Powodowie Waldemar i Monika M. (imiona zmienione) w pozwie skierowanym przeciwko lotniczej spółce z o.o. domagali się zasądzenia na rzecz każdego z nich po 400 euro z ustawowymi odsetkami.
Opóźniony start
W uzasadnieniu napisali, że kupując bilet lotniczy zawarli umowę, na mocy której pozwana spółka była zobowiązana do przewozu lotniczego powodów 5 listopada 2021 r. na trasie z tureckiej Antalyi do Warszawy - na lotnisko Chopina. Jednak lot ten opóźnił się o 9 godzin i 30 minut.
Podróżni powołali się na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 261/2004 z 11 lutego 2004 r., ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów. A także na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach połączonych C-402/07 i C-432/07, zgodnie z którym za opóźnienie poszkodowanemu pasażerowi przysługuje odszkodowanie. Do pozwu dołączyli również wezwanie do zapłaty z 15 listopada 2021 r. nadane listem poleconym oraz karty pokładowe.
W odpowiedzi na pozew przewoźnik wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że powodowie nie udowodnili faktu opłacenia przelotu ani posiadania rezerwacji na lot.
Strona pozwana dołączyła także pismo, w którym potraktowała wezwanie jej przez powodów do zapłaty jako reklamację i poinformowała ich, że z uwagi na niezałączenie do zgłoszenia reklamacyjnego dokumentów, potwierdzających rezerwację na sporny rejs, nie może przystąpić do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.
Nie było dowodów na opóźnienie
Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy 25 sierpnia 2022 r. oddalił powództwo. Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że mimo, iż art. 7 rozporządzenia nr 261/2004 w swej treści odnosi się wyłącznie do pasażerów lotów odwołanych, to zgodnie z powołanym przez powodów w pozwie wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 listopada 2009 r., uprawnienie do żądania odszkodowania zostało rozciągnięte na pasażerów lotów opóźnionych. W sytuacji, gdy poniosą oni stratę czasową co najmniej trzech godzin, jednakże powodowie nie wykazali, zgodnie z art. 6 k.c., aby opóźnienie lotu przekroczyło trzy godziny.
Sąd Okręgowy w Warszawie 2 lipca 2024 r. oddalił apelację powodów. Zdaniem sądu odwoławczego nie jest wystarczające do dochodzenia przez pasażera roszczenia odszkodowawczego za opóźniony lot przedstawienie jedynie karty pokładowej i, wbrew stanowisku powodów, wytyczne interpretacyjne dotyczące rozporządzenia nr 261/2004 nie pozwalają na przerzucenie w zaistniałej sytuacji ciężaru dowodu na pozwanego.
Brak dokumentów
Natomiast sąd drugiej instancji zauważył, że wytyczne wprost wskazują, że udostępnienie godzin lotu samolotu powinno odbywać się na żądanie właściwego organu lub pasażerów. Tymczasem powodowie, jako pasażerowie, nie zwrócili się do pozwanego ze stosownym żądaniem na etapie przedsądowym w celu należytego przygotowania procesu i zgromadzenia materiału dowodowego na poparcie swoich żądań, ani też ich pełnomocnik nie skorzystał w toku procesu z instrumentów, pozwalających na pozyskanie takiego dowodu od drugiej strony.
W konsekwencji wykluczone było w tym zakresie działanie sądu z urzędu. Sąd Okręgowy stwierdził też, że jakkolwiek karta pokładowa jest dowodem wystarczającym dla wykazania faktu posiadania rezerwacji, opłacenia lotu i stawienia się do odprawy, ale nie jest dowodem potwierdzającym opóźnienia lotu w określonym rozmiarze, gdyż nie wynika to z jego treści.
Żądanie uchylenia wyroku
Ze skargą na niezgodność z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie wystąpił powód i zaskarżając go w całości domagał się stwierdzenia niezgodności z prawem, tj. z art. 7 pkt 1 lit b oraz art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004.
