W pierwszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie czym właściwie jest mediacja. Najogólniej rzecz ujmując jest to dobrowolny, poufny i nieformalny sposób rozstrzygania konfliktów, który odbywa się za pośrednictwem osoby trzeciej tj. mediatora. Jego rola w tym procesie polega na pomocy w poszukiwaniu rozwiązań jak najbardziej dogodnych dla obu stron sporu – innymi słowy, ma on za zadanie poszukiwanie i proponowanie rozwiązań sytuacji konfliktowej, które najczęściej polegają na czynieniu wzajemnych ustępstw.
Rolą mediatora nie jest – jak w przypadku sądu – rozstrzyganie sporu, pełni on jedynie funkcję pomocniczą, a jego głównym atrybutem jest neutralność i bezstronność.
Czytaj: Adwokatura chce dopuścić reklamę - są propozycje zmian w etyce>>
Mediacja szansą na czas "zamrożenia" pracy sądów
Klasyczna mediacja dotychczas polegała na wspólnym spotkaniu stron oraz mediatora, podczas którego podejmowano próby dyskusji mającej na celu rozwiązanie konfliktu. Taka forma wymaga jednak osobistego stawiennictwa w określonym miejscu i o umówionej porze.
Obecnie, z uwagi na pogłębiający się stan epidemii, takie rozwiązanie może w praktyce napotkać wiele trudności – każdy bowiem obawia się o stan zdrowia – zarówno swój jak i innych. Innym problemem mogą okazać się wprowadzone ograniczenia związane z przemieszczaniem się. Wszak strony sporu mogą mieszkać w różnych miejscach w kraju, a nawet poza nim. Z tych również względów odwołane zostały rozprawy sądowe. Dlatego wyjścia z zaistniałej sytuacji należy poszukiwać w dostępnych dla wszystkich elektronicznych sposobach porozumiewania się na odległość.
To doskonałe rozwiązanie, by ten czas zagospodarować konstruktywnie – nie czekając biernie na niepewny rozwój wydarzeń. Już w tym momencie możemy podjąć działania mające na celu rozwiązanie sporu, wystarczy skorzystać z metody polegającej na prowadzeniu mediacji online.
Czytaj: Specjalizacja sposobem na konkurencję - prawnicy widzą konieczność zmian>>
Konferencja online to też spotkanie
Z punktu widzenia możliwości aktualnej elektroniki, najbardziej dogodnym sposobem prowadzenia mediacji wydaje się wykorzystywanie programów, czy komunikatorów internetowych umożliwiających przeprowadzenie konferencji online. Jest to formuła najbardziej zbliżona do dotychczas stosowanej metody tradycyjnych spotkań. Zarówno strony sporu, jak i mediator mogliby na bieżąco komunikować własne przemyślenia, propozycje oraz kształtować wspólnie wypracowane postanowienia ugody. Poza brakiem osobistej styczności, ta forma niczym nie odbiega od wspólnego spotkania, a jednocześnie gwarantuje bezpieczeństwo, dużą oszczędność czasu, a niekiedy pieniędzy – z uwagi na brak konieczność wynajęcia pomieszczenia.
Taki sposób mediacji umożliwia również bezpośrednią obserwację drugiej strony – jej mimiki czy gestykulacji. Bo niewątpliwie również mowa niewerbalna ma zasadnicze znaczenie w odczytywaniu zamiarów i woli rozmówcy.
Uczestnicy mogą też wyrazić wolę innego sposobu przeprowadzenia mediacji – np. poprzez pocztę elektroniczną czy poprzez prowadzenie rozmów telefonicznych. To mniej zbliżone do tradycyjnego sposobu przeprowadzenia mediacji, co nie oznacza, że mniej skuteczne. Ma również swoje plusy, które nie występują w przypadku mediacji bezpośredniej.
