Uchwała dotyczyła zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 7 marca 2022 roku zawierającego pytanie: "Czy zakład ubezpieczeń może obniżyć należne odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów o rabaty oraz ulgi na części i materiały służące do naprawy pojazdu, możliwe do uzyskania w ramach współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem w zakresie likwidacji szkody z odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody w procesie naprawy pojazdu (art. 362 k.c. w zw. z art. 354 § 2 k.c.)?"
Zdaniem Sądu Okręgowego z art. 34 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i art. 363 § 1 k.c., określających obowiązek odszkodowawczy wynika, że nie ma w zasadzie znaczenia prawnego okoliczność, czy poszkodowany dokonał naprawy oraz jakim kosztem to uczynił, pod warunkiem, że był to koszt rynkowy.
Celowe i ekonomiczne wydatki
Oznacza to, że dla ustalenia wysokości kosztów naprawy wystarczające jest sporządzenie kosztorysu przez biegłego, gdyż ubezpieczyciel zwalnia się z obowiązku naprawienia szkody – w wariancie kosztorysowym – przez wypłatę odszkodowania w pełnej wysokości, nie zaś w wysokości, po której naprawa została rzeczywiście dokonana, albo po możliwie najniższym koszcie naprawy.
Poszkodowany może zatem naprawić pojazd w dowolnym zakładzie naprawczym, pod warunkiem, że zastosowane stawki będą rynkowe. Jak
wskazuje się w judykaturze, odszkodowanie, jakie zobowiązany jest w takiej sytuacji wypłacić zakład ubezpieczeń, obejmuje wszelkie celowe
i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do wypłaty w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy pojazdu.
Jeżeli uszkodzenie rzeczy jest tego rodzaju, iż pozwala na przywrócenie jej do stanu poprzedniego, odpowiedzialny za szkodę ma obowiązek zwrócić poszkodowanemu wszystkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy uszkodzonej. Do takich wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i materiałów jeżeli było to niezbędne do naprawienia uszkodzonej rzeczy. Dokonanie potrąceń amortyzacyjnych, odpowiadających zużyciu samochodu i jego części przed uszkodzeniem, Sąd Najwyższy uznał za nieuzasadnione.
Rzecznik finansowy też ma wątpliwości
Także Rzecznik Finansowy wystąpił do Sądu Najwyższego z zagadnieniem prawnym w sierpniu 2022 r., jednakże wniosek Rzecznika nie został jeszcze rozpoznany przez Sąd Najwyższy.
Zagadnienie prawne przedstawione przez Rzecznika Finansowego zarejestrowane jest sygn. akt III CZP 142/22 i przekazane zostało do rozpoznania w powiększonym składzie 7 osobowym.
Rzecznik Finansowym postawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne zawierające pytanie: „Czy zakład ubezpieczeń może ustalić odszkodowanie przysługujące poszkodowanemu z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z uwzględnieniem ulg i rabatów na usługi naprawcze, części i materiały służące do naprawy pojazdu, wynikających z przedłożonej oferty, a możliwych do uzyskania w współpracującym z tym zakładem ubezpieczeń podmiotem gospodarczym, wskazując na spoczywające na poszkodowanym (uprawnionym do odszkodowania) obowiązki zapobieżenia zwiększeniu się szkody oraz współdziałania wierzyciela z dłużnikiem przy wykonaniu zobowiązania? (art. 362 k.c., art.16 ust. 1 pkt. 2 u.u.o. i art. 826 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 2 k.c.)”.
Obecnie wniosek Rzecznika Finansowego oczekuje na rozpoznanie przez Sąd Najwyższy.
Czytaj w LEX: Prawnokarny obowiązek naprawienia szkody a obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne >>>
Czytaj w LEX: Charakter roszczenia Zakładu Ubezpieczeń o zwrot odszkodowania wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC - LINIA ORZECZNICZA >>>
Współdziałanie z zakładem ubezpieczeń
Podniesiona we wniosku wątpliwość dotyczy obowiązku minimalizowania szkody i współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem w wykonaniu zobowiązania, z ewentualnym uprawnieniem tego ostatniego do ustalenia należnego odszkodowania przy uwzględnieniu rabatów i upustów.
Czytaj: Rzecznik Finansowy chce uchwały SN w sprawie napraw samochodów w sieciach partnerskich ubezpieczycieli>>
Czytaj w LEX: Obowiązek zawiadamiania zakładu ubezpieczeń o kradzieży pojazdu >>>
Czytaj w LEX: Utrata kluczyków samochodowych i dokumentów pojazdu a odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu jego kradzieży >>>
SN - rabaty i ulgi jeśli niezbędne
SN 6 października br. podjął uchwałę, zgodnie z którą odszkodowanie przysługujące od zakładu ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje wyłącznie niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy.
Sprawdź w LEX: Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego. Glosa do uchwały SN z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17 >>>
Choć obowiązek kalkulacji kosztów naprawy SN przerzucił na ubezpieczycieli, to i tak uchwała pozwoli na skuteczniejsze dochodzenie roszczeń od zakładów ubezpieczeń i rozstrzyga w pewnym stopniu rozbieżności w wykładni przepisów prawa.
Sąd Najwyższy podjął uchwałę w składzie: SSN Jacek Grela (przewodniczący, sprawozdawca), SSN Jacek Widło i SSN Kamil Zaradkiewicz
Sygnatura akt III CZP 119/22, uchwała trzech sędziów SN z 6 października 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
