O postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym na gruncie nowej procedury cywilnej rozmawiali: radca prawny dr hab. Radosław Flejszar (Uniwersytet Jagielloński), radca prawny dr Joanna May (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) i sędzia sądu Okręgowego dr Zbigniew Woźniak (Uniwersytet Zielonogórski) podczas odbywającej się w środę i czwartek konferencji "Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego - konsekwencje zmian", zorganizowanej przez Wolters Kluwer Polska oraz Katedrę Postępowania Cywilnego WPiA Uniwersytetu Warszawskiego.
Czytaj:
Wielka reforma procedury cywilnej na razie bez dobrych efektów>>
MS chce zmniejszyć opłaty sądowe, m.in. za wniosek o uzasadnienie>>
Postępowanie klauzulowe z elementami rozpoznawczego
Według ekspertów, część przepisów mocno komplikuje życie wierzycielom i organom egzekucyjnym. Tak jest w przypadku obowiązku sprawdzania, czy roszczenie jest przedawnione. - Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli wniosek jest sprzeczny z prawem lub zmierza do obejścia prawa, sprawdzanie tego może wydłużyć postępowanie - mówiła dr Joanna May. - Kontrowersyjny jest też przepis, który wymaga od sądu nadającego klauzulę wykonalności sprawdzania, czy doszło do przedawnienia. Do tej pory monopol miał w tej kwestii sąd w postępowaniu rozpoznawczym - tłumaczyła prawniczka.
Zauważała także, że sąd rozpoznając wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, nie bardzo ma narzędzia do tego, by badać tę kwestię, zwłaszcza że nie wynika to wcale z treści tytułu egzekucyjnego. Pół biedy jeżeli jest to wyrok sądu, ale już w przypadku aktu notarialnego trudno jest czasem sprawdzić, o jakie roszczenie chodzi, a więc też trudno określić, jaki będzie termin przedawnienia. Przepis (art. 782 [1] par. 1 pkt 2) pozostawia furtkę wierzycielowi, by wykazał dokumentem fakt, że roszczenie się nie przedawniło. - Nie wiadomo jednak, kiedy miałby ten dokument przedstawić - prawdopodobnie powinien zrobić to od razu - mówiła prelegentka. Problemem może być jednak fakt, że według kodeksu cywilnego dokumentem może być nagranie, SMS, mail, a sąd w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności nie ma właściwych instrumentów poznawczych, by sprawdzić ich autentyczność, bo nie powoła biegłego.
Czytaj w LEX: Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w świetle orzecznictwa >
Komornik też pilnuje przedawnienia
Ale nowe obowiązki w tej materii nałożono też na komornika - ma on odmówić wszczęcia postępowania egzekucyjnego, jeżeli roszczenie uległo przedawnieniu. - Powierzenie komornikowi dokonywania oceny o charakterze materialnoprawnym mocno zmienia to, jak pojmowaliśmy postępowanie egzekucyjne - mówił sędzia SO dr Zbigniew Woźniak. - Prawo procesowe nie kreuje nowych praw prywatnych, tylko służy wykonaniu tych praw. Kwestia przedawnienia na tym etapie postępowania była uwzględniania tylko w trybie powództwa przeciwegzekucyjnego i tak powinno pozostać - podkreślał prelegent.
Jego zdaniem kodeks powinien kłaść nacisk na to, by dłużnik wiedział, że może się bronić w ten sposób, nie zaś zwalniać go z wszelkiej aktywności, nakładając obowiązki wyłącznie na wierzyciela i organy egzekucyjne. Niedoprecyzowana jest też kwestia tego, w jakich sprawach organy te będą badać z urzędu kwestie przedawnienia roszczeń. Z art. 117 par. 2 [1] k.c. wynikałoby, że robi się to tylko w sprawach dotyczących sporów z konsumentami. Jednak na gruncie przepisów procesowych nie jest to do końca jasne, bo nie wyłączono wprost obrotu profesjonalnego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.