Dyskusja nad terminami toczy się od momentu, gdy sądy ograniczyły swoją pracę - 13 marca. Najpierw z powodu zagrożenia koronawirusem prawnicy postulowali o ich zawieszenie lub wstrzymanie rozpoczęcia biegu - nastąpiło to 31 marca. Wcześniej resort zalecał, by sądy wstrzymały wysyłkę pism, które terminów dotyczyły. Potem apelowano o ich odwieszenie - zakłada to obowiązująca od 16 maja tarcza antykryzysowa 3.
Prawnicy podkreślają, że z powodu ciągłych zmian w tarczy, przepisów przejściowych, wiele osób może nie mieć świadomości, że termin w ich sprawie znowu biegnie.
Czytaj: Tarcze mieszają w terminach - nie ma pewności, czy są "zawieszone">>
"Odwieszenie" wkrótce, czyli kiedy?
Zgodnie z przepisami przejściowymi terminy procesowe i sądowe zaczynają biec lub - jeśli były zawieszone - biegną dalej, po siedmiu dniach od wejścia w życie tarczy antykryzysowej 3. Prawnicy podkreślają, że skoro ustawa opublikowana została 15 maja czyli w piątek i weszła w życie - 16 maja czyli w sobotę, to siedem dni upływa 23 maja - czyli w kolejną sobotę. A skoro jest to sobota, to rozpoczęcie, "odwieszenie" następuje z następnym dniem roboczym czy od 25 maja.
Zgodnie z interpretacją adwokata Bartosza Przeciechowskiego, członka Naczelnej Rady Adwokackiej, skoro przepis przejściowy obowiązuje od soboty, 16 maja, to od 23 maja rozpoczynają bieg te terminy, których start przypadał już po wejściu w życie przepisów wstrzymujących bieg - czyli po 31 marca br.
- Na przykład, gdy doręczenie wyroku z uzasadnieniem nastąpiło po tej dacie, to bieg 14-dniowego terminu na wniesienie apelacji w sprawie cywilnej rozpocznie się w sobotę 23 maja. Natomiast terminy, które zaczęły biec przed 31 marca i uległy zawieszeniu na mocy ustawy COVID-19 od 23 maja 2020 r. - będą biec nadal - dodaje.
Czytaj w LEX: Tarcza 3.0 - rozwiązania prawne dla pełnomocników i sędziów >
Wskazuje równocześnie, że w przypadku terminów startujących "od zera" koniec przypadnie zwykle na sobotę - 7 lub 14 dni po 23 maja 2020 r.. A w tej sytuacji - dodaje - należy mieć na uwadze przepisy, z których wynika, że w takiej sytuacji czynność można wykonać następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy, ani sobotą. - Takie normy przewiduje procedura cywilna i karna oraz administracyjna i sądowo-administracyjna - dodaje.
Zobacz w LEX: Tarcza 3.0 - zmiany w postępowaniach sądowych, sposobie procedowania i terminach procesowych >
Czytaj:
Dalkowska: Nadal planujemy e-doręczenia oraz e-rozprawy w sprawach karnych>>
Rozprawa online na wniosek strony, obrońcy lub pełnomocnika>>
Uwaga na terminy sprzed 31 marca
W tym przypadku pełnomocnicy i obrońcy powinni przejrzeć korespondencję, by precyzyjnie ustalić, kiedy upłynie termin w konkretnym postępowaniu. Dotyczy to zarówno pism doręczonych, jak też jedynie awizowanych. Jak mówi mecenas Przeciechowski, bieg terminu w takich sytuacjach rozpoczynałby się z końcem okresu awizacji. - Ale wobec norm wstrzymujących bieg nie miało to do tej pory miejsca - dodaje.
