Najwięksi polscy przedsiębiorcy będą obowiązkowo wystawiać e-faktury w systemie KSeF od 1 lutego 2026 r., a pozostali od kwietnia 2026 r. Wynika tak ze zaktualizowanej w kwietniu br. wersji projektu nowelizacji ustawy o VAT wprowadzającej obligatoryjny KSeF (nr UD158). Również zagraniczne firmy posiadające w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej będą wystawiać faktury w KSeF.
Zgodnie z art. 106 ust.2 pkt 1 i 2 ustawy o VAT obowiązek wystawiania faktur w KSeF nie będzie dotyczył wystawiania faktur:
- przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju;
- przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju, który posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności nie uczestniczy w dostawie towarów lub świadczeniu usług, dla których wystawiono fakturę.
- Niestety, Ministerstwo Finansów nie przychyliło się do postulatów przedsiębiorców dotyczących rezygnacji z włączenia do KSeF zagranicznych podmiotów. W praktyce powstają jednak wątpliwości, jak należy rozumieć termin "stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej", ponieważ przepisy go nie definiują jednoznacznie. Po pierwsze, jest to problem dla zagranicznych podmiotów zarejestrowanych w Polsce, które występują o interpretacje, żeby potwierdzić, że nie mają stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce i w związku z tym nie powinny wystawiać faktur w KSeF. Jednak problem dotyczy również polskich firm. Powstaje bowiem pytanie, w jaki sposób polski nabywca ma sprawdzić, czy zagraniczny kontrahent prawidłowo wystawia faktury poza KSeF. Choć moim zdaniem nieprawidłowo wystawiona faktura nie powinna rodzić negatywnych skutków dla nabywcy w postaci braku prawa do odliczenia VAT - mówi Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP.
Zobacz szkolenie w LEX: Kowalski Radosław, KSeF 2.0., czyli co nowego w kolejnej wersji projektu nowelizacji ustawy o VAT>
Wyjaśnienia nie wyeliminują sporów
Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że "ocena czy dany podmiot zagraniczny, zarejestrowany jako podatnik VAT czynny w Polsce posiada na terytorium kraju stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej wymaga indywidualnej oceny konkretnego stanu faktycznego. Planowane jest wydanie wyjaśnień odnoszących się do kwestii związanych z definicją stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, co jest kluczowe dla określenia czy dany przedsiębiorca będzie objęty obowiązkowym e-fakturowaniem."
Według Magdaleny Jaworskiej, doradczyni podatkowej, partnerki w Quidea, z pewnością wejście w życie obligatoryjnego KSeF nie ograniczy zamieszania wokół problematyki stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla celów VAT (FE).
- Do katalogu dotychczasowych wątpliwości dotyczących istnienia FE w Polsce w aspekcie ustalenia miejsca opodatkowania VAT transakcji, dołączy bowiem kwestia wynikająca z przepisów wdrażających KSeF. Tendencję tę widać już choćby w rosnącej liczbie wniosków o wydanie interpretacji indywidualnych – podatnicy występują z pytaniami, by potwierdzić, czy podmiot zagraniczny posiada w Polsce FE i w konsekwencji jest zobowiązany do stosowania KSeF. Brak wystawienia przez taki podmiot faktury w KSeF może bowiem skutkować sankcjami. Interes w potwierdzeniu istnienia FE w Polsce ma nie tylko zagraniczny sprzedawca, ale także jego polski kontrahent, który powinien odpowiednio zarządzić odbiorem faktur (przez KSeF versus tradycyjny sposób) - mówi Magdalena Jaworska.
Dodaje, że nie pokłada dużych nadzieli w zapowiadanym przez MF dokumencie, niezależnie od tego, czy będą to objaśnienia podatkowe, z których podatnicy będą mogli czerpać ochronę podatkową, czy jedynie zwykłe wyjaśnienia.
- Jak pokazuje praktyka, nawet szczegółowe wyjaśnienia Ministerstwa Finansów nie są w stanie wyeliminować sporów – każdy przypadek jest bowiem inny i wymaga analizy konkretnego stanu faktycznego. Weryfikacja istnienia FE pozostaje i będzie źródłem sporów oraz niepewności zarówno dla podatników, jak i doradców. Wydanie objaśnień podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej również nie rozwiąże tego problemu, jeśli stan faktyczny będzie odbiegał od modelowej transakcji opisanej w dokumencie Ministerstwa Finansów - mówi Magdalena Jaworska.
Nie zawsze łatwo będzie ocenić stan faktyczny
Jak zauważa Tomasz Ogonowski, doradca podatkowy, senior consultant w NGL Tax, problematyka istnienia bądź nieistnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na gruncie przepisów o VAT była już przedmiotem licznych rozstrzygnięć sądowych. W kontekście zbliżającego się obowiązku wystawiania faktur w KSeF problem ten odżywa na nowo. Spory i wątpliwości wynikają przede wszystkim z dość ogólnej i mało precyzyjnej definicji tego zwrotu zawartej w art. 11 Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE.
- Istnieje przy tym bogata linia orzecznicza TSUE, z całokształtu której można wyczytać warunki, których łączne spełnienie powinno świadczyć o powstaniu stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Mowa tu przede wszystkim o istnieniu odpowiedniej struktury technicznej oraz struktury w zakresie zaplecza personalnego będących pod kontrolą zagranicznego podatnika czy wymogu, aby prowadzona działalność nosiła znamiona stałości i samodzielności pozwalające na podejmowanie decyzji dotyczących dostaw towarów lub świadczenia usług realizowanych z tego miejsca - mówi doradca podatkowy.
