– Analizowane jest, czy przedmiotowe unormowania zostaną włączone do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, czy też zostanie utrzymane dotychczasowe rozwiązanie, przewidujące wydanie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości – wskazał Łukasz Paszka, zastępca dyrektora Departamentu Legislacyjnego MS. W tym momencie kuratorzy otrzymują 40 proc. stawek minimalnych za czynności adwokackie czy radcowskie.

Czytaj: Trybunał Konstytucyjny: 40 proc. dla kuratora niekonstytucyjne>>

Adwokaci chcą opublikowania wyroku TK ws. wynagrodzenia kuratora​>>

TK uznał przepis za niekonstytucyjny

Sprawa ma też drugie dno. W kwietniu br. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że takie rozwiązania dotyczące kuratorów są niekonstytucyjne. Wyrok nie został jednak opublikowany. W lipcu Stowarzyszenie Forum Adwokatów zwróciło się do premiera Donalda Tuska z petycją o niezwłoczne ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej tego wyroku.

W tej sprawie skargę do TK skierował radca prawny Grzegorz Dąbrowski (Kancelaria Radcy Prawnego Grzegorz Dąbrowski), podnosząc, że obecnie obowiązujące kryteria nie tylko naruszają Konstytucję, ale są też nieostre i powodują, że kurator nie ma pewności, na ile może liczyć za swoją pracę w danej sprawie. Problem ten był wielokrotnie zgłaszany przez adwokatów i radców prawnych, m.in. w trakcie batalii o zwiększenie stawek za urzędówki. Od czerwca 2024 r. obowiązują przepisy zrównujące stawki za urzędówki z minimalnymi stawkami z wyboru dla adwokatów i radców prawnych, a od stycznia 2025 r. zwiększono o 100 proc. minimalne stawki z wyboru i stawki za urzędówki dla adwokatów i radców, reprezentujących klientów w 11 grupach spraw. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada już wzrost wynagrodzeń w kolejnych 15 grupach spraw.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zapadło jednogłośnie. Uznał, że par. 1 ust. 1 i 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 536) jest niezgodny z Konstytucją. Chodzi o to, że przepisy przewidują wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej w kwocie nieprzekraczającej 40 proc. stawek minimalnych za czynności radców prawnych określonych w przepisach wykonawczych, nie mniej niż 60 zł.

– TK potwierdził słuszność zarzutu naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, stwierdzając, że rozporządzenie nie może obniżać stawki wynagrodzenia kuratora, jeśli nie ma do tego podstawy w ustawie. W skardze podkreślałem, że obniżenie – co do zasady – wynagrodzenia kuratorów do kwoty stanowiącej 40 proc. stawki radcowskiej w drodze podustawowej, i do tego brak jasnych kryteriów orzekania o wysokości tego wynagrodzenia, nie da się pogodzić z konstytucyjną zasadą ochrony praw majątkowych w postaci prawa do wynagrodzenia – mówił mec. Dąbrowski.

Rząd godzi w konstytucyjne prawa obywateli?

W petycji Stowarzyszenie wskazało, że zgodnie z art. 190 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wyroki Trybunału Konstytucyjnego podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. – Jednocześnie na mocy art. 190 ust. 3 ustawy zasadniczej, utrata mocy obowiązującej przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją następuje dopiero z dniem ogłoszenia orzeczenia Trybunału, chyba że TK wskaże inny termin – podkreślono w petycji.

– Z niepokojem należy odnotować fakt, że do dnia sporządzenia niniejszej petycji ww. wyrok nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, chociaż zapadł on 23 kwietnia 2025 r., co w ocenie Stowarzyszenia stanowi naruszenie przepisów konstytucyjnych, prowadzi do dalszego obowiązywania przepisów uznanych za niekonstytucyjne, a w konsekwencji godzi w prawa obywateli, w tym w szczególności kuratorów procesowych, oraz rodzi poważne wątpliwości co do przestrzegania zasady państwa prawa i trójpodziału władz – podsumowano.

W petycji wskazano również, że przedmiot wyrokowania Trybunału Konstytucyjnego jest istotny dla wielu postępowań cywilnych i biorących w nich udział kuratorów procesowych ustanowionych dla nieznanych z miejsca pobytu stron. Dodano, że brak ogłoszenia tego wyroku powoduje rozbieżności już rysujące się w orzecznictwie sądów powszechnych. – Do Stowarzyszenia docierają głosy ze środowiska adwokackiego, z których wynika, że część sądów nadal stosuje niekonstytucyjne przepisy, powołując się na brak ogłoszenia wyroku Trybunału we właściwym dzienniku urzędowym, podczas gdy inne sądy przyznają wynagrodzenie w takiej wysokości, jaka przysługiwałaby pełnomocnikowi w danym rodzaju sprawy – podsumowano.

 

Petycja w Sejmie

Sprawa oparła się też o Sejm. Mec. Pogorzelski skierował bowiem petycję dotyczącą nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Postulował podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uzupełnienia art. 9 pkt 3 tej ustawy „o wytyczną", zgodnie z którą: „wynagrodzenie dla kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej wykonującego zawód adwokata lub radcy prawnego nie może być uregulowane w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w wysokości niższej niż wysokość stawek minimalnych za czynności adwokata lub radcy prawnego".

Już podczas posiedzenia komisji zajmującej się petycją przedstawiciele MS zapowiedzieli, że pochylą się nad tą kwestią.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.