Rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego ukształtowane na podstawie ustawy o zwalczaniu COVID-19, ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy. Nie jest konieczne dla ochrony zdrowia publicznego (art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) i prowadzi do nieważności postępowania - taką uchwałę w składzie siedmiu sędziów podjęła 26 kwietnia br. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego.
Czytaj: SN: Jeden sędzia w covidzie - to narusza prawo do sprawiedliwego procesu>>
Sąd Najwyższy nadał tej uchwale moc zasady prawnej i ustalił, że przyjęta w uchwale wykładnia prawa obowiązuje od dnia jej podjęcia.
Wyjątek już nieuzasadniony
Chodzi o przepis art. 15zzs(1) ust. 1 pkt 4 ustawy w sprawie COVID-19, zgodnie z którym w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego; prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.
W czasie rozprawy w Izbie Pracy SN sędziowie wyrażali pogląd, że obecnie nie ma żadnych podstaw dla utrzymywania tego wyjątku.
Czytaj w LEX: Wpływ regulacji "covidowych" na zasadę niezmienności (stabilności) oraz kolegialność składów sądów odwoławczych >>>
Sądy mają problem
W komunikacie KRS podkreślono, że ta uchwała "wywołała zamieszanie w sądach". - Część sędziów nie podziela bowiem poglądu wyrażonego w uchwale i orzeka w składach jednoosobowych. Są jednak sądy, gdzie z wokandy spadło wiele spraw odwoławczych, w których sąd miał orzekać w jednoosobowym składzie - zaznaczono.
Zobacz procedurę w LEX: Rozpoznawanie spraw w postępowaniach cywilnych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 >
Czytaj: Uchwała SN o jednoosobowych składach zrzuca sprawy z wokand, a MS podlicza straty>>
- Prawotwórczy charakter zaskarżonej uchwały wskazuje, że jako akt normatywny wkracza ona w regulację konstytucyjną i ustawową, poprzez ingerowanie w sposób nieuprawniony w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego, który jako jedyny może orzekać o zgodności z konstytucją - argumentuje Krajowa Rada Sądownictwa.
Czytaj w LEX: O zasadności przepisu art. 15zzs(1) ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej z perspektywy konstytucyjnej zasady proporcjonalności >
Czytaj także: Radwan-Röhrenschef: Jednoosobowe składy w sądach to dominacja technicznych reguł nad wartościami>>