Jak wskazują autorzy raportu, celem wprowadzenia klauzuli była walka ze sztucznymi, nieposiadającymi istotnego uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego strukturami biznesowymi służącymi głównie redukowaniu lub unikaniu obciążeń podatkowych.
Definicja klauzuli
Mariański Group zwraca uwagę, że definicję klauzuli sformułował Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 18 października 2017 r. (sygn. akt I SA/Po 697/17), zgodnie z którym jest to zespół norm mających na celu przeciwdziałanie zachowaniom, które obniżają wielkość zobowiązania podatkowego dzięki czynnościom, które wprawdzie spełniają warunki formalne przewidziane dla danych transakcji, jednak sprzeciwiają się celowi ustawy podatkowej. Zgodnie z art. 119a § 1 ordynacji podatkowej czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania). Klauzula znajduje zastosowanie tylko do korzyści podatkowych, których wartość przekracza 100 tys. zł.
Sztuczność transakcji
Sposób działania uznaje się za sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami, innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej. Zdaniem autorów raportu przy ocenie, czy sposób działania był sztuczny, należy wziąć pod uwagę w szczególności występowanie:
- nieuzasadnionego dzielenia operacji lub angażowania podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego,
- elementów prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności, lub
- elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących, lub
- ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, że należy uznać, że działający rozsądnie podmiot nie wybrałby tego sposobu działania.
Zobacz również:
Najlepsze i najgorsze przepisy podatkowe >>
Duże zmiany w rozliczaniu podatku u źródła >>
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania >>
Darowizny na rzecz członków rodziny jako sposób unikania opodatkowania >>
Czarna lista transakcji i ostrzeżeń
Ministerstwo Finansów opublikowało serię ostrzeżeń i wyjaśnień, w której zdefiniowano schematy niedopuszczalnej optymalizacji podatkowej, tworząc swoistą czarną listę niedopuszczalnych transakcji. W ten sposób MF wskazało działania, do których znajdzie zastosowanie klauzula o unikaniu opodatkowania.
- Rzecz jasna, dokumenty te, mimo pełnienia istotnej funkcji informacyjnej, nie przewidziały wszystkich możliwych sytuacji, do jakich może zostać zastosowana klauzula. Toteż wraz z jej ustanowieniem, wprowadzono do ordynacji podatkowej również przepisy przewidujące instytucję opinii zabezpieczającej, która miała stanowić instrument ochrony dla podatnika, umożliwiając mu przedstawienie do oceny organu planowanych przez siebie działań i późniejsze powołanie się na uzyskaną w ten sposób opinię. Jednakże ze względu na wysokie koszty jej uzyskania oraz długi czas oczekiwania na wydanie opinii, od czasu jego wprowadzenia aż do dziś, nie cieszy się ona popularnością i nie spełnia wysuwanych oczekiwań – podkreślają autorzy raportu.
Na ministerialnej liście podejrzanych transakcji znajdują się:
- zakup akcji przez spółkę celową i połączenie w formie odwrotnego przejęcia,
- fundusze inwestycyjne zamknięte,
- restrukturyzacje,
- wykorzystywanie wartości firmy,
- rejestrowanie miejsca zarządu spółek za granicą,
- tworzenie podatkowych grup kapitałowych,
- optymalizacje przy wypłacie wynagrodzeń (programy motywacyjne dla kadry zarządzającej, uczestnictwo w wynikach firmy),
- darowizna znaków towarowych,
- sprzedaż towarów w formie zestawów,
- wypłacanie dywidend zwolnionych z opodatkowania.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.