Regulacja ma być odpowiedzią na sytuację wokół obecnej Krajowej Rady Sądownictwa. Chodzi o to, że 15 członków-sędziów Rady, na podstawie nowelizacji z grudnia 2017 r., jest wybieranych przez Sejm, a nie przez sędziów. Duża część środowiska prawniczego, w tym rząd, uważa, że obecna KRS jest właśnie z tego powodu organem niekonstytucyjnym.

W myśl art. 187 Konstytucji 15 sędziów do KRS wybieranych ma być spośród sędziów. To z kolei – według nich – oznacza, że sędziowie do KRS mają być wybierani przez sędziów (tak było przed nowelizacją ustawy o KRS). Jest też grupa prawników, która uważa, że Konstytucja nie reguluje wprost tego, przez kogo powinni być wybrani sędziowie do KRS, gdy tymczasem reguluje to w zakresie pozostałych członków Rady – w jej skład ma wchodzić: „czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów". Warto też przypomnieć, że m.in. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu w swoich orzeczeniach wskazywał, że obecną procedurę wyboru sędziów do KRS cechuje zbyt duży wpływ władzy ustawodawczej i wykonawczej. Obligował też Polskę do zmian w tym zakresie. 20 listopada Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność poprzedniej noweli o KRS, która miała przywrócić wybieranie sędziów-członków Rady przez sędziów.

Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek wielokrotnie podkreślał, że ten projekt jest jednym z priorytetów resortu, także dlatego, że wiosną mija kadencja obecnych sędziów/członków Rady. Projekt trafił do opiniowania w listopadzie, przeznaczono na to 10 dni - uzasadniając to pilnym charakterem regulacji. 

Czytaj: Sędzia/członek KRS w czasie kadencji nie będzie mógł awansować w sądzie>>

15 członków wybiorą sędziowie, 6 z sądów rejonowych

Zgodnie z projektem członkowie-sędziowie KRS będą wybierani przez wszystkich sędziów w bezpośrednich, tajnych wyborach. Głosować na nich będą sędziowie SN, sądów powszechnych, sądów wojskowych i sądów administracyjnych w stanie czynnym.
Mandaty mają być rozdzielone proporcjonalnie do liczby sędziów w poszczególnych sądach - w skład 15 sędziów/członków KRS będą wchodzić: 1 sędzia Sądu Najwyższego, 2 sędziów apelacyjnych, 3 okręgowych, 6 rejonowych, po 1 z sądów wojskowych, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych.

Prawo kandydowania na członka Rady będzie przysługiwać sędziemu, który w dniu głosowania ma co najmniej dziesięcioletni staż na stanowisku sędziego, w tym co najmniej pięcioletni staż na aktualnie zajmowanym stanowisku sędziego Sądu Najwyższego, sędziego sądu apelacyjnego, sędziego sądu okręgowego, sędziego sądu rejonowego, sędziego wojskowego sądu okręgowego, sędziego wojskowego sądu garnizonowego, sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego albo sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Kto będzie miał prawo głosu?

Każdy sędzia w stanie czynnym. Novum jest powszechny wybór sędziów do KRS. Każdy obywatel będzie mógł wziąć udział w wysłuchaniach publicznych zorganizowanych przez Państwową Komisję Wyborczą. Będą one transmitowane przez telewizję, a zatem będą jawne.
Każdy sędzia oddaje 15 głosów na 15 kandydatów. Jak sędzia będzie mógł oddać swoje głosy? Według projektu:

  • jeden głos na kandydata będącego sędzią Sądu Najwyższego;
  • dwa głosy na kandydatów będących sędziami sądu apelacyjnego, nie więcej niż jeden głos na jednego kandydata;
  • trzy głosy na kandydatów będących sędziami sądu okręgowego, nie więcej niż jeden głos na jednego kandydata;
  • sześć głosów na kandydatów będących sędziami sądu rejonowego, nie więcej niż jeden głos na jednego kandydata;
  • jeden głos na kandydata będącego sędzią sądu wojskowego;
  • jeden głos na kandydata będącego sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego;
  • jeden głos na kandydata będącego sędzią wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Kto dostanie najwięcej głosów, wejdzie do Rady. W przypadku uzyskania przez kandydatów równej liczby głosów członkiem Rady zostanie sędzia starszy służbą, a jeżeli staż służby kandydatów jest równy – sędzia starszy wiekiem.

