Spółka organizowała szkolenie w Izraelu i zakupiła w tym celu wycieczkę w biurze turystycznym. W załączniku do faktury otrzymaliśmy zestawienie kosztów wyjazdu oraz koszt przypadający na jedną osobę (koszt wyżywienia, hotelu, wycieczek fakultatywnych, koszt szkoleń, napiwków, bilety wstępu).
W wyjeździe wzięły udział 2 osoby z naszej firmy: Prezes (zatrudniony na podstawie umowy zlecenia - kontraktu menedżerskiego) oraz pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Jak ustalić wysokość przychodu wymienionych osób dla celów podatkowych oraz ZUS?
Czy posłużyć się przepisami dotyczącymi podróży zagranicznych?

W sytuacji określonej w pytaniu należy inaczej potraktować pracownika, a inaczej zleceniobiorcę lub menedżera (prezesa). W przypadku pracownika koszty związane ze szkolenie mogą obyć zwolnione od podatku i składek ZUS (moim zdaniem nie dotyczy to wartości wycieczek fakultatywnych, napiwków i biletów wstępu), a w przypadku prezesa - wszystkie świadczenia będą opodatkowane i oskładkowane. W obu przypadkach wartością przychodu będą łączne kwoty zwracane (pokryte) przez spółkę.
Podczas szkolenia pracownik nie wykonuje zadania służbowego, a dodatkowo, co do zasady szkolenie nie jest odbywane na polecenie pracodawcy. Zgodnie zaś z art. 775 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), są to warunki konieczne do uznania, iż mamy do czynienia z podróżą służbową. Tym samym nie można ustalać przychodu podróżujących na podstawie przepisów o podróżach służbowych.
W myśl § 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz. U. Nr 103, poz. 472 z późn. zm.), pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych na podstawie skierowania zakładu pracy przysługuje, o ile umowa zawarta między nim i zakładem pracy nie stanowi inaczej:
1) zwrot kosztów uczestnictwa, w tym zakwaterowania, wyżywienia i przejazdu,
2) urlop szkoleniowy na udział w obowiązkowych zajęciach oraz zwolnienie z części dnia pracy, płatne według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Jeżeli natomiast szkolenie odbywane by było bez skierowania - pracownikowi przysługuje wyłącznie urlop bezpłatny.
Dodatkowo, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) oraz § 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), wolna od podatku i składek ZUS jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę w szkołach lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych.
Z powyższego wynika, że w przypadku szkolenia pracodawca może zwrócić koszty szkolenia, w tym wyżywienia zakwaterowania i przejazdu. Zwrot tych świadczeń u pracownika będzie bez podatku i składek ZUS, a u zleceniobiorcy (menedżera) podlegać będzie opodatkowaniu i oskładkowaniu. Do kosztów szkolenia trudno jest natomiast zaliczyć koszty wycieczek fakultatywnych, napiwków i biletów wstępu - te koszty powinny być zdaniem autora opodatkowane także u pracownika.
Warto przy tym dodać, iż spółka powinna potrafić wykazać, że wyjazd rzeczywiście był szkoleniowy, a nie była to wycieczka turystyczna prezesa z pracownikiem. Bezwzględnie należy zatem przechowywać dokumenty potwierdzające fakt odbycia szkolenia.