W przedmiotowej sprawie Dyrektor IS odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji uzasadniając, że fakt odebrania decyzji przez teściową, która była domownikiem czynił doręczenie skutecznym.

Jednak według WSA w Gliwicach w art. 149 Ordynacji podatkowej ustawodawca wprowadził jedynie domniemanie doręczenia. Można je wzruszyć przez wykazanie, że doręczenie pisma stronie przez domownika w ogóle nie nastąpiło i wówczas nie jest dopuszczalne orzekanie o przywróceniu terminu (bo ten nie rozpoczął biegu), albo przez wykazanie, iż strona otrzymała pismo później niż w dacie doręczenia domownikowi, co oznacza, że dopiero od daty faktycznego doręczenia pisma stronie zacznie biec termin a jego uchybienie nastąpi wtedy, gdy czynność procesowa zostanie dokonana po upływie terminu liczonego od tak przyjętej daty. A skoro możliwe jest całkowite obalenie domniemania doręczenia i przeprowadzenie dowodu, że doręczenie w ogóle nie nastąpiło oraz wywiedzenie na tej podstawie, że termin procesowy w ogóle nie rozpoczął biegu, to możliwe, w opinii sądu, jest wykazanie, że skutek ten nastąpił w późniejszej dacie. Stąd też w okolicznościach rozpoznanej sprawy nie można było jednoznacznie uznać, że doręczenie ww. decyzji teściowej było równoznaczne z dostarczeniem jej do rąk strony w tym samym dniu i z wywołaniem dla niej skutku doręczenia ww. decyzji.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego czynność faktycznego doręczenia pisma do rąk jego adresata, mająca nastąpić w wyniku podjętego przez domownika zobowiązania do oddania pisma, wykracza już poza treść art. 149 Ordynacji podatkowej . Jako taka nie może zatem mieć znaczenia dla oceny skuteczności doręczenia pisma. Okoliczności z tego zakresu mogą co najwyżej być przedmiotem analizy w ramach merytorycznego rozpatrywania zasadności wniosku o przywrócenie uchybionego terminu. Powyższe oznacza zatem, odmiennie niż przyjął to Sąd pierwszej instancji, że podstawą obalenia domniemania doręczenia pisma w trybie art. 149 nie mogą być okoliczności związane z jego przekazaniem adresatowi.

W zaskarżonym wyroku Sąd wyraził także z gruntu chybiony pogląd, że o dacie doręczenia pisma stronie na podstawie art. 149 Ordynacji podatkowej decyduje data jego otrzymania przez stronę a nie domownika. Biorąc pod uwagę istotę doręczenia zastępczego we wskazanym trybie przyjąć należy, że doręczenia dokonuje się domownikowi, ale ze skutkiem dla strony.

Ponieważ prawodawca nie uregulował bowiem dalszych czynności, które powinien wykonać domownik w stosunku do adresata odebranego pisma, to prawidłowe doręczenie pisma domownikowi, w warunkach przewidzianych w art. 149 Ordynacji , rozpoczyna bieg terminu, który jest z tym pismem związany, niezależnie od tego czy i kiedy pismo zostanie oddane adresatowi.

Wyrok NSA z 8 sierpnia 2012 r., I FSK 1442/11

Przywołane akty prawne:

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 t.j.)