- Ministerstwo Finansów zdaje się dostrzegać ten problem oraz to, że te same okoliczności są nierzadko różnie oceniane przez podatników i organy podatkowe w kontekście istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności. Wydanie objaśnień w zakresie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej jest na pewno krokiem w dobrą stronę. Biorąc jednak pod uwagę nierzadko bardzo złożone stany faktyczne, w których przychodzi podatnikom analizować to, czy powstało dla nich takie stałe miejsce w Polsce, czy nie, nie wydaje się, aby było możliwe przedstawienie w nich wszystkich możliwych sytuacji, z jakimi w praktyce mierzą się podatnicy. Dlatego też należy oczekiwać, że przy bardziej złożonych stanach faktycznych kwestia dokonania oceny występowania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej i tak będzie musiała (tak jak ma to miejsce dzisiaj) być przedmiotem pogłębionej analizy nierzadko przy wsparciu doradcy podatkowego - wyjaśnia Tomasz Ogonowski.
Czytaj także artykuł w LEX: Dąbrowski Wojciech, Kołodziej Bartłomiej, Pasywne stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej - perspektywa usługodawców krajowych>
![[E-book] Krajowy System e-Faktur (KSeF). Pytania i odpowiedzi + SZKOLENIE ONLINE](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/75527/978-83-8358-418-8_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 143.1 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 119.25 zł
Pytanie o zgodność przepisów z decyzją derogacyjną
- Pojawiają się też wątpliwości co do zgodności polskich przepisów z decyzją derogacyjną, na co zwrócił uwagę WSA w Gliwicach. W wyrokach z 17 października 2024 r. (sygn. I SA/Gl 500/24) i z 23 października 2024 r. (sygn. I SA/Gl 286/24) sąd uchylił interpretacje dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczące stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej z powodów proceduralnych. Jednocześnie sąd poddał w wątpliwość zgodność polskich przepisów z zakresem upoważnienia określonego w decyzji derogacyjnej, w zakresie w jakim obejmują KSeF podmioty zagraniczne nieposiadające w Polsce siedziby, ale posiadające stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Derogacja ograniczona została bowiem do podmiotów posiadających siedzibę w Polsce - mówi Janina Fornalik.
Pojawiają się też wątpliwości co do zgodności polskich przepisów z decyzją derogacyjną, na co zwrócił uwagę WSA w Gliwicach. W wyrokach z 17 października 2024 r. (sygn. I SA/Gl 500/24) i z 23 października 2024 r. (sygn. I SA/Gl 286/24) sąd uchylił interpretacje dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczące stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej z powodów proceduralnych. Jednocześnie sąd poddał w wątpliwość zgodność polskich przepisów z zakresem upoważnienia określonego w decyzji derogacyjnej, w zakresie w jakim obejmują KSeF podmioty zagraniczne nieposiadające w Polsce siedziby, ale posiadające stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Derogacja ograniczona została bowiem do podmiotów posiadających siedzibę w Polsce - mówi Janina Fornalik.
Czytaj także artykuł w LEX: Malinowski Dariusz M., Prowadzenie działalności gospodarczej przez nierezydentów>
Wyrok z 23 października 2024 r. (sygn. I SA/Gl 286/24) dotyczył spółki z siedzibą w Niemczech, która napisała we wniosku o interpretację, że posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Zapytała, czy musi wystawiać faktury w KSeF w związku z przemieszczeniem własnych towarów. Jej zdaniem przemieszczenia pomiędzy jej magazynami w Polsce i w Niemczech mają charakter wewnątrzzakładowy, nie dochodzi do transakcji między odrębnymi podatnikami, więc nie ma obowiązku wystawiania faktur „samemu sobie”. Nie ma więc podstaw do wystawienia faktury w KSeF.
Dyrektor KIS uznał jednak, że przemieszczenie własnych towarów z Polski do Niemiec w ramach jednego przedsiębiorstwa stanowi wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT). Fakt, że podatnik występuje „po obu stronach” transakcji – jako dostawca i jako odbiorca (działający pod różnymi numerami VAT – PL i DE) – nie zwalnia spółki z obowiązku dokumentowania tej czynności.
WSA w Gliwicach uchylił interpretację, stwierdzając, że została ona wydana z naruszeniem przepisów proceduralnych, ponieważ dyrektor KIS nie uzasadnił wystarczająco swojego stanowiska oraz nie odniósł się w sposób rzetelny do argumentacji spółki. WSA zaznaczył, że dyrektor KIS, dokonując wykładni art. 106ga ust. 1 w zw. z art. 106ga ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, powinien odnieść się do tego, że wprowadzenie KSeF do polskiego porządku prawnego nastąpiło w ramach stosowania środków szczególnych we wspólnotowym systemie VAT. - Komisja Europejska zastrzegła, że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych - stwierdził sąd w uzasadnieniu.
Czytaj również: Rząd wprowadza kolejne zmiany w KSeF - jest projekt
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Pałys Andrzej, Pokrop Dorota, Krajowy System e-Faktur (KSeF) – kontekst prawny, wyzwania techniczne i konsekwencje praktyczne dla przedsiębiorców>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
