Rodzic może stracić ulgę przez stypendium dziecka

Rodzice skorzystają z ulgi na pełnoletnie uczące się dziecko, jeśli roczne dochody pociechy nie przekroczyły limitu dwunastokrotności renty socjalnej. Aktualnie wynosi on 22 546,92 zł. Nie ma jednak pewności, czy do limitu wlicza się uzyskiwane przez dzieci stypendia: socjalne i za dobre wyniki w nauce, nawet jeśli są zwolnione z podatku. Według ekspertów brakuje jednoznacznego stanowiska Ministerstwa Finansów w tej sprawie.

Przepisy ustawy o PIT przewidują kilka ulg dla rodzin wychowujących dzieci, dzięki którym rodzice mogą znacznie obniżyć swój podatek. Są to

• ulga na dzieci (prorodzinna), polegająca na odliczeniu od podatku,
• wspólne rozliczenie z dzieckiem (ulga dla samotnych rodziców),
• ulga dla rodzin 4+, czyli rodzin wychowujących co najmniej czwórkę dzieci.

W każdej z tych ulg obowiązuje limit dochodu pełnoletnich dzieci. Jeśli dochody dziecka przekroczą ten próg choćby o złotówkę, rodzic traci prawo do preferencji. 

Zobacz także poradnik w LEX: Klimek Krzysztof, Ulga na dzieci na przykładach>

Przypomnijmy, że ulgi przysługują na trzy grupy dzieci:

• małoletnie,
• pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Polsce oraz w innych państwach.

Zgodnie z art. 6 ust. 4e ustawy o PIT dzieci pełnoletnie - do 25. roku życia - nie mogą uzyskać w roku podatkowym:

1. dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 (skala podatkowa) lub art. 30b (np. z giełdy),
2. przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (ulga dla młodych do 26. roku życia) i 152 (ulga na powrót),

- w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194 oraz z 2024 r. poz. 1615), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.

Co istotne, w przypadku pozostałych dwóch grup dzieci - niepełnoletnich i niepełnosprawnych - nie obowiązuje limit.

Renta socjalna jest corocznie waloryzowana, a od 1 marca 2025 r. wynosi 1878,91 zł. Dlatego limit dochodów pełnoletniego dziecka w 2025 r. wynosi 22 546,92 zł (1878,91 zł x 12). W 2024 r. było to 21 371,52 zł, w 2023 r. - 19 061,28 zł, a w 2022 r. - 16 061,28 zł. (We wcześniejszych latach był wyjątkowo niski - 3089 zł).

Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Golat Rafał, Ustalenie dochodu dziecka – analiza ulgi prorodzinnej>

Czy stypendia zwolnione z podatku wlicza się do limitu

Powstaje jednak pytanie, czy do limitu dochodów pełnoletniego dziecka wlicza się dochody zwolnione z podatku, np. stypendia. 

Jeden z rodziców na platformie "Głos podatnika" zwrócił się do Ministerstwa Finansów w marcu 2025 r. o wydanie interpretacji ogólnej w tym zakresie. Wskazał na stypendia dla uczniów i studentów, przyznawane przez jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pożytku publicznego, które są zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 3800 zł. Zapytał, dlaczego stypendium otrzymane z urzędu gminy, w tym motywacyjne - za dobre wyniki w nauce, wlicza się do limitu dochodów pełnoletniego studenta.

Ministerstwo Finansów odpowiedziało, że nie planuje zmiany przepisów w tym zakresie. - Kwota stypendium stanowi przychód z innych źródeł i co do zasady podlega opodatkowaniu PIT. Dochód ten wlicza się do kryterium dochodowego przy ustalaniu prawa do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Przepisy te mają na celu zachowanie jednolitych zasad dotyczących dochodów uzyskiwanych przez pełnoletnie dzieci podatników chcących skorzystać z omawianego odliczenia. Istotny jest w tym przypadku rozporządzalny dochód dziecka, równy dla wszystkich, bez względu na rodzaj uzyskiwanego dochodu (z wyjątkiem renty rodzinnej) - czytamy na stronach MF.

Co innego wynika jednak z interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 sierpnia 2022 r. (nr 0114-KDIP3-2.4011.557.2022.2.MJ). Z pytaniem wystąpił podatnik, którego 20-letnia córka otrzymała w 2021 r. 3500 zł stypendium (zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT) oraz miała przychód z umowy zlecenia - 360 zł. Dyrektor KIS zajął stanowisko, że środki ze stypendium nie stanowią przeszkody do skorzystania z ulgi w sytuacji, gdy jako przychód objęte są zwolnieniem na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT. Rodzice mają więc prawo do preferencji.