W uzasadnieniu skargi powód Waldemar M. powołał się m.in. na wyrok z 24 października 2019 r. C - 756/18, w którym Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyjaśnił, że gdy pasażerowie dotrą do miejsca przeznaczenia z opóźnieniem wynoszącym co najmniej trzy godziny, są oni uprawnieni do odszkodowania w związku z tym opóźnieniem, zgodnie z rozporządzeniem nr 261/2004, bez konieczności przedstawienia w tym celu karty pokładowej lub innego dokumentu potwierdzającego ich obecność, w przewidzianych terminach, przy odprawie opóźnionego lotu.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej orzekł, że skarżący nie wykazał interesu prawnego w rozpoznaniu skargi kasacyjnej także w tej części, tym bardziej, że współuczestnictwo procesowe powodów miało charakter jedynie formalny.
Odrzucenie skargi na niezgodność wyroku z prawem
Zatem skarga - jako niedopuszczalna – została odrzucona. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia. Jej celem jest uzyskanie prejudykatu umożliwiającego dochodzenie roszczeń odszkodowawczych za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej (art. 417 ze znaczkiem 1 par. 2 k.c.).
Według ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego niezgodność z prawem orzeczenia, rodząca odpowiedzialność odszkodowawczą Skarbu Państwa, musi mieć charakter kwalifikowany, elementarny i oczywisty. Sąd Najwyższy stwierdził, że w sytuacji, gdy z bezpośredniego oglądu sprawy wynika, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia byłaby oddalona, trzeba przyjąć, że jest ona oczywiście bezzasadna.
Jak zaznaczył sędzia sprawozdawca Władysław Pawlak, nie można podzielić stanowiska powoda, iż wyrok sądu drugiej instancji - w perspektywie prawa unijnego - jest dotknięty kwalifikowaną wadliwością. Przede wszystkim z akt sprawy nie wynika, że strona pozwana potwierdziła fakt co najmniej 3-godzinnego opóźnienia, jak to sugeruje powód w zarzutach skargi.
Ponadto Prawo lotnicze stanowi, że przewoźnik lotniczy, organizator turystyki albo sprzedawca biletów przekazuje pasażerowi odpowiedź na reklamację, a jeżeli nie udzieli odpowiedzi na reklamację w terminie (tj. 30 dni od dnia jej złożenia - ust. 2), uważa się, że uznał reklamację. W tej sprawie pozwany przewoźnik nie uznał reklamacji, informując powodów o potrzebie przedłożenia dodatkowych dokumentów. Nie sposób też nie zauważyć, że przepisy rozporządzenia nr 261/2004 r. literalnie przewidują odszkodowanie dla pasażera w przypadku odwołania lotu (to samo dotyczy rozkładu ciężaru dowodu w tym zakresie), a nie także opóźnienia lotu o co najmuje 3 godziny.
Ciężar dowodu
Skarżący w toku postępowania zakończonego skarżonym wyrokiem nie wnioskował o zobowiązanie strony pozwanej do przedstawienia dokumentacji związanej z faktyczną godziną przylotu na okoliczność wykazania opóźnienia i jego rozmiaru. W tej sytuacji powód nie został pozbawiony praw procesowych, które umożliwiłyby mu wykazanie zasadności dochodzonych w sprawie roszczeń, zwłaszcza że już odpowiedzi na pozew pozwana powołała się na brak dowodów.
W odniesieniu do rozkładu ciężaru dowodu w kwestii opóźnienia lotu i jego rozmiaru, nie są jednoznaczne, zaś powód - w świetle prawa krajowego - nie został pozbawiony możliwości wykazania tych okoliczności, to nie może być mowy o ewidentnej sprzeczności zaskarżonego wyroku z prawem unijnym.
Postanowienie Izby Cywilnej SN z 23 kwietnia 2025 r, sygnatura akt CNP 119/24.
Cena promocyjna: 143.6 zł
Cena regularna: 359 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 179.5 zł
