Projektowane przepisy prezentują rozwiązania, takie jak utworzenie systemu Serious Case Review, który prowadzić ma systemową analizę tej przemocy wobec dzieci, która kończy się ich śmiercią. Do tego obowiązkowe szkolenia dla sędziów rodzinnych czy standardy ochrony małoletnich w instytucjach, np. szkołach, szpitalach, ośrodkach sportowych.
Poprawki dotyczą m.in. obowiązków organów instytucji i stowarzyszeń, a także możliwości lepszej systematyki w zakresie dostępu do informacji.
Prace legislacyjne w tej sprawie ruszyły po tragicznej śmierci Kamilka z Częstochowy, katowanego latami przez ojczyma. Pierwsze czytanie odbyło się 15 czerwca br. A drugie odbyło się 12 lipca – po godz. 22. 30.
Projekt został w środę ponownie skierowany do komisji nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach po zgłoszeniu poprawek podczas drugiego czytania.
Czytaj w LEX: Hiszpański model prawnej ochrony przed przemocą domową >>
Jak stwierdził wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski, jesteśmy coraz bliżej uchwalenia ustawy, która jest dobra, potrzebna i oczekiwana.
- Udaje nam się tworzyć akt prawny, który rzeczywiście będzie służył dzieciom. Wszystkie uwagi, które do nas spływały staraliśmy się bardzo starannie analizować. Nie wszystkie oczywiście mogły być w tym projekcie uwzględnione, ze względu na zakres przedmiotowy projektu - zaznaczył.
Czytaj też: Prawna odpowiedź na przemoc >
Nie kurator a reprezentant
Eksperci Biura Analiz Sejmowych zwracają uwagę na propozycje zmian dotyczące reprezentacji dziecka. Zamiast kuratora w ustawie pojawia się – reprezentant dziecka, co zdaniem ekspertów jest trafne. Dlatego, że w praktyce występowały wątpliwości i trudność w stosowaniu, gdyż kurator bywa mylony z kuratorem sądowym.
Czytaj: Sejm zaczął prace nad przepisami o kompleksowej ochronie dzieci
Projekt zmian w kodeksie rodzinnym zakłada, że reprezentantem dziecka ma być adwokat lub radca prawny i będzie wyznaczony z listy reprezentantów dziecka. Sposób ustalania tego reprezentanta znajdzie się w rozporządzeniu, które ma wydać minister sprawiedliwości. Z tym, że prawnicy zaznaczają, że projekt zaproponowali posłowie, a nie rząd, więc nie jest pewne, czy te intencje są zbieżne. Reprezentantem dziecka w sprawach mniejszej wagi ma być osoba z wykształceniem prawniczym znająca potrzeby dziecka.
Czytaj też: Niebieska Karta w praktyce szkolnej i przedszkolnej >>
Obowiązek badania sprawcy przez psychologa
Pozytywną opinię w sprawie projektu wydał Andrzej Nowarski, zastępca przewodniczącego Komisji d.s. Przeciwdziałania Wykorzystaniu Seksualnemu Małoletnich. W ocenie komisji właściwym byłoby wprowadzenie do kodeksu postępowania karnego obowiązku badania psychologicznego i seksualnego sprawcy przestępstwa seksualnego na szkodę dziecka.
Pozwoliłoby to na adekwatne karanie sprawcy i stosowanie środków zabezpieczających. A ponadto – pomocne byłoby przy kwalifikowaniu sprawcy do odpowiedniego oddziału penitencjarnego.
Sankcje finansowe
Projekt wprowadza też kary finansowe - w razie dopuszczenia do pracy osoby skazanej za czyn pedofilski, sąd orzeka środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość tego świadczenia nie może przekroczyć 30 tys. złotych.
W razie ukarania za wykroczenie, sąd orzeka środek karny w postaci świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wysokość tego świadczenia nie może przekroczyć 10 tys. złotych.
Ustawa ma wejść w życie po pół roku od publikacji w Dzienniku Ustaw.
Zalecenia sędziów rodzinnych
Projekt w dużej części realizuje uchwałę Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych z 9 maja br. Popierają oni nowelizację ustawy. Ale zauważają potrzebę zmian w całym systemie, na wszystkich szczeblach instytucji zajmujących się dzieckiem i rodziną, łącznie z sądem.
Sędziowie rodzinni dostrzegają takie problemy jak :
- brak narzędzi do analizy systemowej krzywdzenia dzieci, w tym ze skutkiem śmiertelnym;
- niewystarczający przepływ informacji pomiędzy sądem opiekuńczym, organami pomocy społecznej, kuratorami, organizatorem pieczy zastępczej i Policją, szczególnie w sytuacji zmiany miejsca zamieszkania rodziny z dzieckiem;
- brak wystarczającej liczby rodzin zastępczych, a przez to często wielomiesięczny brak możliwości wykonania orzeczeń sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej, szczególnie w sytuacjach pilnych;
- brak systemowych szkoleń sędziów związanych z przeciwdziałaniem krzywdzenia dzieci;
- brak wspólnych szkoleń sędziów, pracowników pomocy społecznej, kuratorów, organizatorów pieczy zastępczej, Policji celem wypracowania dobrych praktyk;
- zbyt duża liczba spraw w referatach sędziów rodzinnych (referaty osiągają nawet tysiąc spraw czynnych i wykonawczych), co uniemożliwia sprawne reagowanie i podejmowanie decyzji w odpowiednim czasie;
- wieloletnie wakaty w wydziałach rodzinnych na stanowiskach sędziów i sekretarzy sądowych;
- stale poszerzająca się kognicja wydziałów rodzinnych w sprawach pilnych, uniemożliwiająca skupienie się na sprawach opiekuńczych;
- bardzo długie okresy oczekiwania na opinie w Opiniodawczych Zespołach Sądowych Specjalistów oraz brak biegłych sądowych, szczególnie z zakresu psychiatrii.
Czytaj też: Dopuszczalność stosowania kar cielesnych wobec dzieci. Glosa do wyroku s.okręg. VI Ka 360/16 >>
W związku z powyższym apelują do władzy ustawodawczej i wykonawczej o:
- przyjęcie ustawy o analizie krzywdzenia dzieci ze skutkiem śmiertelnym (serious case review);
- zwiększenie liczby rodzin zastępczych zabezpieczających miejsca dla małoletnich potrzebujących opieki poza systemem rodzinnym, tak, by orzeczenie sądowe było niezwłocznie wykonane;
- dostosowanie kadry orzeczniczej i urzędniczej w sądach do realnych potrzeb w wydziałach rodzinnych;
- organizowanie cyklicznych specjalistycznych szkoleń dla osób zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy domowej;
- stworzenie sprawnego systemu diagnostyki psychologicznej i psychiatrycznej rodziny oraz szybkiego dostępu do terapii i leczenia.
Czytaj w LEX: Sądowe wysłuchanie dziecka a stanowisko jego rodziców >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
