Wyjaśnienie w tej sprawie KRS przekazała Rzecznikowi Praw Obywatelskich, który twierdzi, że prawidłowe powołanie rzecznika dyscyplinarnego wymaga takiej uchwały i domagał się wyjaśnienia sprawy.

Czytaj: RPO pyta o legalność powołania sędziowskiego rzecznika dyscyplinarnego>>

O to samo wystąpiła do KRS Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego. 21 stycznia br. Izba Dyscyplinarna postanowiła zwrócić się do Krajowej Rady Sądownictwa o przekazanie informacji w sprawie trybu powołania rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych. Zrobiła to na wniosek pełnomocników jednej z sędziów, której sprawę rozpatrywała. Jej pełnomocnik sędzia Marek Celej stwierdził, problem ma niebagatelne znaczenie, gdyż kwestia ewentualnego usytuowania rzecznika: czy jest to osoba powołana, by przedstawiać zarzuty nie tylko w tej sprawie wpłynie na zasadność jego skargi.

Wniosek został poparty także przez rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych Piotra Schaba, który jednak wcześniej w odpowiedzi na zarzuty rzecznika praw obywatelskich oświadczył, że RPO się myli w interpretacji i wskazywał - że zgodnie z obowiązującymi przepisami, rzecznika dyscyplinarnego i jego zastępców powołuje minister sprawiedliwości. 

Czytaj: Najpierw RPO, teraz Izba Dyscyplinarna pyta o status sędziowskich rzeczników dyscyplinarnych>>
 

Problem polega na tym, że ta kwestia została uregulowana w dwóch niezależnych od siebie ustawach;

  • w ustawie o ustroju sądów powszechnych postanowiono o powołaniu głównego rzecznika i jego zastępców przez ministra sprawiedliwości (art. 112 par. 3),
  • w ustawie o Krajowej Radzie Sadownictwa ( od 27 lipca 2001 r.), która przewiduje wybór rzecznika dyscyplinarnego przez KRS.

 

Uchybienie godności urzędu sędziego jako podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej

Michał Laskowski

Sprawdź  

Dwa etapy procedury

RPO w swoim wystąpieniu w tej sprawie podkreślał, że sposób wyłaniania rzeczników dyscyplinarnych w obowiązujących przepisach skonstruowano dwuetapowo. Pierwszy obejmuje wybór przez Krajową Radę Sądownictwa. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 4 ustawy z 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, Rada m.in. "wybiera rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych".

Etap drugi to powołanie na podstawie uchwały KRS przez Ministra Sprawiedliwości. Art. 112 § 3 ustawy z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi: "Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych oraz dwóch Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych powołuje  Minister Sprawiedliwości na czteroletnią kadencję".

Mimo zmiany art. 112 § 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (sposobu powoływania rzecznika dyscyplinarnego) dokonanej ustawą z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym - w ustawie z 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa nie dokonano żadnych zmian w zakresie wyboru rzecznika przez Radę. Trzeba zatem uznać, że do prawidłowego powołania rzecznika dyscyplinarnego w dalszym ciągu wymagana jest stosowna uchwała KRS.

Rzecznik źle powołany, więc nielegalny

RPO uważa, że jeśli rzecznik dyscyplinarny został powołany bez uchwały KRS, wówczas należałoby uznać, że powołanie to było wadliwe prawnie, zaś powołany na stanowisko sędzia podejmuje czynności wyjaśniające i dyscyplinarne bez wymaganej podstawy prawnej. - Co za tym idzie, wszelkie te czynności będą obciążone wadą prawną, która w sposób nieuchronny zagraża prawidłowości prowadzonych i zakończonych dotychczas postępowań - stwierdza Rzecznik Praw Obywatelskich.