Obaj adwokaci wystąpili do sądów okręgowych i rejonowych w całym kraju z prośbą o dane dotyczące wniosków o zwalnianie adwokatów z tajemnicy adwokackiej.  Nie wszystkie informacje, które uzyskali są pełne, jeden sąd odmówił odpowiedzi. Kilka sądów m.in. Sąd Rejonowy Wrocław- Śródmieście przekazało dane zbiorcze dotyczące i adwokatów i radców prawnych.
W każdym razie z uzyskanych przez adwokatów informacji wynika, że w 2018 r., w całym kraju złożono w sumie 261 wniosków o zwolnienie głównie adwokatów (we Wrocławiu i radców prawnych) z tajemnicy zawodowej. 147 zostało uwzględnionych. Dla porównaniu w 2017 r. takich prób było 412 a w 140 przypadkach sądy je uwzględniły. W 2016 r. wniosków złożono 217, uwzględniono - 109. 

Czytaj: Prokuratorzy wciąż chętnie sięgają po tajemnice adwokacką i radcowską>>
 

Przepis zobowiązują to zachowania tajemnicy

Artykuł 6 Prawa o adwokaturze stanowi, że adwokat musi zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie jest ograniczony w czasie, a adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę - wskazują w krótkim podsumowaniu zebranych danych.  

 


Adwokaci przypominają, że jest kilka rodzajów informacji, których obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej m.in: 

  • udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
  • przekazywanych na podstawie przepisów rozdziału 11a działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, 924 i 1018) - w zakresie określonym tymi przepisami

- Przepis kodeksu postępowania karnego – art. 180 § 2 – przewiduje, że adwokat (a także inne osoby wymienione w tym przepisie, których dotyczy tajemnica związana z ich zawodem, np. lekarz, notariusz, dziennikarz itp.) może być przesłuchany co do faktów objętych tajemnicą zawodową, jeżeli jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. O zezwoleniu na przesłuchanie decyduje sąd. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie - dodają. 

Czytaj w LEX: Wymogi RODO kierowane do radców prawnych i adwokatów - przegląd obowiązków i wyłączeń >

Skala skłania do pesymistycznych refleksji

W ich ocenie skala wniosków i decyzji o zezwolenie na przesłuchanie osób obowiązanych w interesie klientów do zachowania tajemnicy adwokackiej (zawodowej) skłania do pesymistycznych refleksji. 

Czytaj w LEX: Tajemnica zawodowa adwokatów i radców prawnych >

- Można przyjąć, że zgody na przesłuchania adwokatów były niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości - wygodna droga na skróty: zamiast poszukiwać dowodów, wystarczy zapytać adwokata, ale też można twierdzić, że dwuetapowość decyzji stanowi minimum gwarancji zachowania prawa do rzetelnego procesu, prawa do prywatności i ochrony innych konstytucyjnych wolności oraz praw. Inaczej wygląda to jednak w praktyce, gdzie jest dowolność, uznaniowość, a często też bezrefleksyjność - stwierdzają adwokaci. 

I dodają, że wobec takiej powszechnej praktyki tajemnica adwokacka jest jak sejf z tektury. - Można dobrać się do niego za pomocą nożyka do papieru - podsumowują. 

Czytaj w LEX:

Strasburg: dane o wynagrodzeniu adwokata objęte tajemnicą adwokacką. Brito Ferrinho Bexiga Villa-Nova przeciwko Portugalii - wyrok ETPC z dnia 1 grudnia 2015 r., skarga nr 69436/10 >

Matusiak-Frącczak Magdalena, Tajemnica adwokacka a obowiązek informowania o transakcjach podejrzanych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Glosa do wyroku ETPC z dnia 6 grudnia 2012 r., 12323/11 >

Weryfikacja informacji objętych tzw. bezwzględną tajemnicą >