Zobacz także procedurę w LEX: Ziółkowski Paweł, Ulga na dzieci>

Analiza przepisów nie daje jednoznacznej odpowiedzi

Mirosława Zugaj, doradca podatkowy, wskazuje, że analiza art. 6 ust.4e ustawy o PIT nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy stypendia zwolnione z podatku wlicza się do limitu dochodów pełnoletniego studenta.

- Z analizy tego przepisu wynika, że stypendium stanowi co do zasady dochód podlegający opodatkowaniu według skali podatkowej (na zasadach określonych w określonych w art. 27 ustawy o PIT), nawet jeśli jest zwolniony z podatku (na podstawie art. 21 ustawy o PIT). W konsekwencji oznacza to, że kwotę stypendium należy wliczyć do limitu 12-krotności renty socjalnej. Gdyby ustawodawca chciał wyłączyć stypendia z limitu, wskazałby je wprost w ustawie, jak rentę rodzinną. Jednak z drugiej strony w art. 6 ust. 4e pkt 2 wymieniono wprost jedynie przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (ulga dla młodych do 26. roku życia) i pkt 152 (ulga na powrót), które -  mimo iż są zwolnione z podatku - to wlicza się je do limitu dochodów dziecka. Powstaje pytanie, dlaczego nie wymieniono w tym punkcie innych przychodów. Czy należy to rozumieć w ten sposób, że uwzględnieniu w limicie warunkującym ulgę rodzica należy ująć tylko wskazane w tym punkcie przychody zwolnione z PIT? Należy stwierdzić, że przepis jest niejednoznaczny i wzbudza wątpliwości interpretacyjne. Warto więc, by Ministerstwo Finansów zajęło stanowisko w tej sprawie – mówi Mirosława Zugaj.

Resort finansów zajął stanowisko jedynie w odniesieniu do dochodów małoletniego dziecka : https://www.podatki.gov.pl/pit/ulgi-odliczenia-i-zwolnienia/ulga-na-dziecko/. Chodzi o odpowiedź na pytanie, czy rodzic może skorzystać z ulgi prorodzinnej, jeśli małoletni syn otrzymywał w 2024 roku stypendium socjalne, a łączna kwota stypendium przekroczyła limit 12-kwoty renty socjalnej. - Tak, możesz skorzystać z ulgi prorodzinnej. Dochody małoletnich dzieci nie wpływają na możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej - odpowiedział resort. Należy jednak pamiętać, że w przypadku dzieci małoletnich (do 18. roku życie) nie obowiązuje limit dochodów...

Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Krywan Tomasz, Jak skorzystać z ulg w podatku dochodowym od osób fizycznych?>

Czas na stanowisko MF

- Przepisy dotyczące obliczania limitu dochodów pełnoletniego dziecka na potrzeby ulgi rodzinnej budzą wątpliwości interpretacyjne, które należy rozstrzygnąć na korzyść podatników. W mojej opinii należy przyjąć interpretację, iż stypendiów zwolnionych od podatku nie wlicza się do limitu. Przepis wspomina przecież o wliczaniu do limitu dochodów opodatkowanych zgodnie z art. 27 ustawy o PIT, jak i (wyłącznie) o wybranych przychodach zwolnionych. Gdyby intencją ustawodawcy było objęcie pojęciem „opodatkowane” każdego przychodu podlegającego pod ustawę o PIT – dodatkowe wspominanie o wliczaniu ulgi dla młodych i na powrót do limitu nie miałoby uzasadnienia. Odrębna interpretacja byłaby krzywdząca. Skoro ustawodawca zdecydował się na wyłączenie określonych dochodów spod opodatkowania, to nie byłoby racjonalne pozbawianie rodziców prawa do ulgi z uwagi na osiągnięcie tych dochodów przez dziecko. Należy pamiętać, że celem zwolnienie stypendium z podatku jest m.in. zachęcanie młodych ludzi do uzyskiwania jak najlepszych wyników w nauce. Wliczanie stypendium do limitu dochodów dziecka nie daje możliwości realizacji tego celu – mówi dr Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, partner zarządzający w Kancelarii GLC. – mówi dr Bartosz Kubista, adwokat, doradca podatkowy, partner zarządzający w Kancelarii GLC.

Na potrzebę zajęcia jednoznacznego stanowiska przez resort finansów wskazuje też Grzegorz Grochowina, szef zespołu zarządzania wiedzą w departamencie podatkowy w KPMG w Polsce. 

- Odpowiedź MF na platformie "Głos podatnika" trudno uznać za wyczerpującą. Zamiast jednoznacznego stanowiska, mamy nieprecyzyjną odpowiedź budzącą szereg dodatkowych wątpliwości. Problem dotyczy setek osób, które korzystają z ulgi na pełnoletnie uczące się dziecko. Należy więc oczekiwać, że Ministerstwo Finansów wyjaśni tę kwestię - mówi Grzegorz Grochowina.

Czytaj również: Rodzice mogą stracić ulgi przez zarobki dziecka

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.