Prokurator był cztery razy wzywany przez sąd dyscyplinarny do poddania się badaniom psychiatrycznym. Trzy razy usprawiedliwiał się zasadną nieobecnością, ale za czwartym razem - w grudniu 2018 roku - zignorował wezwanie i na nie nie odpowiedział. W konsekwencji sąd postanowił prokuratora zatrzymać i doprowadzić na badanie siłą.
Prokurator w areszcie
I tak po skończonej pracy w sądzie, wrócił do Prokuratury Rejonowej w R. Do gabinetu jego szefa weszli policjanci, wyciągnęli prokuratora zza biurka, założyli mu kajdanki i na oczach pracowników prokuratury wsadzili do radiowozu. Następnie prokurator został na komendzie policji rozebrany i przeszukany jak przestępca. Spędził noc w tzw. dołku, razem z kryminalistami, aby następnego dnia zostać przetransportowanym do Warszawy na badania psychiatryczne. Po badaniu lekarskim funkcjonariusze pozostawili prokuratora „na ulicy”.
Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >
Zarzuty dyscyplinarne
Zachowanie prokuratora spotkało się z zarzutami dyscyplinarnymi zastępcy prokuratora dyscyplinarnego Prokuratora Generalnego dla krakowskiego okręgu regionalnego. Dotyczyły one:
- Nie stawienia się na badania sądowo-psychiatryczne, mimo orzeczenia, co stanowiło obstrukcję postępowania (art. 132 par. 2 Prawa o prokuraturze)
- Uchybienia godności urzędu poprzez zachowanie podczas zatrzymania; demonstracyjne pokazywanie stronom i pracownikom prokuratury rąk z zakutymi kajdankami (par. 2 i 3 Zasad etycznych zawodu).
Sąd Dyscyplinarny przy Prokuratorze Generalnym, jako sąd I instancji, 9 grudnia 2022 r. orzekł w pierwszej kwestii, że to przypadek mniejszej wagi i odstąpił od wymierzenia kary. W drugim przypadku – uniewinnił prokuratora.
Od tego wyroku odwołania złożył zastępca rzecznika dyscyplinarnego i sam obwiniony, mimo, że orzeczenie było dla niego korzystne.
Czytaj w LEX: Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratora >
Dwa odwołania od wyroku
Na rozprawie przed Sądem Najwyższym prok. Małgorzata Ciężkowska-Gabryś przekonywała, że od prokuratora wymaga się więcej niż od zwykłego obywatela, więc odstąpienie od wymierzenia kary i uniewinnienie jest niesłuszne. Zastępca rzecznika dyscyplinarnego zażądała kary nagany dla obwinionego.
Z kolei obwiniony prokurator wyjaśniał, że jednorazowe niestawiennictwo na badania nie może się kończyć podwójną karą: raz upokarzającym zachowaniem funkcjonariuszy, którzy przekroczyli uprawnienia (sąd powszechny stwierdził to w wyroku) a także – po raz drugi – ukaraniem dyscyplinarnym.
– Z mojej strony nie było obstrukcji, w grudniu zawsze w prokuraturze jest dużo pracy, aby skoczyć wszczęte postępowania przed końcem roku, tak aby wykonać statystyki – dodał. – Ta sprawa złamała mi życie zawodowe – stwierdził.
Czytaj też w LEX: Obowiązki prokuratora zawieszonego w czynnościach – kilka uwag wokół art. 150 § 1 zd. 2 ustawy Prawo o prokuraturze >
SN pozostawia wyrok w mocy
Oba odwołania okazały się niezasadne. Wina jest oczywista, dlatego nie można nie ukarać prokuratora za czyn zaniechania – nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na badania sądowo-psychiatryczne.
Obwiniony został ukarany jak każdy obywatel, który nie stosuje się do orzeczenia sądu. I to został ukarany na własne życzenie – podkreślił sędzia sprawozdawca Marek Motuk.
Co do uniewinnienia za czyn polegający na ostentacyjnym zachowaniu, gdy prokurator szedł korytarzem prokuratury, a potem – w zakładzie leczniczym, gdzie był badany psychiatrycznie - zakuty w kajdanki, to zeznania policjantów były sprzeczne. – Koleżanki z prokuratury nie potwierdziły, że obwiniony prokurator zachowywał się nagannie - podniósł tylko ręce do góry. Żaden pracownik placówki medycznej także nie potwierdził zeznań policjantów. Przebieg zatrzymania prokuratora był nieprawidłowy, więc funkcjonariusze obciążającymi zeznaniami przed sądem, chcieli usprawiedliwić swoje zachowanie – dodał sędzia Motuk.
Wyrok Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN z 11 września 2023 r., sygn. akt II ZOW 14/23.
Czytaj też w LEX: Prokuratura po 5 latach obowiązywania ustawy – Prawo o prokuraturze z 28.01.2016 r. >
