Sprawa ta jest przykładem, w jaki sposób sądy rozwiązują problem orzeczeń wydanych przez sędziów lub asesorów powołanych po 8 grudnia 2017 r. przez nową Krajową Radę Sądownictwa. Żaden automatyzm nie ma tu zastosowania. Każdy przypadek badany jest indywidualnie.
Czytaj też: Status nowych sędziów wciąż niepewny, a obywatele czekają na wyroki>>
Złamanie zakazu prowadzenia auta
Paweł B. został uznany winnym prowadzenia samochodu mimo prawomocnego wyroku sądowego, który został wydany w 2016 r. Zakaz ten obowiązywał od 31 października 2015 roku do 29 października 2020 roku.
Paweł B. był obowiązany treścią decyzji administracyjnej starosty o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, wydanej w związku z orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów. Nowa sytuacja polegała na tym, że na parkingu szpitalnym 27 marca 2021 r. oskarżony wjechał na barierkę przy podjeździe i ją zniszczył.
Obrońca oskarżonego odwołał się od wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z 14 lutego 2022 r. i zarzucił wyrokowi:
- błąd w ustaleniach faktycznych, tj. przyjęcie, że oskarżony miał ważny zakaz prowadzenia pojazdów, gdy tymczasem nie obowiązywał on już od pięciu miesięcy,
- dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów
- wadliwą obsadę sądu, gdyż wyrok w I instancji wydawał asesor nominowany po 8 grudnia 2017 r. przez nową Krajową Radę Sądownictwa
Obsada sądu była wadliwa
Sąd Najwyższy w wyroku z 5 grudnia 2019 r. ocenił status obecnej KRS. Sąd Najwyższy jak i liczni przedstawiciele doktryny stoją na stanowisku, iż obecna (co ważne w składzie aktualnym na dzień 9 stycznia 2020 r.) KRS nie daje wystarczającej gwarancji niezależności od organów władzy ustawodawczej i wykonawczej.
Czytaj też: Uchwała SN: KRS nielegalna, niezawisłość sędziów do oceny>>
Tak więc - w ocenie obrońcy - tak istotny brak, jakim jest brak prawidłowego zaproponowania kandydata na asesora przez prawidłowo ukształtowany organ konstytucyjny jest elementem niezbędnym do uzyskania skutecznego mianowania. Zatem w sytuacji braku prawidłowości we wskazanym zakresie dokonane mianowanie jest nieskuteczne.
Nikt nie złożył wniosku o zbadanie bezstronności
Według sądu II instancji Sąd Najwyższy rozstrzygnął spór o nową KRS uchwałą z 2 czerwca 2022 roku – I KZP 2/22. Wprawdzie, w jej treści wyrażono dość jasny i silny pogląd, jakoby Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana po 8 grudnia 2017 roku nie była organem tożsamym z organem konstytucyjnym, jednak jednocześnie stwierdzono, iż brak jest podstaw do przyjęcia a priori, że każdy sędzia sądu powszechnego (czy asesor), który uzyskał nominację po dniu 17 stycznia 2018 roku, nie spełnia minimalnego standardu bezstronności. I każdorazowo sąd z jego udziałem jest nienależycie obsadzony. A taki właśnie pogląd przestawił apelujący, który jedynie na podstawie daty nominacji asesora sądowego orzekającego w tej sprawie.
Na kanwie tej sprawy, pomimo tak kardynalnych - na pierwszy rzut oka - zastrzeżeń ze strony skarżącego, na etapie postępowania w I instancji nie został złożony wniosek, o jakim mowa w zdaniu poprzedzającym, dlatego też pierwszej z omawianych procedur, a to przesądziło o nie uwzględnieniu argumentu obrony.
Potencjalna stronniczość
Co jednak znamienne z punku widzenia zarzutu apelacji to fakt, iż skoro impulsem do badania bezstronności sędziego jest sam fakt wadliwie przeprowadzonego w jego przypadku procesu nominacyjnego, to zasadniczym przedmiotem tego badania nie są indywidualne kompetencje do wykonywania zawodu sędziego i przymioty osobiste danej osoby, lecz potencjalna stronniczość, na którą mogą wskazywać okoliczności otrzymania nominacji. Chodzi tu zatem o instytucjonalną bezstronność sędziego, wynikającą z bezpośredniej lub pośredniej relacji zależności od tych organów. A te z jednej strony są albo wadliwie ukształtowane albo wprost polityczne, a wnioskowały o powołanie go na stanowisko. Sąd zaznaczył, że w pewnych wrażliwych sytuacjach mogą uwypuklić problem bezstronności, zwłaszcza w sprawach o podłożu politycznym, a więc przede wszystkim wiążących się z problematyką respektowania przez państwo swobód i wolności obywatelskich.
Tymczasem, Sąd Okręgowy nie powziął wątpliwości, co do procedury powołania na stanowisko asesora (takich konkretnych okoliczności nie wskazywano w apelacji), o którym mowa w treści zarzutu.
Zmiana wyroku
Sąd Okręgowy w Siedlcach uznał, że decyzja administracyjna Starosty M. była wówczas wykonalna (obowiązująca), gdyż okres na jaki cofała ona uprawnienia oskarżonemu jest w niej ściśle określony.
W wyroku określono, że bieg zastosowanego środka karnego liczy się od 31 października 2015 roku do dnia 29 października 2020 roku. Natomiast zarzucany czyn oskarżonemu miał mieć miejsce w dniu 27 marca 2021 roku, a więc 5 miesięcy po okresie na jaki omawiana decyzja wskazuje. W tej sytuacji, Sąd Rejonowy błędnie ustalił, że w chwili zarzucanego czynu oskarżony wypełnił swoim zachowaniem treść art. 180a kk, co miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.
Jednakże, wskazany wyżej fakt nie winien skutkować uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.
Sąd Okręgowy dokonał korekty zaskarżonego orzeczenia właśnie na tych warunkach, poprzez wyeliminowania z opisu czynu sformułowania nie stosując się przy tym do decyzji administracyjnej starosty o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi i zakwalifikowanie go jedynie z art. 178a par. 4 kk przyjmując równocześnie właśnie ten przepis za podstawę orzeczonej w pierwszoinstancyjnym postępowaniu kary pozbawienia wolności.
Sygnatura akt II Ka 367/22, Wyrok Sądu Okręgowego w Siedlcach z 21 lipca 2022 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
