Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie powziął wątpliwość, czy w postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego uregulowanym w art. 794 k.p.c. sąd bada, czy roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu?
Sąd Rejonowy wyszedł z założenia, że roszczenie objęte tytułem wykonawczym jest przedawnione.
Czytaj też: SN odpowie, czy pobierać opłatę, gdy należność objęta tytułem wykonawczym przedawniła się>>
Zauważył m.in., że dotychczas powszechnie przyjmowano, iż art. 794 zdanie trzecie kpc, według którego w analizowanym postępowaniu sąd ogranicza badanie do faktu utraty tytułu wykonawczego, wyłącza możliwość dokonywania w jego ramach oceny zdarzeń materialnoprawnych. W tym - przedawnienia roszczenia objętego tytułem wykonawczym.
PROCEDURA Ponownego wydania tytułu wykonawczego w miejsce utraconego >
Badanie przedawnienia
Zwrócił uwagę, że na podstawie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 4 lipca 2019 r. dodano art. 782(1) par. 1 pkt 2, a w związku z wprowadzeniem do postępowania cywilnego tego unormowania w orzecznictwie sądów powszechnych pojawił się pogląd, iż stanowi ono podstawę do badania w toku postępowania o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego kwestii przedawnienia roszczenia stwierdzonego tym tytułem, gdyż postępowanie związane z odtworzeniem utraconego tytułu wykonawczego jest w istocie zawsze postępowaniem w sprawie nadania klauzuli wykonalności.
Odwołując się do umiejscowienia przepisów dotyczących ponownego wydania tytułu wykonawczego w kodeksie postępowania cywilnego oraz do wykładni celowościowej i systemowej art. 782(1) k.p.c., argumentowano, że wydawany ponownie tytuł wykonawczy stanowi tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Oceniając zasadność takiego ujęcia należy odwołać się do dyrektyw wykładni językowej, która najpełniej uzewnętrznia wolę ustawodawcy i z tego powodu ma prymat nad innymi metodami interpretacji tekstów prawnych.
Sprawdź też: Dopuszczalność wpisu hipoteki przymusowej na podstawie odpisu tytułu wykonawczego - LINIA ORZECZNICZA >
Wykładnia językowa
- Przy analizie art. 794 zdanie trzecie kpc należy oprzeć się na podstawowej dyrektywie wykładni językowej, czyli dyrektywie języka potocznego - uważa Sąd Rejonowy. I dodaje, że w świetle wykładni językowej w postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast
utraconego działanie sądu jest zwężone jedynie do ustalenia faktu utraty tytułu wykonawczego i poza ten zakres nie może ono wykraczać.
W związku z tym sąd podkreślił okoliczność, że od wejścia w życie kodeksu postępowania cywilnego brzmienie art. 794 kpc nie uległo zmianie. Ustawodawca akceptuje więc ten ugruntowany już sposób wykładni omawianego unormowania, skoro nie zdecydował się na ingerencję w jego treść w ramach wielokrotnych zmian kodeksu, w tym wprowadzonych wskazaną nowelą.
To z kolei przemawia, zdaniem sądu za tezą, że nie jest wolą ustawodawcy, aby w analizowanym postępowaniu sąd badał również przedawnienie roszczenia objętego tytułem wykonawczym.
Wykładnia językowa art. 782 (1 ) par. 1 pkt 2 kpc także nie uzasadnia zajęcia stanowiska, że zakres jego zastosowania obejmuje postępowanie w sprawie wydania ponownie tytułu wykonawczego zamiast utraconego, a w tym aspekcie kluczowe znaczenie ma interpretacja użytego w nim zwrotu „odmawia nadania klauzuli wykonalności”.
Czytaj też: Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w świetle orzecznictwa >
Odtworzenia, a nie utworzenie nowego tytułu
Klauzula wykonalności jest aktem sądowym, w którym sąd stwierdza, że tytuł egzekucyjny nadaje się do wykonania i że prowadzenie egzekucji jest dopuszczalne. A także - nakazuje urzędom i osobom zainteresowanym wykonanie tytułu egzekucyjnego.
Nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu albo odmowa jej nadania jest przedmiotem postępowania klauzulowego. A to prowadzi do wniosku, iż unormowanie odnosi się do decyzji podejmowanych w tym postępowaniu.
W postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego sąd nie może badać, czy zachodzą przesłanki do nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, gdyż istnienie przesłanek nadania klauzuli wykonalności było już przez sąd badane i zostało przesądzone w sensie pozytywnym przez wydanie wierzycielowi tytułu wykonawczego, który zaginął - przyjął Sąd Najwyższy.
Wynika to z tego, że inny jest cel tego postępowania, gdyż zmierza ono do odtworzenia utraconego tytułu wykonawczego, a nie do jego utworzenia. Brzmienie art. 782(1) par. 1 pkt 2 k.p.c. raczej wyklucza jego stosowanie w tym postępowaniu.
Zwolennicy przeciwnego poglądu powołują się na stanowisko, według którego każdy wniosek o wydanie tytułu wykonawczego prowadzi w konsekwencji do podjęcia przez sąd postanowienia co do nadania albo odmowy nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu.
Jak podkreśla SN, pogląd ten jest efektem niedostrzegania różnicy pomiędzy nadaniem klauzuli wykonalności jako czynnością jurysdykcyjną a czynnością techniczną, jaką jest umieszczenie klauzuli wykonalności na tytule egzekucyjnym i w związku z tym nie przystaje do aktualnego stanu wiedzy o postępowaniu klauzulowym i postępowaniu o odtworzenie zaginionego tytułu wykonawczego.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej wydając uchwałę stwierdził: W postępowaniu o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego sąd nie bada, czy roszczenie objęte tytułem wykonawczym przedawniło się (art. 794 k.p.c.).
Sygnatura akt III CZP 44/22, poprzednio III CZP 37/21, uchwała Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