Czytaj w LEX: Definicja i rozpatrywanie przez sądy spraw pilnych w dobie koronawirusa i regulacji z tzw. tarczy antykryzysowej >
Na problem zwraca też uwagę Małgorzata Świętczak, wicedyrektor zespołu Prawa Cywilnego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Wskazuje na brak świadomości społecznej, że odwieszenia, czy rozpoczęcia biegu terminów ma nastąpić w najbliższych dniach.
Czytaj w LEX: Wpływ epidemii Covid-19 (koronawirusa) na toczące się cywilne postępowania sądowe >
- Być może sądy na swoich stronach internetowych o tym informują, ale w eter poszła głównie informacja, że od 31 marca terminy procesowe i sądowe są zawieszone. Dla wielu osób oznacza to, że nie muszą się spieszyć z pismami procesowymi. Przykładowo w Kpc terminy są bardzo krótkie - siedem dni na zażalenia, na wniosek o sporządzenie uzasadnienia, który jest następnie warunkiem zaskarżenia. Na apelacje - 14 dni, siedem dni na skargę na czynność komornika. Może się więc zdarzyć tak, że na skutek braku informacji, ktoś taki termin przeoczy - mówi.
Czytaj w LEX: Składanie pism procesowych drogą elektroniczną >
Dodaje, że kolejną kwestią są różne działania sądów w czasie epidemii. - Zanim terminy zostały oficjalnie zawieszone, to ministerstwo zalecało sądom, by wstrzymały się z wysyłaniem pism z terminami. I wiele z nich tak zrobiło i teraz będzie wysyłać pisma. Z drugiej jednak strony - mogło być też tak, że ktoś dostał pismo np. 4 dni przed 31 marca i teraz - o tym też trzeba pamiętać - zostaną mu np. tylko 3 dni na zażalenie. To może być trudne do realizacji - mówi wicedyrektor i wskazuje m.in. na skrócone godziny pracy poczty.
Zobacz procedury:
Przedawnienie karalności - nieprecyzyjny przepis
Osobnym problemem - jak mówi mec. Przeciechowski - jest sytuacja, gdy strony w okresie wstrzymania biegu terminów dokonały czynności. A było to możliwe. Art. 15zzr ust. 5 regulował to w zakresie materialnych terminów prawa administracyjnego, a art. 15zzs ust. 7 co do czynności w postępowaniach i kontrolach. Oba przewidywały ich skuteczność.
Czytaj w LEX: Terminy przedawnienia >
- O ile w odniesieniu do czynności materialnych z zakresu prawa administracyjnego przewidziano w art. 69 ust. 5 ustawy, iż zachowują moc także po uchyleniu art. 15zzr, to tego rodzaju zastrzeżenia przejściowego zabrakło w przypadku art. 15zzs. W tym przypadku przyjąć trzeba rozsądną wykładnię, iż także te czynności są skuteczne, niepotrzebnie jednak przez pośpiech powstają wątpliwości - mówi. Korektę w tym zakresie postulowała na etapie prac Naczelna Rada Adwokacka, nie zostało to jednak uwzględnione.
Czytaj w LEX: Terminy prawa administracyjnego i postępowania sądowoadministracyjnego według specustawy koronawirusowej >
W ocenie NRA niedostatecznie precyzyjny jest też art. 68 ust. 5 tarczy antykryzysowej 3, zgodnie z którym z dniem wejścia w życie tej ustawy - czyli od dnia 16 maja 2020 r. - rozpoczyna się bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia.
Czytaj w LEX: Zabezpieczenie roszczeń w czasie epidemii >
- Gdyby czytać ten przepis w oderwaniu od uchylonego art. 15zzr ust. 6 (który wstrzymywał bieg przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia), to prowadziłoby to do wniosku, że nawet w sytuacjach, w których minęło już wiele lat z okresu przedawnienia przestępstwa - rozpoczęcie biegu następuje na nowo, od początku. A to byłoby trudne do zaakceptowania - dodaje adwokat Przeciechowski.
Czytaj w LEX: Epidemia COVID-19 jako siła wyższa w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
