Niespełna dwudziestoletnia Marzena K. (imię zmienione) wystąpiła przeciwko Skarbowi Państwa o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania. Zatrzymanie przez policję nastąpiło 29 stycznia 2021 r. w Warszawie. Była godzina 21.30 . Dziewczyna była przetrzymywana do następnego dnia do godziny 10.32.
Czytaj też: Policja używa nieproporcjonalnych środków wobec demonstrantów, państwo płaci odszkodowaniaKajdanki i przewiezienie poza miasto
Działo się to podczas protestów związanych z publikacją przez Trybunał Konstytucyjny uzasadnienia wyroku w sprawie aborcji. Tego samego dnia treść wyroku została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP.
Funkcjonariusze uniemożliwili Marzenie K. założenie maseczki ochronnej, co z jednej strony niosło ze sobą ryzyko zakażenia wirusem Covid. Założyli dziewczynie kajdanki na plecach, wykręcali ręce.
Była to niewłaściwa ocena sytuacji co do zasadności użycia kajdanek i skucia rąk, co skutkowało bolesnym unieruchomieniem i wymuszeniem stania oraz przejścia wśród obecnych na proteście osób m.in. w nienaturalnej, upokarzającej pozycji – znaczną część czasu wnioskodawczyni była trzymana z wykręconymi rękami na plecach, „zgięta w pół” – ocenił Sąd Okręgowy w Warszawie.
Czytaj w LEX: Użycie przez Policję właściwego rodzaju kajdanek w związku z zatrzymaniem osoby >>
Ponadto przeszło 40-minut dziewczyna czekała na udzielenie pomocy lekarskiej, nie mogła dezynfekować dłoni i samodzielne usunąć szkieł kontaktowych, a cierpiała na skutek zetknięcia z gazem.
Zatrzymaną policja przetransportowała do komisariatu poza terenem Warszawy, w sytuacji gdy wystarczające było spisanie jej danych osobowych, po czym zwolnienie w mieście jej zamieszkania.
Czytaj w LEX: Kontrola prewencyjna - art. 15 ustawy o Policji >
Funkcjonariusze przetrzymali Marzenę K. przez około 4 godzin w radiowozie – busie. Co więcej - oczekiwała przez około 5 godzin na spisanie protokołu zatrzymania, co umożliwiło dopiero wówczas złożenie zażalenia na zatrzymanie.
Pozbawiono też zatrzymaną przymusowej asysty osoby tej samej płci przy wykonywaniu czynności higienicznych i korzystaniu z toalet. Marzena K. nie mogła nigdzie się oddalić, a zwłaszcza nie miała swobody rozmowy z adwokatem na osobności.
Zobacz procedurę w LEX: Złożenie zażalenia na zatrzymanie >
Bezzasadne zatrzymanie
Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 1 kwietnia 2022 r. przyznał wnioskodawczyni 15 tys. zł tytułem zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania. Ta kwota była odpowiednia ze względu na doznaną krzywdę, a także dotychczasową niekaralność dziewczyny.
Sąd I instancji dodał, że nie bez znaczenia pozostaje również niezasadnie długi (ponad 36-godzinny!) czas trwania zatrzymania, zwłaszcza w zestawieniu z zaleconą przez ratowników medycznych pilną konsultacją u okulisty oraz młody wiek i dotychczasowa niekaralność wnioskodawczyni.
WZÓR DOKUMENTU: Wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie >
Sąd I instancji wziął pod uwagę kontuzję łokcia Marzeny K., która przysparzała jej dodatkowego cierpienia w czasie, gdy miała ręce skute z tyłu. Podkreślenia wymagał również fakt, iż już prokurator, mający kontakt z wnioskodawczynią w końcowym okresie zatrzymania, nie widział podstaw do zastosowania wobec niej jakichkolwiek środków zapobiegawczych – o co wnosiła policja.
Zobacz procedurę w LEX: Żądanie odszkodowania za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie >
Apelacja prokuratora - oddalona
Pełnomocnik Komendanta Głównego Policji zakwestionował przede wszystkim wysokość zadośćuczynienia. Podobne argumenty wysunął prokurator. Uznali, że 2 tys. zł lub 500 zł jest adekwatnym zadośćuczynieniem dla poszkodowanej.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, zasądzona kwota zadośćuczynienia rekompensuje w wyważony sposób wszystkie okoliczności zatrzymania. Ma charakter kompensacyjny, przedstawia wartość ekonomicznie odczuwalną, jest adekwatna i słuszna, uwzględnia także okoliczności postępowania i sytuację osobistą wnioskodawcy. Sąd I instancji uwzględnił bowiem czas trwania pozbawienia wolności w ramach zatrzymania oraz pozostałe przytoczone wyżej okoliczności.
Sąd Apelacyjny przyznał, że zadośćuczynienie 15 tys. zł to kwota nadzwyczaj wysoka, jednakże skala nadużyć ze strony organów dokonujących zatrzymania była bezprecedensowa. Niższe zadośćuczynienie za użycie gazu i skucie kajdankami w wysokości 2 tys. zł lub 500 zł nie stanowiłyby w ocenie Sądu II instancji wystarczającej rekompensaty za doznane krzywdy.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 14 czerwca 2023 r. , sygnatura akt II Aka 272/22
Zobacz procedurę w LEX: Zatrzymywanie osób w ramach wykonywanych czynności >
|
|