- Bezpieczeństwo dziecka jest dla nas priorytetem. Poprzez systemowe działania i kontrolę społeczną możemy wyeliminować dziecięce tragedie – powiedziała wiceministra sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.
Dr Grzegorz Wrona, przewodniczący zespołu ds. analizy zdarzeń, wskazał, że dokładnie przeanalizowano działania systemu, m.in. dotyczące funkcjonowania ośrodków pomocy społecznej, kuratorów, sądów czy prokuratury na każdym z etapów, gdzie mieli styczność z ofiarą.
Jak podkreślił mec. Wrona, analiza przypadków śmierci dzieci w wyniku przemocy domowej prowadzi do szeregu szczegółowych rekomendacji dla instytucji pracujących z dziećmi lub mających zawodowy kontakt z dziećmi, których wdrożenie w znaczący sposób mogłoby podnieść bezpieczeństwo dzieci.
Spośród niezbędnych zmian na pierwsze miejsce wysuwa się jednak konieczność znacznego ułatwienia przepływu informacji pomiędzy podmiotami znającymi sytuację dziecka – ocenił Grzegorz Wrona.
Drugi raport pokazuje systemową lukę, jaka powstaje w momencie opuszczenia przez matkę z dzieckiem szpitala po porodzie.
- Nawet przy stwierdzeniu występowania czynników ryzyka, komunikacja pomiędzy przedstawicielami ochrony zdrowia a przedstawicielami pomocy społecznej jest niewystarczająca, a możliwości zapewnienia dziecku ochrony bardzo ograniczone. Szczegółowe zalecenia do zmian systemowych ujęto w raporcie – stwierdził mecenas Wrona.
Cena promocyjna: 99 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69.3 zł
Lepszy przepływ informacji na temat sytuacji dziecka
Główną rekomendacją wynikającą z raportu jest poprawa systemu przepływu informacji dotyczącej szeroko rozumianej sytuacji dziecka i matki. Chodzi o ustawowe uregulowanie takiego działania w ramach systemu oświaty, pomocy społecznej, ochrony zdrowia, sprawiedliwości i policji. Informacje przetwarzane w ramach współpracy międzysektorowej powinny być:
- widoczne dla opiekunów prawnych oraz niepełnoletnich powyżej 16 roku życia, np. ze względu na odrębny wymóg zgody na leczenie;
- zawierać szczegóły o urzędnikach lub specjalistach, którzy przeglądają te dane, aby koordynować wsparcie;
- wystarczające dla efektywnej współpracy specjalistów, którzy działają na rzecz dziecka i jego rodziny.
Ogólnopolski system teleinformatyczny
Raport kładzie nacisk na stworzenie ogólnopolskiego systemu teleinformatycznego, który umożliwia korzystanie z danych gromadzonych przez sektory usług publicznych: ochronę zdrowia, oświatę, pomoc społeczną. Ma to umożliwić koordynację interwencji i wsparcia w sytuacji doświadczania przemocy przez niepełnoletnich. Dostęp do informacji, w tym historycznych zapisów, zwiększa prawdopodobieństwo prawidłowego oszacowania zagrożenia życia lub zdrowia dziecka.
Rekomendacje dla systemu pomocy społecznej
Autorzy raportu rekomendują m.in. systematycznie monitorowanie sytuacji rodziny przez pracowników socjalnych. Dotyczy to przypadków kobiet w ciąży lub połogu, które mają zdiagnozowaną chorobę psychiczną, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania. Jest to ważne szczególnie wtedy, gdy występują czynniki ryzyka zagrożenia bezpieczeństwa dziecka.
Jak wskazują twórcy raportu, istotne jest też zintensyfikowanie szkoleń dla pracowników socjalnych i asystentów rodziny, które podniosą ich kwalifikacje w zakresie metodyki pracy z osobą z zaburzeniami psychicznymi.
W ramach rekomendacji dla systemu ochrony zdrowia, eksperci proponują m.in. szkolenia personelu medycznego, monitorowanie stanu psychicznego kobiet w ciąży, do roku po porodzie, ze względu na ryzyko wystąpienia depresji poporodowej w tym okresie. Zaproponowano również podejmowanie możliwie jak najszybszych interwencji terapeutycznych według ustalonych procedur.
Proponowane zmiany legislacyjne
Wśród propozycji zmian prawnych wskazano na potrzebę zmiany m.in. rozporządzenia ministra zdrowia z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, opracowania jednolitego wzoru karty ciąży, rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej z 8 kwietnia 2021 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego, ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.
Wiceministra Zuzanna Rudzińska-Bluszcz zadeklarowała, że wszystkie rekomendacje, które zaproponował zespół, zostaną szczegółowo przeanalizowane i stopniowo wprowadzane w życie.
Interdyscyplinarny zespół ds. analizy zdarzeń jest niezależny od Ministerstwa Sprawiedliwości. Działa według procedury Serious Case Review. Analizuje zdarzenia, których skutkiem była śmierć albo poważne obrażenia ciała dziecka, gdy sprawcą był rodzic lub opiekun (prawny lub faktyczny). Celem działania zespołu jest ocena, jak działa system ochrony dzieci oraz co wymaga poprawy, aby system ten funkcjonował prawidłowo i skutecznie zapobiegał podobnym zdarzeniom w przyszłości. Analiza takiego zdarzenia przez Zespół nie jest postępowaniem karnym.
W pierwszym raporcie Zespół przeanalizował sprawę Kamilka z Częstochowy.