Jeśli chodzi o prowadzenie mediacji za pośrednictwem poczty elektronicznej mogłoby to wyglądać w ten sposób, że uczestnicy swoje propozycje przesyłaliby do mediatora. Ten zaś – mając wgląd w stanowiska obu stron sporu pełniłby rolę swego rodzaju pośrednika, a stanowisko strony przedstawiającej przemyślenia i propozycje mógłby opatrywać własnym komentarzem. Jest to jedynie proponowana i przykładowa formuła prowadzenia mediacji za pośrednictwem poczty elektronicznej, a sposobów na to jest o wiele więcej. Zależy to główne od uczestników mediacji – a konkretniej preferowanych przez nich sposobów porozumiewania się. To rozwiązanie jest o tyle korzystne, że nie dezorganizuje, ani nie wyłącza nas z codziennych obowiązków Odpowiedzi można udzielić w dogodnym momencie. Należałoby by jest ustalić pewne zasady, tak aby zapobiec opieszałości w rozwiązaniu zaistniałego konfliktu.
Możliwości znaczenie więcej
Innym, zbliżonym sposobem prowadzenia mediacji jest kontakt telefoniczny. Choć nie zapewnia jednoczesnego udziału wszystkich stron sporu, to doskonale sprawdzi się w przypadku tych, które nie posługują się urządzeniami elektronicznymi takimi jak komputer, tablet czy smartfon, a tym samym nie korzystają z internetu. Będzie to niewątpliwie dogodne dla osób starszych, dla których aktualnie wyjścia na zewnątrz stanowią największe zagrożenie. W tym rozwiązaniu, podobnie jak w przypadku korzystania z poczty elektronicznej mediator mógłby pełnić funkcję swego rodzaju pośrednika łagodzącego spór, przy jednoczesnym zachowaniu zasad bezstronności i obiektywizmu.
Korzyści...od oszczędności po czas
Wyżej wskazane sposoby prowadzenia mediacji są jedynie przykładowymi – w tym zakresie istnieje szerokie pole możliwości. W obecnym czasie należałoby się zastanowić nad tymi alternatywnymi względem tradycyjnych metod rozstrzygania konfliktów – nie tylko z uwagi na aktualnie panującą sytuację, ale również pod względem korzyści jakie tego typu rozwiązanie za sobą niesie.
Po pierwsze, wiąże się to ze znaczną oszczędnością środków pieniężnych. Decydując się na spór sądowy musimy mieć na uwadze, że wraz z pismem inicjującym postępowanie istnieje konieczność uiszczenia opłaty sądowej, która niekiedy oscyluje na dość wysokim poziomie. Co więcej, w przypadku gdy do rozstrzygnięcia sprawy niezbędne jest uzyskanie wiadomości specjalnych wiąże się to z koniecznością uiszczenia zaliczki na biegłego, a następnie pokrycia tego wydatku w zależności od wyniku sprawy. Jeśli zaś chcemy skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika to również należy liczyć się z dodatkowymi kosztami, zazwyczaj uzależnionymi od nakładu jego pracy.
Inną korzyścią związaną z tym sposobem polubownego rozwiązania sporu jest brak konieczności stawiennictwa na sztywno wyznaczone przez sąd terminy posiedzeń – w tym przypadku możemy ustalić dogodny dla nas czas prowadzenia mediacji.
Co istotne – mediację online możemy prowadzić w dowolnym miejscu, a nawet bez konieczności opuszczania domu. Należy zauważyć, że przeprowadzenia mediacji nie wyklucza już wszczęte postępowanie sądowe. Również i na tym etapie strony mogą wskazać na chęć podjęcia próby rozwiązania sporu poza sądem. Zachęcanie do rozważenia skorzystania z instytucji mediacji elektronicznej – w dobie czasów pandemii - może się to okazać najszybszym, zarazem najbardziej przewidywalnym (sami wypracowujemy konsensus) rozwiązaniem istniejącego konfliktu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
