Za nami trzeci – licząc od połowy ubiegłego roku - briefing prasowy kierownictwa resortu finansów, poświęconych planom modyfikacji zasad funkcjonowania fundacji rodzinnych w Polsce. 8 sierpnia poznaliśmy konkretne plany ministra finansów, dotyczące zmian legislacyjnych w przepisach o fundacji rodzinnej. Proponowane zmiany mają wejść w życie już 1 stycznia 2026 roku i będą obejmować dochody fundacji rodzinnych uzyskanych od tej daty. Niestety, podobnie jak było to wcześniej, Ministerstwo Finansów, nie zaprezentowało jakichkolwiek pisemnych projektów ustaw – a jedynie poinformowało opinię publiczną o tym, co się w nich niebawem znajdzie. Tym razem jednak, propozycje zmian podatkowych w fundacjach rodzinnych są konkretne i nie powinny budzić wielu kontrowersji.
Jakie zmiany w fundacji rodzinnej?
Proponowane zmiany obejmują cztery zagadnienia. Kwestią, która dotąd spędzała sen z powiek urzędnikom fiskusa była możliwość nieopodatkowanego zbycia aktywów przez fundację rodzinną. Dlatego flagową zmianą planowaną przez Ministerstwo Finansów jest wprowadzenie trzyletniego tzw. lock-upu na aktywach. Innymi słowy, propozycja wprowadza wyłączenie ze zwolnienia podatkowego (odroczenia opodatkowania do czasu wypłaty świadczenia na rzec beneficjenta) przychodów z tytułu zbycia składników majątku wniesionych lub przekazanych fundacji rodzinnej, o ile aktywa te zostały zbyte w ciągu trzech lat od dnia ich wniesienia. Na ten moment Ministerstwo Finansów nie precyzuje jednak, jak będzie liczony trzyletni okres - od dnia wniesienia aktywów czy od końca roku, w którym wniesiono aktywa.
Czytaj też w LEX: Funkcjonowanie fundacji rodzinnej, od założenia do wykreślenia z rejestru >
Cena promocyjna: 167.3 zł
|Cena regularna: 239 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 167.3 zł
Nieruchomości w fundacji rodzinnej
Jakkolwiek nie znane są wciąż konkretne zapisy proponowanych zmian, to wydaje się, iż poza ograniczeniem wykorzystania instytucji fundacji rodzinnej do optymalizacji podatkowej (co jest intencją tych zmian), również, niejako przy okazji, rozwiązano kontrowersje związane z nabywaniem przez fundacje rodzinną nieruchomości. Obowiązujące przepisy ustawy o fundacji rodzinnej zawierają zapis, iż nabywanie niektórych aktywów (głównie dotyczy to nieruchomości) w celu ich zbycia nie podlega wyłączeniu z opodatkowania. Przepis jest na tyle nieostry, iż może prowadzić do absurdalnych wniosków. Przykład - w jednej z wydanych przez organ skarbowy interpretacji, dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, iż nabycie nieruchomości z zamiarem jej wynajmowania przez 20 lat i zbycia jej po tym okresie podlega opodatkowaniu, bo już w momencie nabycia nieruchomości fundacja rodzinna zamierzała zbyć tą nieruchomość (po 20 latach!).
Czytaj też w LEX: Fundacja rodzinna jako narzędzie planowania podatkowego >
Pozostałe trzy zmiany mają charakter techniczny. Ministerstwo Finansów proponuje objęcie opodatkowaniem fundacji rodzinnej z tytułu udziału w kontrolowanej jednostce zagranicznej (CFC), opodatkowanie dochodów fundacji rodzinnej z tytułu uczestnictwa w zagranicznej spółce transparentnej podatkowo oraz wyłączenie ze zwolnienia podatkowego przychodów z najmu krótkoterminowego.
Zobacz procedurę w LEX: Rodzaje działalności gospodarczej wykonywanej przez fundację rodzinną >
Podsumowując, propozycja zmian zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów (w szczególności w porównaniu z poprzednimi zapowiedziami) wydaje się być rozsądna i nie powinna powodować zmniejszenia zainteresowania instytucją fundacji rodzinnej w Polsce. Oczywiście, na szczegóły musimy poczekać, bo nie znamy konkretnych zapisów planowanych zmian.
Czytaj też w LEX: Audyt fundacji rodzinnej >
Zobacz również: Fundacja rodzinna tylko na całe życie
Działalność charytatywna fundacji rodzinnej wciąż bez przepisów
O ile podstawowe zmiany o charakterze podatkowym powinny uspokoić ogólną atmosferę wokół fundacji rodzinnych, to niestety, propozycje zmian nie obejmują jednego, w moim przekonaniu nie mniej ważnego zagadnienia, a mianowicie działalności charytatywnej fundacji rodzinnej.
Aktualnie obowiązująca ustawa nie zawiera specyficznych zapisów dotyczących działalności charytatywnej fundacji. Jedynym przepisem bezpośrednio regulującym przedmiotową kwestię jest przepis umożliwiający wskazania w statucie fundacji rodzinnej jako beneficjenta organizacji pożytku publicznego. W takim przypadku jednak ustawa CIT określa 15 proc. podatek od świadczeń dokonywanych na rzecz beneficjentów, nie przewidując w tym zakresie jakichkolwiek zwolnień. W konsekwencji wypłata na rzecz beneficjenta – nawet mającego status organizacji pożytku publicznego (np. fundacja opłacająca stypendia zagraniczne dla zdolnych studentów) – podlegać będzie opodatkowaniu. Jestem zdania, że ustawodawca powinien rozważyć zmianę tego przepisu, gdyż opodatkowanie darowizn na cele charytatywne nie wydaje się być intencjonalne. Jest wręcz sprzeczne z pozostałymi przepisami ustawy CIT, pozwalającymi m.in. na odliczenie darowizn od podstawy opodatkowania. Co więcej, należałoby - w moim przekonaniu - umożliwić fundacji rodzinnej dokonywania darowizn na rzecz podmiotów nie będących beneficjentami fundacji rodzinnej (np. na rzecz fundacji charytatywnych zwolnionych z podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy CIT) oraz zwolnić takie wypłaty z opodatkowania 15 proc. stawką podatku. Na marginesie dodam, iż w mojej praktyce ograniczenie możliwości szeroko pojętej działalności charytatywnej fundacji rodzinnej było wielokrotnie podnoszone jako najsłabszy element instytucji fundacji rodzinnej, która jako całość oceniana jest bardzo pozytywnie.
Andrzej Paczuski, partner w Paczuski Taudul, ekspert z zakresu opodatkowania fundacji rodzinnych
Sprawdź również odpowiedzi ekspertów w LEX:
- Jak rozliczać świadczenia na rzecz fundacji rodzinnej? >
- Jak zaksięgować w fundacji rodzinnej świadczenia na rzecz beneficjentów? >
- Czy sprawozdanie finansowe fundacji rodzinnej należy złożyć do KAS? >
- Czy deklarację na podatek od nieruchomości składa fundacja rodzinna w organizacji, która jest właścicielem nieruchomości, czy fundator? >
- Czy grunty budynki i budowle stanowiące własność fundacji rodzinnej należy uznać za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej? >
