Forum podkreśla, że opóźnianie ogłoszenia wyroku może również prowadzić do odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa wobec osób (kuratorów), których prawa zostały naruszone.
Czytaj: Trybunał Konstytucyjny: 40 proc. dla kuratora niekonstytucyjne>>
W resorcie sprawiedliwości trwają obecnie prace nad zrównaniem stawek kuratorskich ze stawkami minimalnymi dla adwokatów i radców. W tej sprawie skargę do TK skierował radca prawny Grzegorz Dąbrowski (Kancelaria Radcy Prawnego Grzegorz Dąbrowski), podnosząc, że obecnie obowiązujące kryteria nie tylko naruszają Konstytucję, ale są też nieostre i powodują, że kurator nie ma pewności, na ile może liczyć za swoją pracę w danej sprawie. Problem ten był wielokrotnie zgłaszany przez adwokatów i radców prawnych, m.in. w trakcie batalii o zwiększenie stawek za urzędówki. Od czerwca 2024 r. obowiązują przepisy zrównujące stawki za urzędówki z minimalnymi stawkami z wyboru dla adwokatów i radców prawnych, a od stycznia 2025 r. zwiększono o 100 proc. minimalne stawki z wyboru i stawki za urzędówki dla adwokatów i radców, reprezentujących klientów w 11 grupach spraw. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada już wzrost wynagrodzeń w kolejnych 15 grupach spraw.
Niekonstytucyjne przepisy
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zapadło jednogłośnie. Uznał, że par. 1 ust. 1, 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 536) jest niezgodny z Konstytucją. Chodzi o to, że przewidują wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej w kwocie nieprzekraczającej 40 proc. stawek minimalnych za czynności radców prawnych określonych w przepisach wykonawczych, nie mniej niż 60 zł.
– TK potwierdził słuszność zarzutu naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucji RP stwierdzając, że rozporządzenie nie może obniżać stawki wynagrodzenia kuratora, jeśli nie ma do tego podstawy w ustawie. W skardze podkreślałem, że obniżenie, co do zasady, wynagrodzenia kuratorów do kwoty stanowiącej 40 proc. stawki radcowskiej w drodze podustawowej i do tego brak jasnych kryteriów orzekania o wysokości tego wynagrodzenia, nie da się pogodzić z konstytucyjną zasadą ochrony praw majątkowych w postaci prawa do wynagrodzenia – mówił mec. Dąbrowski.
Cena promocyjna: 228.6 zł
|Cena regularna: 254 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 177.8 zł
Wyrok potrzebny, ale rząd wyroków TK nie publikuje
Przypomnijmy, że 18 grudnia 2024 r. rząd przyjął uchwałę dotyczącą dwóch obszarów – publikacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego oraz rozstrzygnięć Sądu Najwyższego. Zdecydował, że wyroki TK nie będą publikowane, ponieważ uznał, że Trybunał w aktualnym składzie jest niezdolny do wykonywania zadań określonych w art. 188 i art. 189 Konstytucji, a ogłaszanie w dziennikach urzędowych jego rozstrzygnięć mogłoby doprowadzić do utrwalenia stanu kryzysu praworządności. Chodzi m.in. o tzw. sędziów dublerów i ich następców.
Czytaj: Uchwała rządu nie zastąpi ustawy, ale publikacje wyroków TK przystopuje>>
Rząd godzi w konstytucyjne prawa obywateli?
W swojej petycji Stowarzyszenie wskazuje, że zgodnie z art. 190 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wyroki Trybunału Konstytucyjnego podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. – Jednocześnie na mocy art. 190 ust. 3 ustawy zasadniczej, utrata mocy obowiązującej przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją następuje dopiero z dniem ogłoszenia orzeczenia Trybunału, chyba że TK wskaże inny termin – podkreśla w petycji.
– Z niepokojem należy odnotować fakt, że do dnia sporządzenia niniejszej petycji ww. wyrok nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw, chociaż zapadł on 23 kwietnia 2025 r., co w ocenie Stowarzyszenia stanowi naruszenie przepisów konstytucyjnych, prowadzi do dalszego obowiązywania przepisów uznanych za niekonstytucyjne, a w konsekwencji godzi w prawa obywateli, w tym w szczególności kuratorów procesowych oraz rodzi poważne wątpliwości co do przestrzegania zasady państwa prawa i trójpodziału władz – podsumowuje.
Rozbieżności w orzecznictwie sądów
W petycji wskazano również, że przedmiot wyrokowania Trybunału Konstytucyjnego jest istotny dla wielu postępowań cywilnych i biorących w nich udział kuratorów procesowych ustanowionych dla nieznanych z miejsca pobytu stron. – Faktem notoryjnym jest to, że funkcję kuratorów absentis stron pełnią w zdecydowanej mierze adwokaci i radcowie prawni, a ich zaangażowanie w sprawę często jest nawet większe aniżeli pełnomocnika, albowiem zgodnie z powszechną praktyką, poza reprezentacją w sprawie, podejmują oni starania mające na celu odnalezienie aktualnego miejsca pobytu pozwanego – czytamy.
Dodano, że brak ogłoszenia tego wyroku powoduje rozbieżności już rysujące się w orzecznictwie sądów powszechnych. – Do Stowarzyszenia docierają głosy ze środowiska adwokackiego, z których wynika, że część sądów nadal stosuje niekonstytucyjne przepisy, powołując się na brak ogłoszenia wyroku Trybunału we właściwym dzienniku urzędowym, podczas gdy inne sądy przyznają wynagrodzenie w takiej wysokości, jaka przysługiwałaby pełnomocnikowi w danego rodzaju sprawie – podsumowano.
Do Sejmu trafiła petycja
Sprawa oparła się też o Sejm. Adwokat Robert Pogorzelski (Kancelaria Adwokacka Adwokat Robert Pogorzelski) skierował bowiem petycję dotyczącą nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Postulował podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uzupełnienia art. 9 pkt. 3 tej ustawy „o wytyczną", zgodnie z którą: „wynagrodzenie dla kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej wykonującego zawód adwokata lub radcy prawnego nie może być uregulowane w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w wysokości niższej niż wysokość stawek minimalnych za czynności adwokata lub radcy prawnego".
Propozycje uzasadnił tym, że rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej wprowadziło rozwiązanie, na podstawie którego wynagrodzenie kuratora ustanowionego w sprawie cywilnej nie może (co do zasady) przekraczać 40 proc. stawek minimalnych za czynności adwokatów i radców prawnych. Zaznaczył, że za taką zmianą „nie stały jakiekolwiek względy merytoryczne", a samo rozwiązanie jest w sposób oczywisty niesprawiedliwe, albowiem kurator dla strony w sprawie cywilnej oprócz „pracy typowej dla pełnomocnika z urzędu" (reprezentacja strony) wykonuje również „czynności związane z jej poszukiwaniem".
Już podczas posiedzenia komisji zajmującej się petycją, przedstawiciele MS zapowiedzieli, że pochylą się tą kwestią.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
