Krzysztof G. został oskarżony o wzięcie zakładnika w celu wymuszenia zachowania od władz (z art. 252 par. 1 kk.). Został aresztowany i wniósł o możliwość korzystania z telefonu, aby porozmawiać z matką. Sąd I instancji odmówił.
A Sąd Apelacyjny w Wydziale Karnym postanowił utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie. W uzasadnieniu pierwszego zarządzenia wskazano, że w sytuacji, gdy podstawą zastosowania, przedłużenia tymczasowego aresztowania, jest obawa utrudniania postępowania karnego w sposób niezgodny z prawem, to w kontaktach z matką może umożliwić oskarżonemu właśnie takie bezprawne utrudnianie postępowania karnego. A także stanowić tym samym zagrożenie dla prawidłowego prowadzenia postępowania karnego. Zwłaszcza że matka oskarżonego jest świadkiem w sprawie i nie skorzystała z prawa do odmowy zeznań.
Zażalenie obrońcy
Zażalenie na to zarządzenie złożył obrońca oskarżonego zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zarządzenia mający wpływ na jego treść. Polegał on na ustaleniu, że zachodzi uzasadniona obawa, iż kontakt telefoniczny z matką miałby zagrozić prawidłowemu prowadzeniu postępowania, zwłaszcza w sytuacji, że oskarżony wielokrotnie kontaktował się z matką „podczas toczącego się postępowania, co w żaden sposób nie wpływało na jego przebieg".
W konkluzji zażalenia obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i wyrażenie zgody oskarżonemu na kontakt telefoniczny z matką.
Sąd Apelacyjny w Krakowie nie uwzględnił tych argumentów.
Bezprawny wpływ na wynik procesu
Oceniając zarzut zgłoszony przez obrońcę oskarżonego, sąd II instancji zwrócił uwagę na drastyczność tego środka. Przyznał, że wynika ona z jego bezpośredniej ingerencji w sferę wolności człowieka - tymczasowe aresztowanie jest jedynym spośród środków zapobiegawczych, środkiem izolacyjnym, polegającym na pozbawieniu wolności oskarżonego chronionego domniemaniem niewinności, gwarantowanym zarówno na płaszczyźnie konstytucyjnej (art. 42 ust. 3 Konstytucji RP), jak i normatywnej/ustawowej (art. 5 k.p.k.).
Sąd wskazał jednak, że stosowanie izolacji w ramach tymczasowego aresztowania jest uzależnione od spełnienia przesłanek wskazanych w art. 249 par. 1 k.p.k. (tzw. podstawa ogólna tymczasowego aresztowania) i art. 258 k.p.k. (tzw. podstawy szczególne). Można je zastosować wówczas, gdy zebrane w sprawie dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanego zarzucanego mu przestępstwa i jednocześnie zachodzi uzasadniona obawa, że będzie on bezprawnie wpływał na prawidłowy tok postępowania. Na przykład, gdy istnieje obawa ucieczki lub obawa matactwa.
Czytaj w LEX: Pojęcie i rodzaje przesłanek środków zapobiegawczych w polskim procesie karnym >>>
W przeciwieństwie do obrońcy oskarżonego, Sąd Apelacyjny dostrzega okoliczności zastosowania tymczasowego aresztowania związane z uzasadnioną obawą o to, że oskarżony będzie w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne (art. 258 par. 2 k.p.k.).
Telefon źródłem przestępstwa
W świetle treści art. 217c par. 2 k.k.w. organ, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany, odmawia wyrażenia zgody na korzystanie przez niego z aparatu telefonicznego, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że zostanie ona wykorzystana w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego, czy też do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa.
Czytaj też: Dostęp osób pozbawionych wolności do informacji publicznych >>>
Nie ulega przy tym wątpliwości, że żadne inne podstawy nie mogą stanowić przyczyny odmowy wyrażenia zgody na korzystanie z aparatu telefonicznego przez tymczasowo aresztowanego.
Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że tymczasowo aresztowany ma prawo do porozumiewania się z osobami mu bliskimi, ale ograniczenia do korzystania z aparatu telefonicznego przez osobę tymczasowo aresztowaną mają szczególny związek z ogólną charakterystyką i przesłankami zastosowania tymczasowego aresztowania.
W takim przypadku wszystkie sposoby prowadzące do nawiązania przez tymczasowo aresztowanego kontaktu ze światem zewnętrznym stanowią zagrożenie dla prawidłowego prowadzenia postępowania.
Wcześniejsze rozmowy bez wpływu
Co więcej, wbrew zarzutom skarżącego, który powołuje się na wcześniejsze kontakty telefoniczne oskarżonego z jego matką, nie ma tu znaczenia czy obawa takiego zachowania tymczasowo aresztowanego pojawiła się przed, czy w trakcie zastosowania tymczasowego aresztowania. W efekcie - sąd nie jest związany tym, że przykładowo na etapie postępowania przygotowawczego oskarżony miał udzieloną zgodę na kontakt telefoniczny z tymi osobami.
Zgodnie z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 21 lipca 2022 r. podstawą dalszego stosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego była między innymi przesłanka szczególna w postaci groźby wymierzenia surowej kary.
Sygnatura akt II AKa 208/22, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 17 sierpnia 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
