Generalny Inspektor Informacji Finansowej („GIIF”) po raz kolejny 22 czerwca 2021 r. skorzystał z kompetencji przyznanej mu na podstawie ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu („Ustawa AML) do udostępniania wiedzy i informacji z zakresu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu poprzez wydanie Komunikatu nr 31 w sprawie działań podejmowanych przez instytucje obowiązane w przypadku realizacji przez klienta transakcji niezgodnych z wiedzą tej instytucji o kliencie, rodzaju i zakresie prowadzonej przez niego działalności („Komunikat”). Komunikat został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (link>>).

W treści Komunikatu zostały poruszone następujące zagadnienia.

  1. Przywołanie wybranych przepisów Ustawy AML (z uwzględnieniem ich treści nadanej nowelizacją – ustawa z 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2021 r., poz. 815) dotyczących obowiązku stosowania przez instytucje obowiązane środków bezpieczeństwa finansowego, zwłaszcza bieżącego monitorowania stosunków gospodarczych klienta.
  2. Wskazanie na dwóch przykładach odnoszących się do realiów działalności instytucji obowiązanych prowadzących rachunki dla klientów okoliczności uznawanych przez GIIF jako nieprawidłowe wykonywanie obowiązków wynikających z Ustawy AML.
  3. Praktyczne aspekty działań podejmowanych przez instytucje obowiązane w przypadku realizacji przez klienta transakcji niezgodnych z wiedzą tej instytucji o kliencie, rodzaju i zakresie prowadzonej przez niego działalności, gdzie GIIF stwierdza m. in.:
    1. instytucja obowiązana nie może opierać swojej wiedzy o kliencie wyłącznie na podstawie jego wcześniejszych transakcji,
    2. instytucja obowiązana powinna znać i rozumieć uzasadnienie gospodarcze dokonywanych przez klienta transakcji. Sytuacja, w której instytucja obowiązana akceptuje zdawkowe wyjaśnienia, niepozwalające na faktyczne zrozumienie aktywności klienta, nie może być rozumiana jako należyte zastosowanie środka bezpieczeństwa finansowego, o którym mowa w art. 34 ust.1 pkt 4 lit a - c ustawy AML.
  4. Planowane czynności w zakresie kontrolowania instytucji obowiązanych, gdzie GIIF wprost wskazał, jakie praktyki instytucji obowiązanych będą uznawane za niezgodne z Ustawą AML przez podmioty kontrolujące.

Czytaj: Nowe, niejasne zasady walki z praniem pieniędzy dla banków i ubezpieczycieli>>
 

Przedmiotowy komunikat o charakterze soft law (niebędący powszechnie obowiązującym prawem) ma duże walory praktyczne. Do tej pory instytucje obowiązane, a zwłaszcza te, które nie zetknęły się jeszcze z kontrolą uprawnionych organów pod kątem przestrzegania Ustawy AML, nie zawsze miały całkowitą pewność co do sposobu i zakresu stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Poruszenie w komunikacie kwestii rekomendowanych działań do podjęcia w zakresie bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji w ramach bieżącego monitorowania stosunków gospodarczych klienta, a także wskazanie na to, jak ewentualne uchybienia będą postrzegane w przypadku kontroli, należy ocenić pozytywnie jako wpływające na poprawę świadomości prawnej podmiotów gospodarczych objętych Ustawą AML.

Autorzy:  Wojciech Majkowski, doradca podatkowy i radca prawny, dyrektor w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce, Maciej Sawczuk, ekspert w zespole ds. CIT w KPMG w Polsce