Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra obrony narodowej.

Jak napisano w komunikacie opulikowanym po posiedzienu rządu, nowe realia towarzyszące obecnej sytuacji Sił Zbrojnych RP, związane głównie z pełnym uzawodowieniem wojska oraz gruntowną przebudową struktur organizacyjnych, wymagają zmiany wielu przepisów ustawy, które nie przystają do obecnej rzeczywistości. Przyjęte rozwiązania – wychodząc naprzeciw oczekiwaniom zarówno dowódców, jak i żołnierzy – będą w większej mierze służyć stabilizacji służby wojskowej i przyczynią się do zatrzymania żołnierzy w służbie zawodowej.

Najważniejsze propozycje zmian w projekcie ustawy dotyczą:

- zaszeregowania stanowisk służbowych oficerów młodszych i szeregowych do dwóch stopni wojskowych, a podoficerów do trzech;

Oficer młodszy - po trzech latach służby na danym stanowisku i uzyskaniu wzorowej lub bardzo dobrej oceny – będzie mógł zostać zaszeregowany do wyższego stopnia wojskowego i wyższej grupy uposażenia. Zmiana zaszeregowania stanowiska będzie podstawą do mianowania na wyższy stopień bez zmiany stanowiska służbowego.

Podoficer - stanowiska podoficerów zaliczono do trzech stopni etatowych: podoficer młodszy – kapral, starszy kapral, plutonowy; podoficer – sierżant, starszy sierżant, młodszy chorąży; podoficer starszy – chorąży, starszy chorąży, starszy chorąży sztabowy.

Podobnie, jak w przypadku oficerów młodszych, przesłankami zmiany zaszeregowania będzie okres służby na stanowisku, wzorowa lub bardzo dobra ocena służby, odbyte szkolenia lub kursy. Zmiana będzie dokonywana po trzech latach służby.

Szeregowi – dwa stopnie wojskowe.

- wyznaczenia na niższe stanowiska służbowe żołnierzy zawodowych, za ich zgodą, w razie likwidacji lub zmiany dotychczas zajmowanych przez nich stanowisk. Chodzi tu o sytuacje dotyczące np. o rozformowanie jednostki, w której żołnierz służył, lub zmniejszenie liczebności stanu etatowego kadry;

- zniesienia kadencyjności u podoficerów i zmiany okresów trwania kadencji. Kadencyjność ma być stosowana jedynie w przypadku oficerów służby stałej, co oznacza możliwość powtarzania kadencji przez oficerów zawodowych bez ograniczeń. Wyjątkami od tej reguły są kadencje: szefa Sztabu Generalnego WP, dowódcy rodzajów sił zbrojnych, dowódcy operacyjnego sił zbrojnych, szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych. Będą oni mogli pełnić służbę przez dwie kadencje;

- mniejszej liczby podstaw do zwolnienia żołnierza z zawodowej służby wojskowej. Z listy przyczyn zwolnienia wykluczono niedostateczną ocenę ze sprawdzianu sprawnościowego oraz niezłożenie w przepisowym terminie oświadczenia majątkowego;

- objęcia żołnierzy zawodowych urlopem ojcowskim. Żołnierze zawodowi będą mieli prawo do tego urlopu na zasadach określonych w Kodeksie pracy;

- doprecyzowania przepisów umożliwiających powoływanie do zawodowej służby wojskowej (kontraktowej lub stałej) z zachowaniem posiadanego stopnia innej służby mundurowej. Przyjęto zasadę, zgodnie z którą funkcjonariusze: policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego będą mogli być powoływani do służby wojskowej kontraktowej. Za zgodą ministra obrony narodowej funkcjonariusz posiadający stopień w innej służbie mundurowej będzie mógł zostać powołany do służby stałej;

- usprawnienia systemu opiniowania żołnierzy zawodowych. Zgodnie z nowymi przepisami, coroczne opiniowanie będzie przeprowadzane między 15 sierpnia a 15 października. Podstawowymi czynnikami opiniowania będą: wywiązywanie się z obowiązków, kompetencje i zachowanie, kierunki rozwoju i potrzeby szkoleniowe żołnierza. Przyjęta będzie 5-cio stopniowa skala opiniowania – od 6 do 2 (wzorowa, bardzo dobra, dobra, dostateczna i niedostateczna).

