Istotą sporu w niniejszej sprawie była odpowiedź na pytanie czy opłaty pomocnicze związane z restrukturyzacją pożyczki, wydawaniem zaświadczeń oraz czynnościami monitującymi podlegają zwolnieniu z VAT. Spółka, która udziela finansowania w postaci leasingu oraz pożyczek uznała, że wskazane opłaty pomocnicze są zwolnione z VAT, jako czynności związane z udzielaniem pożyczek pieniężnych oraz zarządzaniem pożyczkami pieniężnymi przez pożyczkodawcę.
Fiskus z kolei stwierdził, że tylko czynności pomocnicze polegające na przygotowaniu umowy, badaniu zdolności kredytowej i wymaganej dokumentacji, wraz z usługą zasadniczą udzielania pożyczki, tworzą kompleksową usługę udzielania pożyczek opodatkowaną według zasad obowiązujących dla usługi zasadniczej – podlegającą zwolnieniu zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.
Sprawa trafiła do WSA w Warszawie. Zdaniem sądu fiskus zajął prawidłowe stanowisko w kwestii wydawania zaświadczeń o pożyczce oraz wszelkich czynności monitujących zmierzających do odzyskania długu od pożyczkobiorcy. Czynności wydawania zaświadczeń nie mieszczą się bowiem w pojęciu udzielania ani zarządzania pożyczką. Mają one charakter samoistny i nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej i zasadniczej. Czynności te wykonywane są w oderwaniu i bez wpływu na czynność główną. Wydanie zaświadczenia odbywa się bez żadnego wpływu na zmianę np. warunków umowy pożyczki. Czynności monitujące natomiast można co prawda uznać za czynności z zakresu zarządzania pożyczką, jednak w ocenie Sądu stanowią one element odzyskiwania długu i stąd także ze zwolnienia nie korzystają. Ponadto według sądu, ani wystawienie zaświadczeń, ani też jakiekolwiek czynności monitujące zmierzające do odzyskania długu nie wyczerpują wszystkich przesłanek wynikających z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, które warunkują zwolnienie usług pomocniczych z opodatkowania VAT. Zgodnie z tą regulacją usługi pomocnicze powinny:
- być elementem usługi właściwej,
- stanowić odrębną całość,
- być właściwe i niezbędne do świadczenia usługi podstawowej.
A za usługę niezbędną dla udzielenia pożyczek nie można, według sądu, uznać świadczenia w postaci wydania zaświadczenia ani też czynności monitującej zmierzającej do odzyskania długu.
Sąd natomiast nie podzielił stanowiska fiskusa w zakresie opłat za restrukturyzację pożyczki, a więc za ustalenie nowych warunków spłaty pożyczki w celu dostosowania zobowiązania do obecnej sytuacji finansowej klienta. Efektem restrukturyzacji jest wydłużenie okresu spłat lub zmiana wysokości rat. Sąd zwrócił uwagę, że w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT jest mowa nie tylko o udzieleniu pożyczki, ale także o zarządzeniu nią. A bez wątpienia, w opinii sądu, pojęcie restrukturyzacji pożyczki mieści się w pojęciu zarządzania pożyczką. Nie budzi wątpliwości Sądu, że takie czynności jak wydłużenie okresu spłat lub zmiana wysokości rat pożyczki przy uwzględnieniu kondycji finansowej klienta jest zarządzaniem pożyczką dlatego opłaty z tego tytułu podlegają zwolnieniu z podatku.
Wyrok WSA w Warszawie z 28 lutego 2013 r., III SA/Wa 2180/12
Zobacz także:
Informowanie banku o partnerach handlowych nie jest zwolnione z VAT
Usługi techniczne nie są "właściwe" dla usług finansowych
Usługi assistance podlegają zwolnieniu z VAT