Prywatni inwestorzy mają czas do końca kwietnia, by złożyć PIT-38 za 2024 r. i zapłacić wynikający z tej deklaracji podatek. Po raz pierwszy samodzielnie rozliczają w nim dochody lub straty z inwestycji w fundusze kapitałowe, na zasadach analogicznych dla inwestycji w akcje, według stawki 19 proc. Wynika tak z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, obowiązującego od początku 2024 r. 

-Zmiana sposobu rozliczania inwestycji w fundusze kapitałowe to jedna z najistotniejszych zmian dla prywatnych inwestorów, jaka miała miejsce w ostatnich latach. Choć nowe przepisy obowiązują już od roku, podatnicy w praktyce dopiero teraz odczują ich skutki. W przeciwieństwie do lat poprzednich będą bowiem zobowiązani do uwzględnienia swoich zysków lub strat z funduszy w deklaracji PIT-38 składanej za 2024 r. Oczywiście, dużym ułatwieniem przy wypełnianiu zeznania powinny być informacje PIT-8C, wystawiane w przypadku inwestowania w Polsce – mówi Piotr Zaremba, doradca podatkowy z kancelarii Paczuski Taudul Doradcy Podatkowi.

Co się zmienia w rozliczeniu inwestorów 

Dotychczas inwestorzy nie musieli nic robić, bo podatek był rozliczany ryczałtowo (na podstawie art. 30a ustawy o PIT. Polski fundusz jako płatnik sam pobierał daninę i wpłacał do urzędu skarbowego. Inwestor otrzymywał więc kwotę netto pomniejszoną o PIT. Tylko w przypadku inwestycji w zagraniczne fundusze musiał sam rozliczyć podatek.

Od 2024 r. obowiązuje nowe brzmienie art. 30b ustawy o PIT, zgodnie z którym od dochodów uzyskanych:

  1. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
  2. z odpłatnego zbycia udziałów (akcji),
  3. z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni,
  4. z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny,
  5. z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych

– podatek dochodowy wynosi 19 proc. uzyskanego dochodu.

Jakie straty można odliczyć

- Ten dodatkowy obowiązek administracyjny powinien być jednak z nawiązką zrekompensowany przez możliwość wykorzystania strat w przypadku mniej udanych inwestycji funduszowych, co w ogólnym rozrachunku powinno przełożyć się na niższy łączny podatek do zapłaty dla wielu inwestorów. Z drugiej strony, dla mniej świadomych inwestorów, samo otrzymanie PIT-8C w związku z inwestycjami w fundusze kapitałowe może być nieprzyjemną niespodzianką, zwłaszcza jeśli dotychczas inwestowali wyłącznie w ten sposób i nie składali deklaracji dot. dochodów z kapitałów pieniężnych - dodaje Piotr Zaremba.

Nowe przepisy umożliwiają rozliczenie dochodu lub straty z inwestycji w fundusz z dochodem lub stratą z innych inwestycji, np. w akcje, co w skali całego roku może zmniejszyć wysokość podatku do zapłaty. 

Możliwe jest rozliczenie:

  • strat z tytułu umorzenia jednostek funduszu z dochodami ze zbycia akcji,
  • strat ze zbycia akcji z dochodami z umorzenia jednostek funduszu,
  • strat z tytułu umorzenia jednostek funduszu z dochodami z umorzenia innych jednostek funduszy kapitałowych.

Przykład: Inwestor osiągnął w 2024 r. 20 tys. zł dochodu z funduszu inwestycyjnego. Jednocześnie miał 5 tys. zł straty ze sprzedaży giełdowych akcji. W PIT-38 za 2024 r. od dochodu z funduszu może odjąć straty z akcji, dzięki czemu zapłaci 2850 zł podatku (15 tys. zł x 19 proc.). Gdyby takie rozliczenie nie było możliwe, zapłaciłby 3800 zł podatku (20 tys. zł x 19 proc.).

KAS przygotuje zeznanie za podatnika

Jak wyjaśnia Jakub Sobieski, radca prawny, senior tax consultant w ALTO, inwestor, który w trakcie 2024 r. zrealizował odkupienie jednostek uczestnictwa, powinien otrzymać od funduszu do końca lutego informację PIT-8C. W tym dokumencie znajdują się kwoty przychodów i kosztów dotyczące wszystkich transakcji podlegających opodatkowaniu, zrealizowanych w trakcie roku na jednostkach tego funduszu.

