Prokuratura Europejska jest niezależnym organem Unii właściwym do spraw dochodzenia i ścigania przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, takich  jak  oszustwa, korupcja, transgraniczne oszustwa w zakresie VAT przekraczające 10 mln EUT, a także stawiania przed sądem ich  sprawców. 

W tym celu Prokuratura Europejska ma prowadzić dochodzenia, wnosić oskarżenia i występować w charakterze oskarżyciela przed właściwymi sądami państw członkowskich. Centrala Prokuratury Europejskiej będzie się znajdowała w Luksemburgu, wraz z biurem jej szefowej oraz kolegium prokuratorów ze wszystkich krajów uczestniczących. Obecnie w tej  formie  wzmocnionej  współpracy  uczestniczą 22 państwa  członkowskie: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niderlandy, Niemcy, Portugalia,  Republika Czeska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Włochy. 

Czytaj w LEX: Stefaniak-Dąbrowska Monika, Wzajemne uznawanie orzeczeń nakładających kary pieniężne w świetle standardów procesowych Unii Europejskiej >

Nowy organ bez Polski

Polska odmówiła przystąpienia do tej instytucji (także Szwecja, Węgry, Irlandia i Dania). Zastrzeżenia polskich władz wobec Prokuratury Europejskiej dotyczyły  m.in. jej proponowanych uprawnień w kwestii zwalczania oszustw związanych z VAT. Polscy dyplomaci argumentowali, że jest to kompetencja państw członkowskich, a skuteczność Prokuratury Europejskiej wniosłaby niewielką wartość dodaną w tej kwestii.

Czytaj: Będzie Prokuratura Europejska, ale bez Polski>>

- Uruchomienie Prokuratury Europejskiej otworzy nowy etap w historii integracji europejskiej. Podstawową misją tego europejskiego organu jest ochrona funduszy UE przed przestępcami we wspólnym interesie naszych obywateli - powiedział w środę Didier Reynders, komisarz ds. Sprawiedliwości. I dodał, że będzie ona obserwować wdrażanie funduszu odbudowy, aby upewnić się, że fundusze zostaną w pełni wykorzystane tak, aby pomóc gospodarkom wyjść z kryzysu.