RPO: Ograniczony dostęp migrantów do procedury uchodźczej w Polsce

Cudzoziemcy, którzy  na przejściu granicznym w Terespolu chcą złożyć wniosek o status uchodźcy, często nie mają takiej możliwości - są zawracani na Białoruś. Nie zapewnia im tego praktyka Straży Granicznej, która najczęściej nie dopuszcza do złożenia takiego wniosku - stwierdza Rzecznik Praw Człowieka w opracowaniu w tej sprawie dla Specjalnego Sprawozdawcy ONZ ds. praw człowieka migrantów.

Jak poinformował RPO, raport będzie zawierał m.in. rekomendacje co do przestrzegania przez państwa praw migrantów i dostępu do procedury azylowej. 

W opracowaniu RPO odnosi się do kwestii m.in. sytuacji na granicy polsko-białoruskiej oraz wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 23 lipca 2020 r. Wskazuje na rozbieżności w działaniu Straży Granicznej z obowiązującymi przepisami. 

Cudzoziemcy cofani z granicy

Rzecznik przypomina, że od 2015 r. do jego biura stale wpływają skargi od cudzoziemców, którym Straż Graniczna w Terespolu odmawia wjazdu do Polski - bez względu na  to, w jakiej są sytuacji. Skarżący (głownie rodziny z dziećmi, przede wszystkim z Czeczenii i Tadżykistanu) przyjeżdżają pociągiem. Nie mają dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy, ale zgłaszają Straży Granicznej chęć ubiegania się w Polsce o ochronę międzynarodową. Ze skarg wynika, że funkcjonariusze SG nie pozwalają im jednak na złożenie wniosku o ochronę i cofają ich na Białoruś.

Czytaj także: Adwokaci chcą pomagać uchodźcom. Straż Graniczna: nie naruszamy w Terespolu przepisów>>
 

Eksperci RPO, Marcin Sośniak i Joanna Subko, kilka razy wizytowali przejście w Terespolu, biorąc udział jako obserwatorzy  w odprawach granicznych w ramach tzw. kontroli drugiej linii. Ich obserwacje  potwierdziły przypadki niewpuszczania do Polski cudzoziemców, którzy podczas odprawy deklarują zamiar złożenia wniosku o ochronę międzynarodową.

Prawa człowieka

Wojciech Brzozowski, Adam Krzywoń, Marcin Wiącek

Sprawdź  

Funkcjonariusze SG nie protokołują rozmów z cudzoziemcami; sporządzają z nich jedynie lakoniczne notatki służbowe, które nie oddają całości ich wypowiedzi. Tymczasem Naczelny Sąd Administracyjny orzekł niedawno, że aby ustalić, że cudzoziemiec istotnie nie może wjechać do Polski, powinno się sporządzać protokół z takiej  rozmowy.

Rzecznik twierdzi, że sygnalizował MSWiA, że takie rozmowy powinno się protokołować według formularza, m.in. z pytaniem czy dana osoba chce wnosić o status uchodźcy.

- Każda bowiem osoba, która na granicy zgłosi chęć ubiegania się o ochronę międzynarodową, powinna zostać wpuszczona do  Polski, a funkcjonariusze SG są zobowiązani przyjąć od niej odpowiedni wniosek. Inaczej nie da się zrealizować postanowień Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 28 lipca 1951 r.  Zobowiązuje ona państwa-strony do zapewniania osobom poszukującym ochrony przed prześladowaniem w swym kraju możliwości korzystania z podstawowych praw i wolności w bezpiecznym dla nich państwie - napisał RPO w raporcie. 

Czytaj: Strasburg: Polska zapłaci Czeczenom za nieprzyjęcie wniosków o udzielenie ochrony>>