Od czwartku - 7 lipca - Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Radców Prawnych będzie zajmował się m.in. propozycjami zmian w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego. Część z nich dotyczy informowania o wykonywanym zawodzie, ale też m.in. preambuły. - Ważna część modyfikacji dotyczyć będzie rozdzielenia regulacji swoiście technicznych związanych z wykonywaniem zawodu, które powinny przejść do regulaminu uchwalanego zgodnie z ustawowym podziałem kompetencji przez Krajową Radę Radców Prawnych, od zasad etycznych znajdujących się w gestii Krajowego Zjazdu. Dla pracy radców prawnych istotniejsze znaczenie będą mieć jednak te zmiany, które odnoszą się do zachowań zawodowych. Najgorętsze dyskusje prowadzone będą, jak przypuszczam, wokół propozycji dotyczących zajęć niedopuszczalnych, konfliktu interesów, informowania o wykonywaniu zawodu, pozyskiwania klientów oraz zasad wynagradzania - mówi Prawo.pl dr hab. Tomasz Scheffler, zastępca kierownika Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych, jednocześnie dziekan Rady OIRP we Wrocławiu.
Czytaj: Tajemnica adwokacka nadal łakomym kąskiem dla organów ścigania >>
Czytaj też: Tajemnica obrończa i adwokacka oraz radcy prawnego - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >
Tajemnica radcowska i adwokacka kusi służby
Tu warto przypomnieć, jak kwestię tajemnicy regulują Ustawa o radcach prawnych i Prawo o adwokaturze. I tak i adwokaci, i radcy są obowiązani zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedzieli się w związku z udzieleniem pomocy prawnej; obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie, nie mogą być zwolnieni z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedzieli się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę.
W obu przypadkach obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy informacji:
- udostępnianych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
- przekazywanych na podstawie przepisów rozdziału 11a działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 i 1423) - w zakresie określonym tymi przepisami.
Istotny w tym zakresie jest też art. 180 par. 2 - bo jak mówią prawnicy, to on zawiera furtkę, która może być nadużywana przez służby. I tak zgodnie z nim osoby obowiązane do zachowania tajemnicy notarialnej, adwokackiej, radcy prawnego, doradcy podatkowego, lekarskiej, dziennikarskiej lub statystycznej oraz tajemnicy Prokuratorii Generalnej, mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. W postępowaniu przygotowawczym w przedmiocie przesłuchania lub zezwolenia na przesłuchanie decyduje sąd, na posiedzeniu bez udziału stron, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od daty doręczenia wniosku prokuratora. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Na czym służbom zależy? Jak mówią przedstawiciele samorządów, nie tylko na informacjach mających związek z konkretnymi sprawami, interesują ich też np. klienci kancelarii. Zdarzało się, że prokuratura chciała mieć np. wgląd w ich listy. W ostatnim czasie spore emocje wśród prawników wzbudziła też sprawa komornika, który zażądał od adwokatki Agaty Podlasek (Kancelaria Adwokacka Adwokat Agata Podlasek) informacji dotyczących jej klienta.
W takich sytuacjach adwokaci - na podstawie uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej z 9 czerwca 2018 r. nr 44/2018 – w przedmiocie tajemnicy adwokackiej, a także uchwały z 24 listopada 2018 r. w sprawie rekomendowanego sposobu postępowania w przypadku prób naruszenia tajemnicy adwokackiej, mają informować Okręgowe Rady Adwokackie o podejmowanych próbach zwolnienia z tajemnicy. Są też zobowiązani do skarżenia nieprawomocnych postanowień w przedmiocie zwolnienia wszędzie tam gdzie jest to możliwe. Co więcej, NRA zobowiązuje okręgowe rady adwokackie do delegowania wyznaczonego adwokata do czynności związanych z przesłuchaniem adwokata w charakterze świadka lub podejrzanego, a także do uczestniczenia w czynnościach przeszukania lokalu kancelarii lub mieszkania adwokata lub aplikanta adwokackiego.
Czytaj też: Tajemnica zawodowa adwokatów i radców prawnych >>>
Czytaj: Przyszedł komornik do adwokata... po informacje o kliencie >>
Czas na zmiany w radcowskim kodeksie etyki
Samorząd radcowski proponuje dopisanie do art. 19 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego po par. 1 zgodnie z którym radca prawny obowiązany jest podejmować wszelkie przewidziane prawem środki dla uniknięcia lub ograniczenia określonego w przepisach prawa zwolnienia go z obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej, par. 2 w myśl którego w przypadku, o którym mowa w ust. 1, radca prawny obowiązany jest niezwłocznie poinformować radę okręgowej izby radców prawnych oraz podejmować wszelkie przewidziane prawem środki zmierzające do wyłączenia jawności postępowania lub poszczególnych czynności dotyczących informacji objętych tajemnicą.
Zmieniony zostaje również art. 21. Obecnie brzmi on "radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy, także wobec sądów i innych organów orzekających w sprawie, przebieg i treść pertraktacji ugodowych, w których brał czynny udział". Jeśli zmiana zostanie przyjęta będzie brzmiał: Radca prawny obowiązany jest zachować w tajemnicy, także wobec sądów i innych organów, przebieg i treść negocjacji oraz czynności w ramach polubownego załatwienia sprawy, w których brał udział.
- Trzeba sobie uświadomić, że proces globalizacji i informatyzacji świata powoduje wzrost zagrożeń dla tajemnicy zawodowej, w tym także tych związanych z ze wzrostem omnipotencji państw. Jest to zjawisko dotykające nie tylko Polskę. Samorząd musi reagować na te zagrożenia, także poprzez wzmocnienie aktywnego uczestnictwa w sytuacjach, gdy władze publiczne dążą do jej zniesienia czy to na poziomie legislacyjnym czy na podstawie orzeczeń sądowych. Jako samorząd staramy się uświadomić sędziów, że tajemnica zawodowa pełnomocników jest filarem zaufania między nimi a klientami. Jej degradacja przyczyni się w ostateczności do upadku całego systemu wymiaru sprawiedliwości - mówi mecenas Tomasz Scheffler.
Czytaj też: Wymogi RODO kierowane do radców prawnych i adwokatów - przegląd obowiązków i wyłączeń >>>
Cel - wzmocnienie ochrony tajemnicy
Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców prawnych podkreśla, że zjawisko zwolnienia radców prawnych z tajemnicy zawodowej przez sąd, przeszukania i zatrzymania rzeczy zawierających tajemnicę zawodową kancelarii i w podmiotach zatrudniających radców prawnych, niejawna inwigilacja całego życia, nawet prywatnego, uchwalanie przepisów wyłączających tajemnicę zawodową lub stojących z nią w kolizji to problem nie tylko adwokatów, ale i radców prawnych.
- Tajemnica zawodowa jest zastrzeżona w interesie publicznym i nawet klient nie może z niej zwolnić, zaś organy władzy publicznej winny ją respektować. Propozycje zmian dot. tajemnicy zawodowej mają na celu wzmocnienie jej ochrony (szczególnie w zakresie negocjacji lub polubownego załatwiania spraw) i umożliwienie samorządowi wspierania radcy prawnego w razie problemów w tym zakresie (udział w przeszukaniach i obowiązek informowania o przypadkach zwolnienia z niej - zaznacza.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.