Projekt: zmiany opłat sądowych i zasad ich pobierania w poszczególnych postępowaniach

Projektowane zmiany w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych są powiązane z nadchodzącymi zmianami w procesie cywilnym, a z drugiej strony są wyrazem przekonania projektodawcy, że tylko podwyższenie i urealnienie kosztów sądowych może zahamować lawinowy wpływ drobnych spraw do sądów.

Ministerialne zmiany w ustawie z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2016 r. poz. 623) wprowadzają generalnie podwyżkę opłat sądowych. W niektórych jednak przypadkach, np. w sprawach, w których powód jest konsumentem i podjął próbę rozwiązania sporu poprzez złożenie wniosku o rozpatrzenie sporu przez stały polubowny sąd konsumencki albo w której powód będący pracownikiem podjął próbę rozwiązania sporu poprzez wszczęcie postępowania pojednawczego przed komisją pojednawczą, opłata stała lub stosunkowa od pozwu będzie obniżona o połowę.

Czytaj: MS wycofuje się z planu podwyższenia opłat sądowych>>

Z kolei konsekwencją zmiany organizacji procesu cywilnego w sprawach gospodarczych będzie podwyższenie do 5000 zł opłaty sądowej, a także nałożenie na stronę opłaty w wysokości 100 zł od wniosku o wezwanie świadka, biegłego lub strony na rozprawę.

Dodatkowa, wyższa opłata w wysokości 200 zł zostanie pobrana w razie konieczności przymusowego sprowadzenia świadka lub biegłego. Można w tym miejscu też wskazać na propozycję, zgodnie z którą sąd będzie mógł przyznać zwolnienie od kosztów sądowych spółce handlowej, jeżeli ta wykaże, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie swoich wkładów lub udzielenie spółce pożyczki.

Istotna zmiana dotyczyć będzie także spraw pracowniczych. Na potrzeby ustalenia opłaty sądowej projekt zakłada ich rozróżnienie, na takie, w których dochodzone świadczenia są krytyczne dla zapewnienia bytu powodowi – pracownikowi i jego rodzinie oraz sprawy, które takiego charakteru nie mają. W grupie spraw krytycznych projekt wskazuje m.in. roszczenia o wynagrodzenie za pracę, świadczenia z tytułu czasowej niezdolności do pracy, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne oraz przywrócenie do pracy. Ustawowe zwolnienie obejmie jednak tylko opłatę od pozwu.

W związku z przyjęciem, że postępowanie upominawcze jest fazą każdego procesu o zapłatę, projekt odstępuje od zwrotu części opłaty od pozwu w postępowaniu upominawczym. Z kolei w postępowaniu zabezpieczającym projekt wprowadza jednolitą opłatę sądową w wysokości 100 zł. Czwarta część opłaty będzie jednak wymagana od wniosku o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego składanego przed wytoczeniem powództwa, ale z możliwością jej zaliczenia na poczet opłaty od pisma wszczynającego postępowanie, jeżeli zostanie ono wniesione w terminie.

Projekt ustawy jest obecnie opiniowany.