Żołnierz, który uzyska niedostateczną ocenę, będzie mógł wystąpić do dowódcy jednostki z wnioskiem o jej weryfikację. Pozytywna opinia (co najmniej dobra) będzie przesłanką do podpisania kolejnego kontraktu lub przejścia do stałej służby. Wszystkie kwestie związane z trybem opiniowania, udostępnianiem opinii, wzorem arkusza opinii będą określone w rozporządzeniu ministra obrony narodowej;

- wydłużenia do dwóch lat minimalnego okresu trwania kontraktu;

- doprecyzowania warunków dotyczących opłat za egzaminy wstępne do uczelni wojskowych i szkół podoficerskich, okoliczności zwalniania ze służby kandydackiej, zwrotu kosztów nauki żołnierzy, którzy nie ukończyli nauki w szkole wojskowej, warunków i trybu powoływania do służby kandydackiej oraz jej pełnienia. Przyjęto, że opłaty za egzaminy będą ponosiły osoby zdające na uczelnie wojskowe lub szkoły podoficerskie. Szeregowi kandydujący do szkół podoficerskich będą zwolnieni z opłat egzaminacyjnych.

Ponadto zmieniono przepisy dotyczące przesłanek zwolnienia ze służby kandydackiej – chodzi m.in.: o skreślenie z listy studentów, niepowołanie do zawodowej służby wojskowej, nieusprawiedliwioną nieobecność (3 dni), wybranie na posła, senatora czy na kierownicze stanowisko państwowe.

- potwierdzenia zwolnienia żołnierza zawodowego z zajęć służbowych z powodu choroby, w tym zwolnienia lekarskiego na czas osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 14;

- zmiany zasad nabywania prawa do dodatku motywacyjnego – jedną z podstaw otrzymania dodatku będzie uzyskanie przez żołnierza zawodowego w opinii oceny co najmniej dobrej (obecnie – bardzo dobra).

W projekcie nowelizacji ustawy zrezygnowano z obowiązującego obecnie przepisu, upoważniającego Radę Ministrów do określania (w rozporządzeniu) liczby stanowisk służbowych w poszczególnych korpusach kadry zawodowej sił zbrojnych. Regulacja ta utrudniała podejmowanie przez ministra obrony niezwłocznych i koniecznych działań interwencyjnych w sytuacji ewentualnych zagrożeń.

Liczebność sił zbrojnych będzie nadal normowana przepisami ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej i finansowej Sił Zbrojnych RP (jej art. 3 mówi o nie więcej niż 150 tys. stanowisk etatowych żołnierzy, w tym nie mniej niż 1/2 stanowisk przeznaczona jest dla żołnierzy zawodowych, z tego nie więcej niż 1/3 dla oficerów).

Zmieniono przepisy określające uprawnienia żołnierzy odchodzących ze służby bezpośrednio po objęciu wyższego stanowiska służbowego. Nowe rozwiązanie przewiduje, że w przypadku wypowiedzenia przed upływem 12 miesięcy od dnia objęcia wyższego stanowiska służbowego (bądź stanowiska o tym samym stopniu etatowym lub wyższą grupą uposażenia) podstawą do ustalenia wysokości świadczeń będzie uposażenie należne na poprzednio zajmowanym stanowisku służbowym.

W projekcie nowelizacji ustawy określono m.in. nowe zasady dotyczące wypłacania należności mundurowych i należności z tytułu wyżywienia.

Żołnierze zawodowi już po 9 latach służby wojskowej będą mogli zostać objęci podwójnym limitem na przekwalifikowanie zawodowe (obecnie obowiązuje 12-letni staż służby). Uzupełnione zostały również przepisy dotyczące warunków i trybu przyznawania nagród uznaniowych i zapomóg.