Przyjrzyjmy się temu na przykładzie spółki korzystającej ze zwolnienia podmiotowego z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, która zamierza rozszerzyć działalność o usługi doradcze (art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b) ustawy o VAT). Usługi te będą jednak świadczone wyłącznie na rzecz kontrahentów zagranicznych (głownie z UE), tj. miejsce ich świadczenia ustalone zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT znajdować się będzie poza Polską. 

Usługi doradcze bez prawa do zwolnienia

Stosownie do art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 000 zł (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT). Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (zob. art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).

Zwolnień nie stosuje się jednak do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.

Istota problemu sprowadza się do ustalenia, czy rozszerzenie przez spółkę działalności o usługi doradcze na rzecz kontrahentów zagranicznych (głownie z UE) spowoduje utratę prawa do zwolnienia. W pierwszej kolejności ustalić miejsce opodatkowania tych usług. Od tego zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, czy też nie. Z opisu stanu faktycznego wynika, że miejsce ich świadczenia, ustalone zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT,  znajdować się będzie poza Polską.

Zagranicznej sprzedaży nie wlicza się do limitu

Uwaga: Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (zob. art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art. 28b ust. 2 ustawy o VAT).

Zatem usługi doradcze na rzecz zagranicznych kontrahentów nie będą podlegały VAT na terytorium Polski. To oznacza, że nie stanowią sprzedaży (w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). Mając na uwadze terytorialny zakres VAT, należy wskazać, że sprzedaż osiągana z tytułu świadczenia usług, które nie podlegają opodatkowaniu VAT na terytorium Polski, nie jest uwzględniana przy obliczaniu limitu wartości sprzedaży określonego w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Jeżeli więc spółka będzie świadczyć usługi doradcze wyłącznie na rzecz kontrahentów zagranicznych (głownie z UE), opodatkowanych poza terytorium Polski, to nie utraci prawa do zwolnienia podmiotowego i nie będzie zobowiązana do rejestracji jako czynny podatnik VAT. Gdyby jednak zaczęła świadczyć te usługi także na rzecz polskich odbiorców (na terytorium Polski), to utraci prawo do zwolnienia podmiotowego i będzie zobowiązana do rejestracji jako czynny podatnik VAT.

Uwaga: Jeżeli podatnicy zwolnieni podmiotowo utracą zwolnienie od podatku, to są obowiązani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R (a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni - do aktualizacji tego zgłoszenia), w terminie przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia podmiotowego. W tym przypadku naczelnik urzędu skarbowego, po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym, rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego" i na jego wniosek potwierdza to zarejestrowanie (zob. art. 96 ust. 5 w zw. z ust. 4 ustawy o VAT).

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 września 2024 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.322.2024.1.RST).

Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

Czytaj również:  Koszty szkoleń sprzed rozpoczęcia biznesu - fiskus łagodzi stanowisko