Nowela została 14 maja br. ponownie uchwalona przez Sejm, po wprowadzeniu do niej poprawek Senatu. Nie było jednak oficjalnej informacji o jej podpisaniu przez prezydenta, ale 15 maja opublikowano ją w Dzienniku Ustaw. 

Czytaj: 
Trzecia tarcza antykryzysowa - Sejm uznaje część poprawek Senatu>>
Senat wykreślił, Sejm przywrócił - w "tarczy 3" przepisy dotyczące prokuratorów i nieodpłatna pomoc prawna>>

 

Zgodnie z nowymi regulacjami, po upływie siedmiu dni od wejścia w życie ustawy rozpoczną swój bieg, lub zostaną odwieszone terminy procesowe i sądowe. Chodzi o terminy w m.in.: 

  • postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
  • postępowaniach egzekucyjnych,
  • postępowaniach karnych,
  • postępowaniach karnych skarbowych,
  • postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
  • postępowaniach administracyjnych,
  • postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa,
  • kontrolach celno-skarbowych,
  • postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych i innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw. 

 

 


Uwaga na terminy administracyjne

Tak samo ma być z biegiem terminów określonych przepisami prawa administracyjnego:

  • od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
  • do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
  • przedawnienia,
  • których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
  • zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
  • do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju. 

Sprawy wracają na wokandy

Co ważne tarcza 3 uchyla cały 15 zzs, w tym również ustęp 6, zgodnie z którym w związku z zagrożeniem COVID-19 nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych, z wyjątkiem rozpraw i posiedzeń jawnych w sprawach określonych w katalogu spraw pilnych. 

Przypomnijmy zgodnie z zaleceń Ministerstwa Sprawiedliwości od 18 maja sądy mają wyznaczać i rozpatrywać również sprawy, które nie są pilne. 

Nowela wprowadza zmiany dotyczące wideorozpraw w sprawach cywilnych i toczących się przed sądami administracyjnymi (w rozmowie z Prawo.pl wiceminister Anna Dalkowska zapowiedziała, że resort szykuje także rozwiązania dotyczące e-rozpraw w postępowaniu karnym), i tak:

  • w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 rozprawę albo posiedzenie jawne sąd będzie mógł przeprowadzić się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a osoby uczestniczące w posiedzeniu nie będą musiały przebywać w budynku sądu - chyba że jest to możliwe ze względu na bezpieczeństwo.
  • przewodniczący będzie mógł zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego w każdym przypadku, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a przeprowadzenie wymaganego przez ustawę posiedzenia jawnego mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie zdrowia.
  • takie posiedzenie, czy rozprawa w trybie telekonferencji będzie mogło się odbywać nawet gdy strony nie będą przebywać w budynku sądu, a jeżeli w rozprawie albo posiedzeniu jawnym prowadzonym w ten sposób będzie brała udział osoba pozbawiona wolności, ma jej towarzyszyć przedstawiciel administracji zakładu karnego, aresztu śledczego lub organu, w którego dyspozycji pozostaje. 
  • prezes sądu może też zarządzić, że w posiedzeniu za pomocą środków komunikacji elektronicznej mogą uczestniczyć członkowie składu wieloosobowego – szczególnie ławnicy. 

Jest zmiana do Prawa o ustroju sądów powszechnych. Zgodnie z nią, minister sprawiedliwości w drodze rozporządzenia ma określić sposób zaprojektowania, wdrożenia, eksploatacji, integracji i rozwoju systemu teleinformatycznego, który będzie obsługiwać postępowania sądowe. Przy takim systemie - jak wskazano - mają być brane pod uwagę możliwości techniczne i organizacyjne sądów oraz potrzeba sprawnego działania systemu, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa.

CzytajRozprawa online na wniosek strony, obrońcy lub pełnomocnika>>

Nieodpłatna pomoc prawna online

Senat - ku zaskoczeni części prawników chciał usunąć z tarczy 3 przepisy dotyczące nieodpłatnej pomocy prawnej, także te umożliwiające świadczenie takiej pomocy online. Sejm je jednak przywrócił.

Zgodnie z nimi w przypadku obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego może odbywać się za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość oraz poza lokalem punktu. Co ważne, w takich sytuacjach - w myśl regulacji - nie będzie konieczne złożenie pisemnego oświadczenia, że nie jest się w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Obecnie taka forma była możliwa tylko w przypadku osób niepełnosprawnych, czy mających problemy z komunikacją.  

 

Nowela wprowadza zmiany dotyczące wdrożenia systemu informatycznego związanego z raportowaniem i dokumentowaniem prowadzonych porad. Karta pomocy ma być dokumentowana drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu teleinformatycznego i zawierać część obejmującą opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy, która może być przekazywana przez osoby uprawnione poprzez wypełnienie ankiety w miejscu świadczenia pomocy lub przekazywana drogą elektroniczną bezpośrednio do urzędu starostwa powiatowego.

Z kolei adwokat lub radca prawny ma do dziesiątego dnia następnego miesiąca kalendarzowego: 

  • dokumentować w systemie teleinformatycznym kartę pomocy, z wyjątkiem części obejmującej opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy;
  • przekazywać oświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 2 (o sytuacji finansowej), w sposób uniemożliwiający powiązanie go z kartą pomocy, w szczególności po usunięciu oznaczenia dnia złożenia oświadczenia.

Za prowadzenie centralnego systemu informatycznego ma odpowiadać minister sprawiedliwości, a administratorami danych osobowych przetwarzanych w systemie jest on, starostowie oraz wojewodowie, w zakresie realizowanych przez nich zadań. Upoważniono też prowadzących rejestrację osób ubiegających się o udzielenie pomocy by równomiernie rozdzielały rejestrację zgłoszeń do punktów mniej obłożonych. 

Zmiany dotyczące samorządu prokuratorskiego

Nowela wprowadza też szereg przepisów dotyczących samorządu prokuratorów, które budziły duże kontrowersję. Chodzi m.in. o zmianę, zgodnie z którą kadencja Krajowej Rady Prokuratorów zostaje wydłużona z dwóch do czterech lat, a także usunięcie ograniczenia, że wiceprzewodniczący może pełnić funkcje maksymalnie dwie kadencje. 

Czytaj: Epidemia okazją do ograniczenia samorządu prokuratorów>>

Senat próbował usunąć przepis, zgodnie z którym w skład zgromadzenia prokuratorów w prokuraturze regionalnej mają wejść delegaci prokuratorów prokuratury regionalnej oraz prokuratorów prokuratur okręgowych i rejonowych, a wśród nich prokuratorzy funkcyjni: zastępcy prokuratora regionalnego, prokuratorzy okręgowi i prokuratorzy rejonowi. Sejm jednak się na to nie zgodził.  

Obowiązuje też uregulowanie, zgodnie z którym kolegia i zgromadzenia nie będą rozpatrywały spraw innych, niż te określone w ustawie.