Tym samym deprecjonowanie propozycji Stowarzyszenia, przez niektórych działaczy związków zawodowych, beneficjentów tzw. dobrej zmiany w prokuraturze, bez zapoznania się z nimi, należy traktować tylko i wyłącznie jako dyskusję o charakterze historycznym.
Zacząć należy od tego, że oceny okresowe są standardem działalności prokuratur krajów demokracji zachodnich, jak i tych z krajów postkomunistycznych, które podjęły rzeczywiste reformy urzędów oskarżenia publicznego. Ponadto znajdują swoje odzwierciedlenie w międzynarodowych standardach działalności prokuratury, w tym standardach Rady Europy. Na potwierdzenie tej tezy zainteresowanych tematem odsyłamy do publikacji z 2011r. w prokuratorskim periodyku „ Prokuratura i Prawo”, w którym zostały przedstawione różne modele oceny okresowej. Tak czy inaczej są to rozwiązania powszechnie obowiązujące w krajach Unii Europejskiej.
Czytaj: Potrzebna motywacja, a nie straszak - prokuratorzy obawiają się kolejnych ocen>>
Koncepcja oparta wyłącznie o kryteria kompetencyjne
Aktualnie obowiązująca ustawa Prawo o prokuraturze nie spełnia nie tylko tego standardu, ale i wiele innych, dla przykładu wyeliminowała konkursy na wyższe stanowiska służbowe, zastępując je uznaniowymi decyzjami Prokuratora Generalnego, dzięki którym wymienieni wcześniej beneficjenci mogli szybko awansować, bez uprzedniej oceny ich kompetencji i doświadczenia. Zapewne Prokurator Generalny i podlegli mu prokuratorzy nie zapoznali się również z opinią Komisji Weneckiej sporządzoną w dniu 11 grudnia 2017 r. na temat obowiązującej ustawy o prokuraturze i zawartymi w niej zaleceniami, dotyczącymi m.in. przywrócenia konkursów na wyższe stanowiska służbowe.
Czytaj w LEX: Niezależność prokuratora >
Konkurencyjność, transparentność, przejrzystość, ocena pracy zawodowej - to europejskie standardy i zasady kształtujące status prokuratora. Są one obce i nieakceptowalne przez działaczy związków zawodowych, bowiem bliższy jest im aktualnie obowiązujący model prokuratury, oparty na aksjologicznych założeniach modelu prokuratury postsowieckiej, w której pomimo formalnej niezależności poszczególnych prokuratorów, ich przełożeni mają nieograniczony wpływ na ich pracę, podejmowane decyzje, a także interpretacje takich pojęć jak: praworządność, ochrona praw i wolności obywatelskich, czy kluczowego dla prawidłowego funkcjonowania prokuratury pojęcia „niezależności”. Akceptują prokuraturę, która swój autorytet buduje na strachu i bezwzględnym posłuszeństwie.
Proponowana przez Stowarzyszenie koncepcja oceny pracy prokuratora jest oparta wyłącznie o kryteria kompetencyjne i jest ściśle powiązana z docelowym modelem zrównoważonego awansu zawodowego opartego o procedury konkursowe. Co więcej, jest niezbędna wobec planowanej likwidacji wielopiętrowego nadzoru służbowego.
Czytaj w LEX: Roch Adam, Odpowiedzialność sędziego i prokuratora za wykroczenia >
Iustitia też widzi potrzebę oceny sędziów
Krytycy ocen okresowych zdają się nie zauważać, że Stowarzyszenie Sędziów Iustitia optuje za oceną okresową sędziego sporządzaną czterokrotnie w okresie 5 lat i określa konsekwencje w przypadku uzyskania dwóch negatywnych ocen. Będą one stanowiły podstawę do zainicjowania postępowania dyscyplinarnego w przedmiocie złożenia sędziego z urzędu (art. 122 projektu ustawy o ustroju sądów powszechnych Stowarzyszenia Sędziów Iustitia).
Czytaj w LEX: Stępień-Załucka Beata, Prokuratura po 5 latach obowiązywania ustawy – Prawo o prokuraturze z 28.01.2016 r. >
Propozycja Lex Super Omnia obejmuje zarówno ocenę okresową prokuratorów (sporządzaną przez kierowników jednostek), jak i kierowników jednostek (sporządzoną przez prokuratorów okręgowych i wyznaczonego Zastępcę Prokuratora Generalnego) co 4 lata oraz co 2 lata. W tym kontekście całkowicie bezzasadną pozostaje obawa niektórych prokuratorskich komentatorów o utrzymywanie rozbudowanych kadrowo komórek, których byt miałby opierać się wyłącznie na sporządzaniu ocen okresowych. Gwarancję rzetelności ocen stanowić będzie przewidziany przez Stowarzyszenie tryb odwoławczy do naczelnego organu samorządowego prokuratury. Co więcej, wbrew aktualnemu stanowisku dobrozmianowego kierownictwa prokuratury, które odmawia prokuratorom drogi sądowej w sprawach pracowniczych i nie akceptuje zasady równego traktowania i zakazu dyskryminacji, decyzja Prokuratora Generalnego o trwałym odwołaniu oskarżyciela ze stanowiska w wypadku dwukrotnej negatywnej oceny będzie mogła zostać zaskarżona do sądu pracy.
Niczym odkrywczym nie jest stwierdzenie, że prokuratura nie jest fabryką guzików. Niemniej jednak tak w fabryce, jak i instytucji państwowej, w tym w niezależnej prokuraturze muszą pracować najlepsi fachowcy, kierowani przez jeszcze lepszych przełożonych. Niekoniecznie natomiast muszą pracować w niej Ci, którzy nie odnajdują w sobie powołania do pełnienia tej trudnej służby albo chcieliby zajmować etat prokuratorski do prowadzenia pozaoskarżycielskiej działalności.
Czytaj w LEX: Sędziński Michał, Pozycja prokuratora w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym – analiza prawna >
Zmiana w interesie obywatela
Obywatele zasługują na to, aby ich sprawa została rozpoznana przez niezależnego, kompetentnego prokuratora w sposób obiektywny i rzetelny, szczególnie gdy dochodzi do konfliktu z władzą, gdzie z istoty rzeczy pozycja obywatela jest zdecydowanie słabsza. W tej chwili podporządkowani i lojalni prokuratorzy naruszają konstytucyjną zasadę równego traktowania obywateli wobec prawa i to ich ścigają z pełną determinacją, chroniąc rządzących przed odpowiedzialnością.
Mamy świadomość ogromu pracy, która jest przed naszym środowiskiem i to zarówno w aspekcie prawnym ale także mentalnym. Jesteśmy przekonani i zdeterminowani do wspólnej budowy prokuratury, odpowiadającej wyzwaniom XXI wieku, jak i spełniającej standardy unijne, w której prokuratorzy będą działali w imieniu społeczeństwa i interesie publicznym z poszanowaniem praw i wolności obywatelskich, a nie jak jest obecnie interesie partii rządzącej.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Wykładnia pojęcia oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa przez sędziego lub prokuratora >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
