W poniedziałek, 16 czerwca, upłynął termin składania protestów wyborczych przeciwko wyborom zarządzonym 18 maja i 1 czerwca 2025 r. Protestów złożono tysiące (póki co zarejestrowano ich 5,1 tys.), a Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych musi je rozpoznać w ciągu 30 dni.
Czytaj artykuł w LEX: Rakowska-Trela Anna, Postępowanie w sprawach z protestów wyborczych>
Bez dalszego biegu
Tryb rozpoznawania protestów jest szybki. Odbywa się na posiedzeniach niejawnych, w składach trzyosobowych, bez udziału ławników i trwa minutę lub kilka minut. Chodzi o to, że braki formalne powtarzają się i widać je na pierwszy rzut oka: przede wszystkim brakuje numeru PESEL protestującego. Izba Kontroli i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie rozpoznaje ich merytorycznie, pozostawiając bez dalszego biegu.
W świetle art. 322 par. 1 kodeksu wyborczego Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków formalnych.
Podkreślić także należy, że protest wyborczy jako pierwsze pismo procesowe w sprawie powinien odpowiadać warunkom formalnym określonym w art. 126 i nast. kodeksu postępowania cywilnego. Niezbędne jest zatem, aby protest wyborczy zawierał:
- oznaczenie podmiotu wnoszącego protest z podaniem jego adresu i numeru PESEL;
- oznaczenie, w którym z obwodów do głosowania na obszarze danego okręgu wyborczego w spisie wyborców było umieszczone imię i nazwisko wnoszącego protest – jeżeli protest wnosi wyborca;
- nazwisko pełnomocnika wraz ze wskazaniem jego adresu – jeżeli został ustanowiony;
- wniosek o stwierdzenie nieważności wyborów/wyborów w danym okręgu wyborczym/wyboru posła/wyboru senatora;
- zarzuty;
- przedstawienie lub wskazanie dowodów, na których oparto zarzuty;
- uzasadnienie zarzutów;
- własnoręczny podpis skarżącego lub jego pełnomocnika.
Ponadto, jeśli protest wyborczy składa osoba przebywająca za granicą lub na polskim statku morskim, protest musi dodatkowo zawierać oznaczenie pełnomocnika zamieszkałego w Polsce lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w Polsce wraz ze wskazaniem ich adresów.
Sąd Najwyższy uchwałą z 25 października 2023 r., I NZP 8/23, której nadano moc zasady prawnej, jednoznacznie stwierdził, że „w postępowaniach zainicjowanych protestami przeciwko ważności wyborów: do Sejmu i do Senatu RP, Prezydenta RP oraz do Parlamentu Europejskiego, a także w postępowaniu zainicjowanym protestem przeciwko ważności referendum, nie mają zastosowania przepisy o uzupełnieniu braków formalnych.
Czytaj także w LEX: Sanetra Walerian, Ważność wyborów w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej>
W sprawach dotyczących protestów wyborczych nie wzywa się zatem wnoszących protest do uzupełnienia braku formalnego pisma.
W ocenianych kilku sprawach wnoszący protest nie podali numeru PESEL, co skutkuje koniecznością przyjęcia, że wywiedzione do Sądu Najwyższego pismo procesowe obarczone jest nieusuwalnym brakiem formalnym.
Postanowienia Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego z 4- 12 czerwca 2025 r., sygnatura akt I NSW 29/25, I NSW 42/25, I NSW 57/25
Czytaj także artykuł w LEX: Chmaj Marek, Stwierdzenie ważności wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej a objęcie przez niego urzędu – aspekt konstytucyjny>
Cena promocyjna: 228.6 zł
|Cena regularna: 254 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 177.8 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
