Projekt przygotowała minister Marzena Okła-Drewnowicz z kancelarii premiera, odpowiedzialna za politykę senioralną. Jest na etapie opiniowania i konsultacji publicznych. Nowe rozwiązanie ma zapewnić osobom starszym, samodzielnie zamieszkującym w lokalach położonych na wyższych kondygnacjach budynków niewyposażonych w windy, możliwość przeniesienia się do przestrzeni, która nie będzie ograniczać ich samodzielności. - Osoby starsze, które mieszkają w mieszkaniach uniemożliwiających im samodzielne funkcjonowanie z powodu braku możliwości ich opuszczenia z uwagi na bariery architektoniczne są wykluczone z życia społecznego, co przekłada się na pogorszenie ich stanu zdrowia. Doświadczają one trudności w realizacji podstawowych czynności dnia codziennego, jakimi są zakupy, spacer, czy też po prostu wyjście z mieszkania. Sytuacja ta prowadzi często do „uwięzienia” starszych osób, które mogłyby wieść niezależne życie. Brak możliwości opuszczenia miejsca zamieszkania związany jest z narastającą izolacją, zmniejszeniem aktywności, a w konsekwencji szybszym pojawieniem się niesprawności i potrzeby wsparcia z zewnątrz – czytamy w uzasadnieniu projektu (numer RCL – UD239).

 

Sprawdź również książkę: Ochrona praw lokatorów. Dodatki mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów >>


Nawet milion uwięzionych w lokalach bez wind

Chodzi o tzw. „więźniów czwartego piętra”, których przybywa wraz ze wzrostem w Polsce liczby osób starszych, których jest już blisko 9,9 mln osób. Według prognozy Głównego Urzędu Statystycznego, do 2050 r. osoby 60+ mają stanowić ok. 40 proc. polskiego społeczeństwa. Nowe przepisy mogłyby ulżyć doli od 590 tysięcy do nawet 1,18 mln osób starszych.

Najem senioralny ma wprowadzić nowelizacja ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 725). Nowe przepisy miałyby obowiązywać już od 1 stycznia 2026 r. Pojawi się nowość - art. 21d. Umowa najmu lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy może być - na wniosek osoby starszej - zawarta jako umowa najmu senioralnego lokalu. Chodzi o takie mieszkania, które mieszczą się w budynkach z windami, albo są położone na parterze – aby seniorzy mieli do nich w miarę swobodny dostęp, bez potrzeby codziennych żmudnych wędrówek w dół i do góry. Umowę taką zawierałoby się na czas nieoznaczony pod warunkiem, że senior jednocześnie wynająłby gminie swoje własne lokum, którego jest właścicielem (albo posiadane przez niego mieszkanie własnościowe w spółdzielni) położone od trzeciego piętra wzwyż. Ponadto chodzi jedynie o osoby samotne i uboższe. Jednym z warunków takiej swoistej „zamiany najmów” jest bowiem wymóg, aby senior zamieszkiwał samodzielnie w mieszkaniu przeznaczonym dla gminy, a kolejnym – aby nie miał tytuł prawnego do jakiegoś kolejnego lokum. Z drugiej strony, nie obowiązywałyby limity dochodowe, jak przy najmie innych mieszkań komunalnych. Gmina miałaby możliwość dalszego podnajmu takiego mieszkania, uzyskanego od seniora taką oryginalną drogą „zamiany”. Spadkobiercy seniora nie mieliby też szans na przejęcie „najmu senioralnego” po nim.

 

Nowe przepisy mają wspomóc działania realizowane z dofinansowaniem z Funduszu Dostępności, którym dysponuje Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Inwestycje w remonty starych lub budowy nowych wind w budynkach, które dotychczas ich nie mają, są bowiem drogie. Ze środków Funduszu udzielono już prawie 400 pożyczek na kwotę 337,7 mln złotych, co przełożyło się na 266 zakończonych tego typu inwestycji. Średniorocznie w dyspozycji Funduszu pozostają środki ok. 80-90 mln zł, co pozwala na pokrycie ok. 60 proc. zgłaszanego przez pożyczkobiorców do BGK zapotrzebowania.

Są luki w przepisach

Projekt nie przewiduje jednak żadnych zabezpieczeń na wypadek, gdy strony zrezygnują z zamiany najmów, ale w lokalu należącym do seniora zamieszkiwaliby dzicy lokatorzy (np. byli podnajemcy), którzy nie chcieliby się stamtąd dobrowolnie wyprowadzić i trzeba byłoby ich sądownie eksmitować. Z jednej strony pominięcie tego zagadnienia jest logiczne, gdyż zaraz otworzyłoby dyskusję nad koniecznością uelastycznienia innych form najmu mieszkań (nie tylko komunalnych, ale i prywatnych), z drugiej zaś nie daje gwarancji, że starsza i schorowana osoba mogłaby szybko powrócić do swojego lokum.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.