Tło tej sprawy było następujące: We wrześniu 2022 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi odrzucił skargę kasacyjną pozwanej spółki akcyjnej w sprawie o zapłatę z powództwa Joanny P.
Braki formalne pisma
W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, że skarga była dotknięta brakami formalnymi, których pozwana nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.
Chodziło o niewskazanie w skardze, uznanej za pierwsze pismo w sprawie, numeru PESEL oraz adresu powódki Joanny P. Pozwana złożyła na to postanowienie zażalenie do Sądu Najwyższego, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie.
Zobacz procedurę w LEX: Badanie dopuszczalności skargi kasacyjnej przed sądem drugiej instancji ze względu na wymagania formalne >
Zarzuciła naruszenie szeregu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego przez bezpodstawne uznanie, że skarga kasacyjna jest pierwszym pismem w sprawie i powinna wskazywać m.in. numer PESEL i miejsce zamieszkania. Podczas, gdy w rzeczywistości skarga nie stanowi pierwszego pisma w sprawie i nie musi zawierać tych danych.
Sąd Najwyższy, rozpoznający wniesione zażalenie na posiedzeniu niejawnym, uznał, że wyłoniło się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości i postanowił przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego.
Zobacz procedurę w LEX: Badanie dopuszczalności skargi kasacyjnej przed Sądem Najwyższym >
Czytaj też: Sądy nie ułatwiają kuratorom dostępu do PESEL osób poszukiwanych>>
Problem wymaga ujednolicenia
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej odroczył rozprawę i przekazał zagadnienie prawne powiększonemu składowi tej izby.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego poważne rozbieżności budzi kwestia, czy skarga kasacyjna, poza wymaganiami konstrukcyjnymi przynależnymi tylko temu środkowi zaskarżenia, powinna spełniać także wymagania formalne właściwe dla pierwszego pisma ( określone w art. 126 § 2 k.p.c.), czy też wymagania te do skargi kasacyjnej nie mają zastosowania.
Z jednej strony w niektórych orzeczeniach Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, że skoro skarga kasacyjna, jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, inicjuje nowe postępowanie, w nowej (w znaczeniu procesowym) sprawie, to powinno się do niej stosować wymagania właściwe dla pierwszego pisma w sprawie. Z tego względu wskazanie w art. 398(4) par. 3 kpc , że skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, należy rozumieć jako odesłanie m.in. do art. 126 k.p.c.
Zobacz linię orzeczniczą: Skutki procesowe braku interesu prawnego strony (gravamen) we wniesieniu środka zaskarżenia >
Wpisywać adresy czy nie?
Jako argument za tym poglądem podano, że akta postępowania ze skargi kasacyjnej, prowadzone w Sądzie Najwyższym, rozpoczynają się od odpisu
orzeczenia sądu drugiej instancji, a zatem nie widnieją w nich żadne adresy. Wskazano ponadto, że to skarżącego obciąża ryzyko podania nieprawidłowego adresu stron lub uczestników postępowania, a ciężar ten nie może być przenoszony na Sąd Najwyższy (postanowienie SN z 26 lutego 2021 r., I CSK 384/20).
Ten pogląd wyrażano nie tylko w odniesieniu do wymagania podania adresu stron, ale także numeru PESEL powoda będącego osobą fizyczną, a nawet samego wymagania wskazania stron postępowania.
Zobacz linię orzeczniczą: Skutki niedołączenia odpisu pełnomocnictwa procesowego >
Dalsze pismo w sprawie
W orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowany jest także pogląd przeciwny, zgodnie z którym wymagania odnoszące się do pierwszego pisma w sprawie nie dotyczą skargi kasacyjnej.
Dla skutecznego zainicjowania postępowania kasacyjnego wystarczające jest, aby wnoszona skarga spełniała wymogi właściwe dla „dalszego" pisma w sprawie, które nie obejmują konieczności podawania m.in. adresów zamieszkania ani numerów PESEL stron postępowania (art. 126 par. 1 w zw. z art. 398 ze znaczkiem 4 par/ 3 k.p.c.). Zgodnie z tym stanowiskiem wymóg umieszczania w skardze kasacyjnej danych właściwych dla pierwszego pisma procesowego byłby zbędnym formalizmem, który nie ma bezpośredniego przełożenia na prawidłowy przebieg postępowania kasacyjnego. Dane wymagane dla pierwszego pisma procesowego znajdują się w aktach zakończonego postępowania przed sądem powszechnym, które wraz ze skargą kasacyjną są przekazywane Sądowi Najwyższemu.
Zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Najwyższy rozstrzygnie skład siedmiu sędziów Izby Cywilnej tego Sądu. Pytanie przedstawili: Prezes SN Joanna Misztal-Konecka (przewodnicząca), sędzia Beata Janiszewska oraz sędzia Marcin Krajewski (sprawozdawca).
Sygnatura akt III CZ 488/22
Zobacz procedurę: Badanie dopuszczalności skargi kasacyjnej przed sądem drugiej instancji ze względu na wymagania konstrukcyjne skargi >
