Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy. Jeśli chodzi o samą darowiznę, jej celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i najczęściej polega na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego.
Biorąc pod uwagę fakt, że darowizna co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do jakiej zaliczany jest nabywca. Co ważne, samo zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od osobistego stosunku oraz stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa łączącego obie strony. Przykładowo, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 36 120 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do pierwszej grupy podatkowej (tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teść i teściowa). W ramach pierwszej grupy podatkowej wyróżnia się tzw. zerową grupę podatkową, do której przepisy ustawy zaliczają najbliższą rodzinę (małżonka, dzieci, wnuków, rodziców, dziadków, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę).
Czytaj również: Jaką darowiznę można otrzymać bez podatku w 2024 r. >>
Darowizna od rodzica zastępczego zwolniona z podatku?
Ukształtowana w polskim systemie instytucja rodziny zastępczej pełni inną funkcję niż rodzina naturalna. W konsekwencji, także różnie została uregulowana kwestia podatkowa, w tym w zakresie nieodpłatnego przekazywania majątku. Mimo tego, osoby wychowujące się w rodzinach zastępczych zachowują prawo do nieopodatkowanego nabycia majątku po swoich najbliższych krewnych, w sytuacji spełnienia warunków określonych w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Od podatku zwalnia się nabycie własności rzeczy albo praw majątkowych przez osoby przynależne do pierwszej grupy podatkowej, jeżeli zgłoszą fakt nabycia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Na uwagę zasługuje fakt, że wskazane zwolnienie dotyczy nabycia darowizny przez osoby o najbliższym stopniu pokrewieństwa, w tym zstępnych, do których zalicza się także osoby (aktualnie lub w przeszłości) przebywające w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej i adoptowane oraz wstępnych - osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Podsumowując, zgodnie z ustawą, rodzina zastępcza tworzy krąg bliskich sobie osób, w którym przekazywanie darowizny pozostaje zwolnione od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Problematyczna darowizna
Kolejny raz do organu interpretującego zwrócił się podatnik obdarowany, jednakże niepewny uprawnień, jakie mu przysługują. Wnioskodawca, któremu postanowieniem sądu rejonowego ustanowiono rodzinę zastępczą, w najbliższym czasie ma stać się właścicielem mieszkania przepisanego przez rodziców zastępczych. Przekazanie mieszkania własnościowego miałoby formę umowy darowizny zawartej u notariusza. Wnioskodawca nie był pewien, czy w sytuacji nabycia mieszkania na podstawie darowizny od rodziców zastępczych istnieje możliwość zwolnienia z płacenia podatku od spadków i darowizn.
W tym przypadku dyrektor KIS rozwiał jego wątpliwości informując, że darowizna mieszkania będzie w całości zwolniona z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie przepisów przedmiotowej ustawy (art. 4a). Tym samym wnioskodawca nie będzie również zobowiązany do zgłoszenia faktu nabycia mieszkania właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego z uwagi na dokonanie darowizny w formie aktu notarialnego.
Interpretacja dyrektora KIS z 26 maja 2023r., nr 0111-KDIB2-2.4015.55.2023.2.DR
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
