Pojęcie lasu w rozumieniu art. 3 ustawy o lasach odwołuje się wyłącznie do powierzchni, cech przyrodniczych, przeznaczenia oraz sposobu zagospodarowania nieruchomości leśnej. Jest niezależne od podmiotu właściciela i pojęcia nieruchomości gruntowej o której mowa w kodeksie cywilnym. Lasem jest zatem grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony, a przy tym przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo wpisany do rejestru zabytków.
Lasem jest też grunt związany z gospodarką leśną albo zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej budynki i urządzenia. Z powyższego wynika, że dana nieruchomość może mieć powierzchnię mniejszą niż wymagane 0,1 ha, ale wobec graniczenia z innymi gruntami leśnymi, tworzącymi łącznie zwartą powierzchnię ponad 0,10 ha, będzie uznawana za las.
Za las będzie uznana również nieruchomość dla której nie została jeszcze wykonana inwentaryzacja stanu lasów, starosta nie wydał względem niej decyzji określającej zadania z zakresu gospodarki leśnej, jak też nie został przygotowany uproszczony plan urządzenia lasu. Ponadto, jeśli z jakichkolwiek przyczyn las utracił niektóre swoje cechy, takie jak np. drzewostan czy runo leśne, las nie utraci przez to swego charakteru. Rodzaj roślinności znajdującej się na gruncie nie rozstrzyga o kwalifikacji prawnej gruntu, dopiero przeznaczenie gruntu do produkcji leśnej pozwala na uznanie tego gruntu za las. W praktyce o kwalifikacji gruntu jako lasu w oparciu o kryterium przeznaczenia rozstrzygają dane z ewidencji gruntów.
Czytaj w LEX: Usuwanie drzew i krzewów - wniosek o wydanie zezwolenia >>>
Czytaj w LEX: Usuwanie drzew i krzewów - procedura wydawania decyzji >>>
Czytaj w LEX: Usuwanie drzew i krzewów - uprawnienia posiadaczy >>>
Wycinka wyłącznie w oparciu o plan gospodarki leśnej
Zgodnie z art. 13 ustawy o lasach, właściciele lasów są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do racjonalnego pozyskiwania drewna w granicach nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu. Usuwanie drzewostanu znajdującego się na terenach lasów nie wymaga uzyskiwania zgody na jego wycięcie (art. 83 ust. 1 w zw. z art. 83f ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie przyrody).
Dla drzew rosnących w lasach nie są zatem wydawane decyzje o zezwoleniu na usunięcie wskazanych, konkretnych drzew, a korzystanie z zasobów leśnych odbywa się na zasadach pozyskiwania drewna. Podstawą do tego jest plan urządzenia lasu z tym, że dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 ha niestanowiących własności Skarbu Państwa zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty wydana na podstawie inwentaryzacji stanu lasów (art. 19 ust. 3 ustawy o lasach), określająca zadania z zakresu gospodarki leśnej. Dlatego też w przypadku lasów dla których nie obowiązuje plan, należy w pierwszej kolejności doprowadzić do wydania przez starostę decyzji, i dopiero na jej podstawie będzie możliwy wyrąb drzewa w lesie. Innymi słowy, jeśli dla danego lasu nie ma sporządzonego planu urządzeniowego lub inwentaryzacji stanu lasu, to starosta nie ma możliwości wydania zezwolenia na wycinkę drzew z lasu.
Właściciel lasu nie może wówczas pozyskiwać drewna, zaś starosta nie może takiego drewna ocechować. Wyjątkowo, w sytuacjach losowych, dopuszczalne jest pozyskanie drewna w lasach niezgodnie z planami gospodarki leśnej określonymi w uproszczonym planie urządzania lasu lub decyzji określającej zadania gospodarki leśnej. W takiej sytuacji właściciel lasu może złożyć wniosek do starosty, który po dokonaniu oględzin terenu, którego dotyczy wniosek, może taką zgodę wyrazić. Podobnie w sytuacji, gdyby właściciel zamierzał do wycinki drewna ponad ilość określoną w planie uproszczonym lasu.
Czytaj w LEX: Straż leśna – uprawnienia >>>
Czytaj w LEX: Odpowiedzialność za powstanie szkody w lasach >>>
Bez ocechowania drewna ani rusz
Drewno pozyskane w prywatnych lasach podlega ocechowaniu, a więc potwierdzeniu legalności jego pozyskania. Drewno wycięte z lasu prywatnego cechuje starosta, który właścicielowi lasu wystawia świadectwo legalności pozyskania drewna. Podczas legalizacji sprawdzana jest zgodność pozyskania drewna z prawem. W jej braku, drewno nie zostaje zalegalizowane i jego pozyskanie będzie wykroczeniem, a sama czynność jest zagrożona grzywną do 5 tys. zł oraz przepadkiem drewna. Ocechowania dokonuje się na bezpłatny wniosek właściciela lasu przez trwałe umieszczenie na pozyskanym drewnie znaku graficznego, literowego lub cyfrowego oraz kolejnego numeru sztuki albo numeru stosu drewna. Cechowania drewna w lasach stanowiących własność Skarbu Państwa dokonuje się po jego pozyskaniu, przed wywozem z lasu lub przerobem.
