się w tym względzie od pozycji „zwykłego obywatela”.
Zobacz linię orzeczniczą: Strona podmiotowa przestępstwa znęcania nad zwierzętami - rozumienie zamiaru bezpośredniego sprawcy >
Organizacja społeczna będzie musiała zwraca niesłusznie odebrane zwierzęta
Projekt ustawy przewiduje, aby organ uprawniony do wydania decyzji o czasowym odebraniu zwierzęcia nakazywał, w drodze decyzji administracyjnej, organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt - zwrot tego zwierzęcia, jeżeli nie potwierdzi zasadności interwencyjnego odebrania zwierzęcia. Chodzi o sytuacje w której decyzja o czasowym odebraniu zwierzęcia zostanie uchylona albo sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia, postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone lub zostanie wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.
Kolejnymi z proponowanych rozwiązaniami są m. in.:
- wprowadzenie zasady obciążania właściciela lub opiekuna czasowo odebranego zwierzęcia kosztami jego utrzymania wyłącznie, jeżeli zostali oni skazani za przestępstwo znęcania się nad tym zwierzęciem
- możliwość interwencyjnego odebrania zwierzęcia gospodarskiego jedynie po uprzedniej ocenie jej zasadności dokonanej przez powiatowego lekarza weterynarii po otrzymaniu zawiadomienia od upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.