Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Niejednokrotnie w toku kontaktów bezpośrednich, oprócz dziecka i osoby dorosłej: rodzica lub innych osób bliskich, obecny jest kurator sądowy. Sąd czasami decyduje się zezwolić rodzicowi na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców albo opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd. W takich przypadkach często wybór pada na osobę z zewnątrz - kuratora sądowego.

Czytaj: Nadmiar obowiązków, konflikty rodzinne, luki w przepisach - wyzwaniem dla kuratorów>>

Przykładowo, w sprawie w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w Sieradzu z 28.12.2016 r., I Ca 482/16 (LEX nr 2192085) zwrócono uwagę na celowość obecności kuratora przy kontaktach z dzieckiem.

- Jeśli chodzi natomiast o udział w kontaktach kuratora sądowego, decyzję tę ze wszech miar uzasadnia istniejący konflikt i brak właściwej komunikacji między rodzicami, co powoduje, że nie ma jakichkolwiek gwarancji, iż spotkania rodziców i małoletniego będą przebiegały we właściwej atmosferze i przekażą oni sobie niezbędne informacje - podkreślił Sąd Okręgowy w Sieradzu.

- W mojej ocenie instytucja kontaktów rodzica z dzieckiem w obecności kuratora sądowego pełni niezwykle istotną rolę w ochronie dobra dziecka. Zadaniem kuratora nie jest wyłącznie formalny nadzór nad przebiegiem kontaktów, lecz aktywne czuwanie nad ich prawidłowością – zarówno pod kątem bezpieczeństwa dziecka, jak i zapewnienia mu odpowiednich warunków emocjonalnych - akcentuje dr Szymon Solarski, adwokat ze Śląskiej Kancelarii Prawnej w Zabrzu.

Czytaj: Będą podwyżki dla kuratorów i zmiany warunków pracy? MS zapewnia otwartość>>

Bezpieczeństwo dla dziecka

- Chodzi o to, by spotkania te nie tylko nie zagrażały zdrowiu i życiu dziecka, ale również przebiegały w spokojnej, życzliwej atmosferze, bez ingerencji osób trzecich, co sprzyja odbudowie lub utrzymaniu więzi z rodzicem - tłumaczy dr Solarski.

Jak podkreśla mec. Szymon Solarski obecność kuratora może dawać poczucie bezpieczeństwa drugiemu z rodziców – zazwyczaj temu, pod którego opieką na co dzień pozostaje dziecko. - Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy kontakty odbywają się pod nieobecność tego rodzica i towarzyszy im silny konflikt między stronami. Nierzadko kurator, działając w trosce o dobro dziecka, dokonuje również weryfikacji trzeźwości rodzica, z którym ma odbywać się kontakt – korzystając przy tym z alkomatu udostępnionego przez stronę postępowania - zwraca uwagę dr Szymon Solarski.

- To pokazuje, że obecność kuratora może służyć nie tylko ochronie formalnych uprawnień rodzica do kontaktu, ale przede wszystkim zapewnieniu, by spotkania te były realnie bezpieczne, spokojne i służyły dobru dziecka - podkreśla dr Solarski.

Niejednokrotnie przed podjęciem decyzji o zakresie kontaktów sąd posiłkuje się wywiadem kuratorskim.

- Sąd powinien właśnie na podstawie wywiadu kuratorskiego poznać dokładnie sytuację rodziny i stanowisko każdego z rodziców, a następnie w takiej sytuacji określić reguły kontaktów, w czym ułatwia sporządzenie prawidłowego porozumienia - zaznacza dr Paweł Czarnecki, kurator społeczny przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowi. 

Czasami sposób, w jaki kontakty zostają uregulowane nie odpowiada zainteresowanym: dzieciom lub rodzicom.

- Jako kurator społeczny uczestniczyłem przy kontaktach rodzica z dzieckiem i wówczas wielokrotnie obserwowałem, jakie są to trudne dylematy, gdy kurator nie może ingerować w kontakt, a dostrzega to, że albo dziecko nie chce spotykać się z rodzicem albo rzadziej rodzic nie ma na to ochoty, lecz przychodzi na spotkanie, bo obawia się pogorszenia sytuacji procesowej lub egzekucji kary za brak kontaktu - opowiada dr Paweł Czarnecki. Jak zauważa dr Czarnecki w takich przypadkach dziecko jest wycofane, nie odpowiada na pytania, przytakuje i jedynie odlicza czas, gdy upłynie godzina wyznaczona przez sąd.

 

Sprawozdania z kurateli

- Kurator powinien cały czas towarzyszyć dziecku (niekiedy na spacerze, na basenie w kinie, w domu rodzica, w restauracji) dokładnie i obiektywnie opisać w sprawozdaniu przebieg takiego niechcianego kontaktu. Nie jest to komfortowa sytuacja i wielu kuratorów, chociaż to ich obowiązek, to nie chce brać w tym udziału, nawet mimo podwyżki kwoty bazowej (10 proc. z 2759,97 zł) - podkreśla dr Czarnecki.

Sądy rodzinne polegają na kuratorach. Ich wsparcie jest bezcenne.

- Nie przez przypadek nazwa zespołu brzmi: "Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej" - z akcentem na służbę. Praca kuratora to właśnie służba – akcentuje sędzia Anna Begier z Sądu Rejonowego we Wrześni, przewodnicząca Zespołu ds. Prawa Cywilnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia".

Przypomina, że orzeczenia w sprawach rodzinnych wykonują nie tylko sędziowie, ale także m.in. kuratorzy.

- Kuratorzy od lat postulują uregulowanie kwestii związanych z ich obecnością przy wykonaniu kontaktów - wskazuje sędzia Begier.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.