Chodzi o zmianę, która obowiązuje od 5 grudnia. Sędziowie - w myśl art. 99a par. 1 Kodeksu postępowania karnego i rozporządzania ministra sprawiedliwości mają przygotowywać uzasadnienia wyroków na specjalnych formularzach. Także poprzez aplikację elektroniczną przeznaczoną do tego celu. Mowa o tabelach podzielonych na kilka części, obejmujących ustalenie faktów, dowody, podstawę prawną wyroku, wymiar kary, pozostałe rozstrzygnięcia z wyroku, koszty i podpisy składu orzekającego. Warunek - ma być zwięźle.
Czytaj: Formularze uzasadnień już obowiązują - wątpliwości wiele>>
Nie przekonuje to jednak prawników. Obawy są duże. Wielu z nich wieści chaos i utrudnienia w odwoływaniu się od takich wyroków. Sami sędziowie - w rozmowie z Prawo.pl - podnosili, że mają wątpliwości jak wypełniać tabelki. W lutym ma ruszyć pierwszy etap szkoleń - organizowanych przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury i poświęconych właśnie tej zmianie.
Czytaj w LEX: Zmiany w uzasadnianiu orzeczeń sądów karnych >
Żale poniewczasie - informacje były
Ministerstwo Sprawiedliwości odnosząc się do tekstu Prawo.pl podkreśliło, że sędziowie sądów powszechnych byli na bieżąco informowani o toczących się pracach, wprowadzających wzory formularzy uzasadnień wyroków w sprawach karnych.
- Ministerstwo przesłało do sądów propozycje kształtu formularzy uzasadnień jako materiał poglądowy w sierpniu 2019 r. z prośbą o zgłaszanie uwag. Następnie w toku procesu legislacyjnego w październiku 2019 r. do wszystkich sądów powszechnych przesłano drogą elektroniczną projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości wraz z załącznikami stanowiącymi wzory formularzy uzasadnień wyroków i sposoby wypełnienia tych formularzy - podkreślono.
I przyznano, że z sądów napłynęły wówczas uwagi, zostały przeanalizowane i "te uznane za zasadne wykorzystano, wprowadzając do projektu zmiany".
Resort dodaje ponadto, że same wzory formularzy, ale też aplikacja ułatwiająca ich wypełnianie została zamieszczona na stronie MS, przed wejściem w życie rozporządzenia.
Czytaj: Będzie batalia o formularze uzasadnień, prawnicy alarmują: uniemożliwią odwołania>>
MS czeka na uwagi merytoryczne
Resort wskazuje również, że celem opiniowania projektu rozporządzenia jest zgłaszanie uwag do układu merytorycznego i graficznego formularzy, a nie - jak podkreśla - wypowiadanie się na temat celowości ich wprowadzenia. - To przesądziła już w sposób wiążący ustawa z 19 lipca br. o zmianie Kodeksu postępowania karnego - dodaje.
Informuje również, że skierowało do prezesów sądów apelacyjnych pismo z prośbą o zgłaszanie ewentualnych problemów i uwag związanych z korzystaniem z formularzy i oprogramowania ułatwiającego ich wypełnianie. - Do dziś takie uwagi nie wpłynęły - pisze.
Czytaj w LEX: Najważniejsze zmiany dużej nowelizacji procedury karnej z 2019 r. >
Prawnicy mają szereg wątpliwości
Prawników w formularzach niepokoi szereg kwestii. Począwszy od tego jak wypełniać poszczególne rubryki, po to - jak np. opisywać fakty uznane za nieudowodnione. Podnoszą, że tabele są na tyle skomplikowane, że ich rzetelne wypełnienie, z uwzględnieniem wszystkich istotnych kwestii - i to w określony sposób, zwięźle, z użyciem równoważników zdań - może prace nad uzasadnieniem wydłużyć, a nie skrócić.
- Osobiście niepokoi mnie, choćby rubryka, w której mielibyśmy umieszczać dowody nie mające znaczenia dla sprawy. Bo tak naprawdę jeśli są to kwestie obojętne, to można je zwyczajnie pominąć w pisemnych motywach wyroku, wszak nie mają znaczenia dla sprawy. Tymczasem w formularzu znajduje się taka rubryka. I teraz załóżmy, że sąd nie wziął pod uwagę kilkudziesięciu faktów, ma je wymieniać wszystkie? I na dodatek wyjaśniać dlaczego? - pyta sędzia Arkadiusz Krupa z Sądu Rejonowego w Łobzie.
Zarówno on jak inni sędziowie zwracają uwagę na problem z oceną dowodów, mówią nawet o ryzyku jej dehumanizaji. - Jeśli mamy do czynienia z relacją świadka to oczywiście może on mówić prawdę albo nieprawdę albo trochę prawdy i nieprawdy. I pytanie jak to w formularzu ująć. Bo przecież taka relacja może czasem zaważyć na treści wyroku - zaznacza Krupa.
Problemy dostrzega też Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury. - Pierwsza kwestia to zmiana dotychczasowych nawyków. Druga - to obawy wyrażane m.in. przez sędziów, czy takie uzasadnienia będą jasne i zrozumiałe dla stron. Bo uzasadnienie orzeczenia stanowi nie tylko informacje dla sądu odwoławczego, ale również stron postępowania planujących apelacje - mówi sędzia Adam Czerwiński, wicedyrektor Ośrodka Szkolenia Ustawicznego i Współpracy Międzynarodowej.
O co chodzi? - Sąd przygotuje orzeczenie na formularzu, który przewidują przepisy Kpk, ale strona wnosi od tego klasyczną apelację. I pytanie na ile uda się w sposób pełny przedstawić sprawę, by to odwołanie nie było utrudnione – wyjaśnia sędzia Czerwiński.
Również adwokat Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska, wicedziekan ORA w Warszawie, ocenia że jednym z największych minusów formularzy jest brak miejsca na przedstawienie, chociaż w zarysie stanu faktycznego. - Sędzia ma za zadanie wpisać dowód i wykazany fakt. Brak będzie tego łącznika jakim są podstawy jakie doprowadziły sąd do określonych wniosków i ustaleń faktycznych. Dlatego - w naszej ocenie - pod znakiem zapytania stanie możliwość kwestionowanie stanu faktycznego - mówi.
Zobacz w LEX: Nowelizacja KPK - uprawnienia i obowiązki stron - nagranie ze szkolenia >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