Natomiast w lasach prywatnych, cechowania drewna dokonuje się w miejscu jego pozyskania, co oznacza, że jeżeli ścięte drewno nie będzie znajdować się w miejscu jego pozyskania, ocechowanie będzie niemożliwe. Przed wywózką ściętej partii drewna z miejsca jego pozyskania należy powiadomić starostę w celu uzyskania dokumentu o jego legalności. Szczegółowe regulacje dotyczące cechowania drewna znajdują się w rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska z dnia 24 lutego 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad cechowania drewna.
Cechowania drewna w jednostkach organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, dokonuje się przez naniesienie, za pomocą tarczy, na drewno znaku graficznego w kolorze czarnym oraz przymocowanie płytki z numerem w kolorze czerwonym. Natomiast w pozostałych lasach, przez naniesienie, za pomocą tarczy, na drewno znaku w kolorze czarnym, w postaci liter oznaczających lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa i cyfr identyfikujących powiat, oraz przymocowanie płytki w kolorze niebieskim z cyframi określającymi kolejny numer sztuki albo stosu drewna.
Czytaj w LEX: Nadzór nad lasami prywatnymi - co powinien wiedzieć właściciel lasu? >>>
Na wycięcie zgoda wszystkich współwłaścicieli lasu
Jeżeli nieruchomość leśna stanowi przedmiot współwłasności, uznaje się, że wycinka i pozyskanie drewna stanowi czynność przekraczającą zarządu majątkiem wspólnym, na co niezbędna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli lub stosowne orzeczenie sądu powszechnego (art. 199 k.c.). Niedopuszczalne jest zatem wydanie świadectwa legalności pozyskania drewna jednemu ze współwłaścicieli lasu, nielegitymującego się zgodą pozostałych współwłaścicieli bądź orzeczeniem sądowym. W takiej sytuacji wnioskujący o ocechowanie drewna powinien do wniosku dołączyć albo zgodę pozostałych współwłaścicieli albo orzeczenie sądu, w którym wyrażono zgodę na wycinkę. Ocena takiej czynności zmienia się w sytuacji, w której współwłaściciel nie decyduje o wyrębie, a jego zachowanie polega jedynie na zebraniu drzew powalonych wskutek żywiołu, uporządkowaniu ich, zabezpieczeniu tj. pozyskaniu drewna, które stanowi w tym przypadku przychód ze wspólnej nieruchomości. Zabezpieczenie takiego przychodu jest prawem każdego współwłaściciela, a tym samym stanowi czynność zachowawczą, o jakiej mowa w art. 209 k.c. Prawa pozostałych współwłaścicieli w żaden sposób nie zostają naruszone, gdyż przychód, jaki współwłaściciel w tym przypadku uzyska podlega rozliczeniu pomiędzy nimi zgodnie z treścią art. 207 k.c.
Czytaj w LEX: Wycinka drzew z lasu prywatnego - poradnik dla mieszkańca - PORADNIK >>>
Odmowę ocechowania drewna można zaskarżyć
Cechowanie drewna jest wyłącznie czynnością faktyczną (materialno-techniczną). Po jego dokonaniu, starosta wystawia właścicielowi lasu dokument stwierdzający legalność pozyskania drewna. Wystawienie tego dokumentu stanowi zatem konsekwencję czynności polegającej na ocechowaniu drewna, potwierdzającą, że pochodzi ono z legalnego źródła. Dokument ten ma charakter zaświadczenia, co oznacza, że nie ma możliwości jego zaskarżenia do sądu administracyjnego. Zaświadczenie nie dotyczy bowiem uprawnień lub obowiązków właściciela lasu wynikających z przepisów prawa. Inaczej rzecz się przedstawia w przypadku odmowy wydania dokumentu stwierdzającego legalność pozyskania drewna przez starostę np. wobec ustalenia, że wycinka była niezgodna z leśnymi planami gospodarczymi. W takiej sytuacji odmowa powinna przybrać formę zaskarżanego zażaleniem postanowienia, a następnie, po wniesieniu skargi do sądu administracyjnego, może podlegać kontroli.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.