- Analogiczną informację PIT-8C otrzymał urząd skarbowy właściwy dla inwestora. Na jej podstawie w systemie Twój-ePIT przygotowane zostało wstępnie uzupełnione zeznanie PIT-38. W sytuacji, w której inwestor otrzymał kilka informacji PIT-8C (np. z różnych funduszy lub biur maklerskich), zeznanie będzie przygotowane z uwzględnieniem kwot ze wszystkich wystawionych dokumentów. Jeżeli inwestor nie będzie dokonywał żadnych zmian w zeznaniu (np. nie będzie rozliczał strat z lat ubiegłych), wystarczy zaakceptować przygotowane zeznanie do końca kwietnia. W przypadku braku zaakceptowania, zeznanie zostanie uznane za złożone z upływem tego terminu. Również do końca kwietnia inwestor będzie zobowiązany do zapłaty podatku w kwocie wynikającej z zeznania, o ile zrealizowane inwestycje wygenerowały dochód - mówi Jakub Sobieski.

 

Przedsprzedaż
PIT. Komentarz 2025 [PRZEDSPRZEDAŻ]
-15%
Przedsprzedaż
PIT. Komentarz 2025 [PRZEDSPRZEDAŻ]

Monika Brzostowska, Patrycja Kubiesa

Sprawdź  

Cena promocyjna: 211.65 zł

|

Cena regularna: 249 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 186.74 zł


Jaki jest termin na rozliczenie strat

Co jeśli podatnik uzyskał w 2024 r. dochody niższe od strat i nie ma ich od czego odliczyć? Jeśli ktoś nie wykorzysta straty w tym roku, będzie mógł to zrobić w kolejnych pięciu latach podatkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, o wysokość straty poniesionej w roku podatkowym, podatnik może:

  1. obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. wysokości tej straty, albo
  2. obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. wysokości tej straty.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 9 ust. 6, przepis ust. 3 ma zastosowanie do strat:

  1. z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży;
  2. z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych;
  3. z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych;
  4. z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny;
  5. z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

To oznacza, że inwestor może jednorazowo odliczyć np. stratę z funduszy kapitałowych za 2024 r. od dochodów z akcji za 2024 r., jeśli strata mieści się w limicie 5 mln zł i ma od czego ją odliczyć. Jeśli nie ma wystraczająco wysokich dochodów, będzie mógł odliczyć stratę w ciągu 5 lat - do 2029 r. 

Co ze stratami z lat poprzednich 

Przepisy pozwalaj odliczyć w zeznaniu za 2024 r. straty z inwestycji giełdowych, poniesione w latach poprzednich.

- Dochód uzyskany w 2024 r. z transakcji realizowanych na jednostkach uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, może być pomniejszony o stratę wygenerowaną na inwestycji w akcje w latach poprzednich. Przepisy ustawy o PIT dopuszczają rozliczenie straty w pięciu kolejnych, następujących po sobie latach podatkowych. W praktyce, w odniesieniu do 2024 r. podatnik może rozliczyć straty z inwestycji w akcje z lat 2019-2023, o ile nie zostały uprzednio rozliczone - wyjaśnia Jakub Sobieski.

Dodaje, że podatnicy, którzy posiadają nierozliczone straty z inwestycji w akcje z lat poprzednich, muszą pamiętać o wpisaniu ich we właściwe pole zeznania PIT-38. W zeznaniu przygotowanym przez administrację skarbową co do zasady nie znajdzie się bowiem wyliczona maksymalna kwota straty do odliczenia z lat poprzednich. Rozliczając straty z poszczególnych lat trzeba również pamiętać o stosowaniu ograniczeń przewidzianych w tym zakresie w przepisach.

Uwaga! Nie można odliczyć strat z inwestycji w fundusze kapitałowe poniesionych przed 2024 r., czyli przed zmianą przepisów. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, straty z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych można po raz pierwszy odliczyć w zeznaniu rocznym składanym za 2025 rok (odliczeniu podlega strata poniesiona w 2024 r.). To oznacza, że jeśli ktoś poniósł straty w 2023 r. lub wcześniej, to nie odliczy ich od dochodów osiągniętych w 2024 r.

Czytaj również: Mieszkanie w innym mieście może być firmowym kosztem, ale nie zawsze