Czytaj: Sędzia członkiem KRS, więc nie powinien awansować?>>

Sędziów do KRS mają wybierać sędziowie - projekt w opiniowaniu, termin 10 dni>>

 

Przedsprzedaż
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków [PRZEDSPRZEDAŻ]
-20%
Przedsprzedaż
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków [PRZEDSPRZEDAŻ]

Błażej Bugajski

Sprawdź  

Cena promocyjna: 215.2 zł

|

Cena regularna: 269 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 215.2 zł


Obecni członkowie KRS bez prawa kandydowania

W projekcie zapisano równocześnie, że „prawo kandydowania na członka Krajowej Rady Sądownictwa" nie będzie przysługiwać - jak wskazano - „osobom wybranym przez Sejm do Krajowej Rady Sądownictwa na podstawie art. 9a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1". Chodzi o 15 sędziów-członków Rady, którzy zostali wybrani przez Sejm, a nie przez sędziów i o których toczy się spór wokół KRS. Projekt zakłada równocześnie, że kadencja nowych sędziów/członków KRS rozpocznie się z dniem następującym po dniu ogłoszenia wyników wyborów. Członkowie Rady poprzedniej kadencji będą pełnić swoje funkcje - jak zapisano w projektowanym przepisie - „do dnia rozpoczęcia wspólnej kadencji nowych członków Rady".

Z kolei w myśl projektowanego art. 2 Państwowa Komisja Wyborcza zarządzi pierwsze wybory członków Krajowej Rady Sądownictwa, przeprowadzane już na podstawie zmienionej ustawy, „nie później niż na 4 miesiące przed dniem zakończenia wspólnej kadencji 15 członków wybranych przez Sejm do Krajowej Rady Sądownictwa na podstawie art. 9a ust. 1 ustawy o KRS z grudnia 2017 r." Z kolei pierwsze posiedzenie nowej Krajowej Rady Sądownictwa po przeprowadzeniu wyborów zwoła minister na dzień przypadający nie później niż w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia wyników tych wyborów. Obradom będzie przewodniczył najstarszy wiekiem członek Krajowej Rady Sądownictwa będący sędzią - do wyboru nowego przewodniczącego.

Kto będzie zgłaszał kandydatów?

Pierwsza wersja projektu zakładała, że prawo zgłoszenia kandydatów z SN, sądu apelacyjnego, NSA, sądów wojskowych i administracyjnych będzie miała grupa 10 sędziów, w przypadku sądów okręgowych - 25 sędziów, a rejonowych - 40 sędziów. To zmieniono. W opiniowanym projekcie zapisano - art. 11j, że prawo zgłoszenia kandydata na członka Rady „ma grupa stu sędziów". A swojego kandydata mogą też zgłosić (po jednym) Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Rada Radców Prawnych i Krajowa Rada Notarialna.


Rada Społeczna

Tworzy się nową Radę Społeczną przy KRS - to organ doradczy, szczególnie w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów na sędziów i asesorów. Składać się będzie z 10 członków. W jej skład wejdą przedstawiciele: Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowej Rady Radców Prawnych, Krajowej Rady Notarialnej, Krajowej Rady Komorniczej, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, Rady Działalności Pożytku Publicznego (ta Rada wskazuje przedstawicieli trzech organizacji pozarządowych). Jej kadencja trwa 4 lata - równolegle do kadencji KRS.

 

 

Sędzia członkiem KRS, więc nie będzie awansował

W czasie prac nad projektem dopisano również art. 13a ust. 1, zgodnie z którym członek Rady, o którym mowa w art. 11f ust. 1, nie może pełnić funkcji w sądownictwie. Co więcej, jeśli zostanie członkiem KRS, to z dniem następującym po dniu ogłoszenia wyników wyborów do KRS pełnienie przez niego funkcji wygasa z mocy prawa. Dodatkowo, w myśl art. 13b ust. 1, członek KRS nie może, do czasu zakończenia sprawowania mandatu członka Rady, zgłosić swojej kandydatury na wolne stanowisko sędziowskie. Jeżeli członek Rady, o którym mowa w art. 11f ust. 1, zgłosił swoją kandydaturę na wolne stanowisko sędziowskie przed dniem ogłoszenia wyników wyborów, postępowanie w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim ulega zakończeniu z mocy prawa z dniem następującym po dniu ogłoszenia wyników wyborów, chyba że Rada podjęła w tym postępowaniu uchwałę o przedstawieniu wniosku o powołanie go do pełnienia urzędu sędziego. A w przypadku uchylenia uchwały, o której mowa w zdaniu pierwszym, przez Sąd Najwyższy, postępowanie w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziowskim ulega zakończeniu z mocy prawa z dniem uprawomocnienia się orzeczenia SN.

Przypomnijmy, że o zmiany dotyczące awansów postulowało m.in. Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia. W swojej opinii podkreślało, że kluczową sprawą jest to, by reprezentant sędziów w KRS nie mógł awansować w drodze konkursu przeprowadzonego przez organ, którego jest członkiem. Chodziło konkretnie o projektowane dodanie do art. 14 par. 1a (to również zostało), zgodnie z którym powołanie sędziowskiego członka Rady na inne stanowisko sędziowskie nie powoduje wygaśnięcia jego mandatu.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.