Anna K. (dane zmienione) prowadziła działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych. Wszczęto wobec niej kontrolę podatkową, a następnie postępowanie podatkowe. Naczelnik urzędu skarbowego określił zobowiązanie w podatku od towarów i usług za dziewięć miesięcy 2013 r., ponieważ stwierdził, że doszło do zawyżenia podatku naliczonego do odliczenia za wskazane okresy rozliczeniowe o podatek wynikający z faktur VAT. Nie dokumentowały one bowiem rzeczywistych zdarzeń.
Organ uznał też, że strona nie wykazała należytej staranności kupieckiej wymaganej w obrocie gospodarczym. Nie podjęła bowiem żadnych działań w celu sprawdzenia czy nie uczestniczy w transakcjach wykorzystywanych do popełnienia oszustwa podatkowego i nie sprawdzała swoich kontrahentów. Dyrektor izby administracji skarbowej utrzymał w mocy sporne rozstrzygnięcie. Stwierdził, że termin przedawnienia zobowiązania podatkowego upływałby 31 grudnia 2018 r., ale z akt sprawy wynikało, że jego bieg został zawieszony z dniem 23 października 2018 r., z uwagi na wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe.
Zbliżające się przedawnienie mogło być powodem zawieszenia
Strona wniosła skargę, więc sprawą zajął się WSA w Gdańsku, który wskazał, że zgodnie z art. 70 par. 6 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania. Z zastosowaniem tego przepisu wiąże się obowiązek ustalenia czy wszczęcie postępowania nie miało pozorowanego charakteru i nie służyło jedynie wstrzymaniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W przypadkach wątpliwych, w szczególności gdy moment wszczęcia postępowania jest bliski dacie przedawnienia zobowiązania, wyjaśnienie tej kwestii powinno znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji.
Czytaj także: Skarbówka będzie wszczynać postępowania w każdym momencie >>>
Postępowanie karno-skarbowe nie może być instrumentalne
Informacja ta jest konieczna, aby zagwarantować stronie, że postępowanie jest prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Wymaga tego bowiem art. 121 par. 1 uOp. Ponadto umożliwi to sądowi dokonanie oceny prawidłowości zastosowania instytucji zawieszenia terminu przedawnienia. W tym celu, organ powinien przedstawić stosowne dowody i chronologię czynności karno-procesowych. Okoliczności te powinny wskazywać, że w danym przypadku wszczęcie postępowania nie miało jedynie instrumentalnego charakteru, tylko było uzasadnione podejrzeniem popełnienia czynu zabronionego przez podatnika. Konieczne jest też uprawdopodobnienie, że wszczęcie postępowania w sprawie dawało podstawy do jego przekształcenia w postępowanie przeciwko konkretnej osobie, z uwzględnieniem przesłanki uprawdopodobnienia winy podatnika.
Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Sztuczne wszczynanie postępowania karnego wobec podatnika w celu zapobiegnięcia przedawnieniu >
Uzasadnienie decyzji powinno rozwiewać wątpliwości
WSA wskazał, że uzasadnienie spornej decyzji nie wskazuje okoliczności istotnych dla oceny czy powołanie się na art. 70 par. 6 pkt 1 uOp miało instrumentalny charakter, czy też nie. W sytuacji, w której może zachodzić podejrzenie o takie wykorzystanie instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia, organ powinien przedstawić okoliczności pozwalające na odniesienie się do tego zarzutu. Skarbówka musi też odnieść się do faktu, że postępowanie karno-skarbowe zostało wszczęte dwa miesiące przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. W ocenie sądu, następstwo czasowe tych zdarzeń nasuwa wątpliwości. Być może wszczęcie postępowania wynikało jedynie z potrzeby zawieszenia biegu terminu. Niestety uzasadnienie spornej decyzji nie rozwiewało tych wątpliwości. Mając powyższe na uwadze, WSA uchylił zaskarżoną decyzję.
Wyrok WSA w Gdańsku z 3 sierpnia 2021 r., sygn. akt I SA/Gd 455/21
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
